1999 yılında 4447 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler sonrasında emeklilikte yaş dışındaki diğer şartları sağlayan sigortalılar, işyerlerindeki çalışma süresinin bir yıl veya üzerinde olması ve SGK’dan alacakları “Kıdem Tazminatına Esas Yazı” ile işverenlerine müracaat ederek iş akitlerini sona erdirmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanacaklardır.
Çalışanların emeklilikte yaş dışındaki diğer şartları sağlamış olup olmadıklarının hesabında ilk defa uzun vadeli sigortalı koluna tabi çalışmaya başladıkları tarihe göre aşağıda belirtilen şartları sağlamış olmaları gerekiyor.
Uzun vadeli sigortalı koluna tabi olarak;
İlk defa 8/9/1999 veya öncesi bir tarihte sigortalı olanların 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısını sağlamış olmaları
İlk defa 9/9/1999 ila 30/4/2008 tarihleri arasında sigortalı olanların ya sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim gün sayısını ya da 25 yıllık süresi ve 4500 prim gün sayısını sağlamış olmaları
İlk defa;
-1/5/2008 ila 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı olanların 4600 prim gün sayısını
-1/1/2009 ila 31/12/2009 tarihleri arasında sigortalı olanların 4700 prim gün sayısını
-1/1/2010 ila 31/12/2010 tarihleri arasında sigortalı olanların 4800 prim gün sayısını
-1/1/2011 ila 31/12/2011 tarihleri arasında sigortalı olanların 4900 prim gün sayısını
-1/1/2012 ila 31/12/2012 tarihleri arasında sigortalı olanların 5000 prim gün sayısını
-1/1/2013 ila 31/12/2013 tarihleri arasında sigortalı olanların 5100 prim gün sayısını
-1/1/2014 ila 31/12/2014 tarihleri arasında sigortalı olanların 5200 prim gün sayısını
-1/1/2015 ila 31/12/2015 tarihleri arasında sigortalı olanların 5300 prim gün sayısını
-1/1/2016 veya sonraki bir tarihte sigortalı olanların ise 5400 prim gün sayısını sağlamış olmaları gerekiyor.
Bağkur ve Emekli Sandığına tabi hizmetler, sigortalılık süresinin ve prim gün sayısının hesabına dahil edilir mi?
Çalışanın diğer statülerde geçen hizmet süreleri (Bağkur, Emekli Sandığı, Banka sandığına tabi hizmet süreleri) sigortalılık süresinin ve prim gün sayısının hesabına dahil edilmektedir.
Yıpranmalı işlerde geçen çalışma süreleri, sigortalılık süresi ve prim gün sayısının hesabında dikkate alınır mı?
Prim gün sayısı ve sigortalılık sürelerini etkileyen itibari hizmet süresi, fiili hizmet süresi zammı ve başkasının sürekli bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılara ilişkin yıpranma süreleri sigortalılık süresi ve prim gün sayısının hesabında dikkate alınmaktadır.
Son yedi yıldaki fiili hizmet süresinin çoğunun Bağkur’da geçmiş olması “Kıdem Tazminatına Esas Yazının” alınmasına engel teşkil eder mi?
Kıdem tazminatına esas yazının alınabilmesi için çalışanın Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurduğu tarihteki en son statüsünün SSK (5510/4-a) olması yeterli olup, son yedi yıldaki fiili hizmet süresinin çoğunda Bağkur’lu olmasının veya yaş dışındaki diğer şartları hangi statüden sağladığının bir önemi bulunmamaktadır.
18 yaşından önce sigortalı olunan süreler sigortalılık süresi ve prim gün sayısının hesabında dikkate alınır mı?
18 yaşını doldurmadan sigortalı olanların 18 yaşını doldurdukları tarihe kadar geçen süreler sigortalılık süresinin hesabında dikkate alınmazken, bu süreler zarfındaki hizmetleri prim gün sayısının hesabında dikkate alınmaktadır.
Kıdem tazminatına esas yazı hangi SGK Müdürlüğünden alınabilir?
Sigortalı hizmet kayıtlarında tereddüt yaratacak bir durum bulunmaması şartıyla, emeklilik işlemlerini yapmaya yetkili sosyal güvenlik il müdürlüklerinden veya sosyal güvenlik merkezlerinden herhangi birinden alınabilecektir.
Emeklilikte yaş dışındaki diğer şartları sağlayan çalışanlar kıdem tazminatı alabilmek için ne zaman işten ayrılabilir?
İşyerindeki kıdemi bir yıl veya üzerinde olan çalışanlar SGK’dan alacakları kıdem tazminatına esas yazıyı işverenlere ibraz etmek suretiyle diledikleri zaman iş akdini feshedebilirler.
Kıdem tazminatını alan işçi tekrar çalışabilir mi?
Emeklilikte yaş dışındaki diğer şartları sağladıktan sonra kıdem tazminatını da alarak işten ayrılan işçi tekrar çalışabileceği gibi yeni işyerindeki çalışma süresinin bir yılı aşması ve yaşını da doldurmak suretiyle emekliliğe hak kazandığına dair SGK’dan alacağı yazıyla birlikte işverene başvurarak iş akdini feshetmesi halinde ikinci işyerinden de kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Aksi halde, yani yaşını doldurmadan ikinci işyerinden de yaş dışındaki emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçilere yönelik Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin (2014/33390 E. 2016/4940 K.) kararında “Normal tahsis amaçlı emeklilik ya da yaş hariç emeklilik koşullarının oluşması halinde ayrılmalardan doğan kıdem tazminatı hakkı bir kez kullanılabilecek haklardandır. İşçi bu hakkı bir kez kullandığında bir sonraki çalışma dönemi için bu düzenlemelere dayanarak tekrar kıdem tazminatı isteyemez.” ifadelerine yer verilmiştir.
İşçinin ihbar süresine uyma zorunluluğu var mı?
Yaş dışındaki diğer şartları sağlayarak iş akdini fesheden işçinin ihbar tazminatı ödemesi veya ihbar süresine uyması gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır. Eyüp Sabri Demirci
