EKONOMİ yazarı Abdullah Tolu, iş dünyasının görüşüne sunulan Torba Yasa teklifinin ayrıntılarına ulaştı. Görüşlerin değerlendirilmesinin ardından son şekli alacak olan teklif ilk kabine toplantısında ele alınacak ve ardından TBMM’ye sevk edilecek.
Vergi düzenlemelerine ilişkin olarak hazırlanan Torba Yasa teklifi iş dünyası temsilcileri ile paylaşıldı ve görüşlerine başvuruldu. İş dünyasına sunulan Torba Yasa teklifinde asgari vergi düzenlemeleri öne çıkıyor. Türkiye’deki şirketlere Asgari Kurumlar Vergisi geliyor. Kurumlar Vergisi; indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’u olarak hesaplanan asgari vergiden veya beyan edilen hasılatın %2’si matrah kabul edilerek %10 olarak hesaplanan asgari verginin yüksek olanından az olamayacak.
Bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutan ticari kazanç mükellefl eri ile serbest meslek kazançlarına ise Asgari Gelir Vergisi geliyor. Ticari ve serbest meslek mükellefl erinin yıllık beyannamelerinde beyan ettikleri vergiye tabi kazançlarının hasılatlarının %5’inden az olması halinde, aradaki fark üzerinden tarifeye göre vergi hesaplanacak.
Doktor, avukat, diş hekimi vb. Serbest meslek kazancı elde edenlerden hasılat kontrolü ve beyanları ile hasılat kontrolleri sırasında elde edilen verilere göre tespit edilen kazançları arasında %20 ’den fazla fark bulunması halinde izah istenecek ve izahı yeterli görülmeyenlere hasılat tespitlerine göre belirlenen kazanç üzerinden tarhiyat yapılacak.
Çok uluslu şirketlere Küresel Asgari Kurumlar Vergisi uygulanacak. Verginin oranı yüzde 15 olarak belirlendi.
Gayrimenkullerle ilgili birçok düzenleme çıkarıldı
Gayrimenkullerle ilgili birçok öneri teklifte yer bulmadığı gözlendi. Buna göre gayrimenkullerde 5 yıl elde bulundurma ile ilgili düzenleme teklifte yer almayacak. Konut kira istisnasının kaldırılmasına ilişkin düzenleme de aynı şekilde teklife giremedi. Tekliften çıkarılan bir başka öneri de tapuda gerçek bedele geçiş oldu.
Borsa kazanç vergisi sonbahara bırakıldı
Borsa kazançlarının vergilendirilmesi ve borsa işlem vergisi tekliften çıkarıldı, sonbaharda gündeme gelecek Torba Yasa’da yer alacak. Ancak GYO ve GYF’lere kurumlar vergisi istisnasının devamı için %50 temettü dağıtma zorunluluğu getiriliyor. Hisse senetlerinde elde tutma süresi 2 yıldan 5 yıla çıkarılıyor, ortaklık paylarının satışı da bu kapsama alınıyor. İştirak hissesi satış kazancı istisnası ve KDV istisnası kaldırılıyor. Müktesep haklar korunacak ancak KDV istisna oranı yüzde 75’ten yüzde 25’e indirilecek. İştirak hissesi kısmi bölünme kapsamından da çıkarılacak. Birleşme, devir ve bölünme işlemlerinde devreden KDV ve iade hakkı, zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi sonucuna göre yeni şirket tarafından indirilebilecek. İndirilecek KDV’nin 5 takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınacak. Torbada kripto varlıkların vergilendirilmesine yönelik de düzenleme yer alacak.
Serbest bölgeye istisnası ihracatla sınırlı olacak
Serbest bölge kazanç istisnasının kapsamı daraltılıyor. İstisnanın serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketlerin münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarla sınırlanması öngörülüyor. YİD ve KÖİ proje kazançlarının kurumlar vergisi oranı da 5 puan artırılarak yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarılıyor. Yurt dışı çıkış harcı tutarı artırılıyor, harç tutarının her yıl yeniden değerleme oranında artırılması için düzenleme yapılıyor. Malûl ve engellilerin araç alımlarındaki ÖTV istisnasının süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarılıyor. İstisna kapsamında alınan araçların, veraset yoluyla intikali veya ilk iktisap tarihinden itibaren on yıl içerisinde satılması halinde, zamanında alınmayan vergilerin mirasçılardan ya da istisnadan yararlananlardan alınması ve her sene yeniden değerleme oranında artan tutarın (araç satış bedelinin), yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılması öngörülüyor.
Uzlaşma ceza ile sınırlı
Uzlaşmada vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılıyor, sadece cezalarda uzlaşma olacak. Kurumlar Vergisinde tevkifat yoluyla vergilemenin kapsamı genişletiliyor. E-ticaret platformları aracılığıyla gerçekleşen satışlardan %15 tevkifat yapılması, KDV’de kısmi tevkifat uygulanan işlemlerden kurumlar vergisi tevkifatı yapılması gündemde. Kamuoyunda “nerden buldun” olarak değerlendirilen “özel gider harcama bildirimi” tekliften çıkarıldı.
Özel usülsüzlük cezaları can yakacak
- Kayıt dışı faaliyet gösterene artırımlı ceza geliyor. Verginin 1 katı olarak kesilecek cezalarda 1,5 kat; verginin 3 katı olarak kesilen cezalarda 4,5 kat olarak uygulanacak.
- Başkasına ait pos cihazını kullanana her bir tespit için bilanço esasına göre defter tutanlara 90 bin, işletme hesabında defter tutanlara 45 bin TL ceza kesilecek.
- Başkalarının IBAN’ını kullanan ve kullandırana asgari 30 bin TL, azami 20 milyon TL olmak üzere işleme konu tutarın %10’u nispetinde, ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilecek.
- Fatura düzenlemeyenlere 1. tespitte asgari 30 bin TL olmak üzere faturaya yazılması gereken meblağın %30’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bu şekilde kesilen cezaların toplamı 1 yılda 10 milyon TL’yi aşamayacak.
- Vergi Usul Kanunundaki belgeler yerine başka belge düzenleyenlere asgari 20 bin TL olmak üzere fatura tutarının yüzde 20’si oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek. 1 yılda kesilecek cezaların toplamı 10 milyon TL’yi aşamayacak.
- Ödemelerde banka ve finas kurumu zorunluluğuna uymayanlara 25 bin TL’den az olmamak üzere ödeme tutarının yüzde 10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek.
- Kira ödemelerinin elden yapıldığının tespit edilmesi halinde, 6 bin 500 TL’den az olmamak üzere kira bedelinin yüzde 10’u oranında ceza kesilecek. 1 yılda kesilecek cezaların toplamı 20 milyon TL’yi aşamayacak.
