30.12.2023 tarih ve 32415 (2. Mükerrer) sayılı sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 557 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile; 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanmak zorunda olan mükelleflerin kullandıkları eski nesil ödeme kaydedici cihazlarını yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar ile değiştirilmeleri ve yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar üzerinden en az bir banka ile üye iş yeri anlaşması yaparak, banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etme zorunluluğu getiren önemli düzenlemeler yapılmıştı.
Getirilen yeni değişikliğe ilişkin düzenlemeler, aşağıda başlıklar halinde özetlenmiştir:
- 1- Perakende Satış Yapan Mükelleflerin 1.7.2024 Tarihinden İtibaren Yeni Nesil ÖKC Kullanma Mecburiyeti Başlayacak:
69 Seri No.lu Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ, 426 ve 483 sıra No.lu VUK Genel Tebliği uyarınca, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarların (perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden) VUK’na göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde kullandıkları eski nesil ÖKC’ların, mali hafızalarının dolup dolmadığına bakmaksızın 01.07.2024 tarihine kadar EFT - POS uyumlu Yeni Nesil ÖKC’lar ile değiştirmeleri gerekmektedir.
İsteyen mükellefler bu tarihten önce de Bakanlıkça onaylanmış POS uyumlu YN - ÖKC’ları kullanmaya başlayabileceklerdir.
- 2- 1 Temmuz 2024 Tarihinden İtibaren Mükelleflerin En Az Bir Banka İle Üye İş Yeri Anlaşması Yaparak, POS Uyumlu YN –ÖKC’ları Kullanarak Banka Kartları İle Ödeme Taleplerini Kabul Etme Zorunluluğu Başlayacaktır:
Yapılan değişikliğe göre; ÖKC kullanmak zorunda olan mükelleflerin en geç 1 Temmuz 2024 tarihinde kullanılmaya başlanılacak şekilde, Yeni Nesil ÖKC almak ve alış tarihini takip eden 30 gün içerisinde de, EFT - POS uyumlu Yeni Nesil ÖKC kullanmaya başlayarak, en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye işyeri anlaşması yaparak kullanılan her bir YN-ÖKC aracılığıyla banka kartları ile ödeme taleplerini kabul etme zorunluluğu getirilmiştir.
1/7/2024 tarihinde zorunlu hale gelecek EFT - POS uyumlu Yeni Nesil ÖKC’yi önceki banka POS’u ile birlikte kullanılan basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC’den ayıran en önemli özelliği; bünyesinde banka POS’u bulunmakta olup, basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC de olduğu gibi haricen kablo ile banka posu bağlanamayacak olmasıdır.
- 3- YN-ÖKC’lerin Kullanma Zorunluluğunun Başlayacağı Süre:
Yeni satın alınacak YN ÖKC’ların, 01.07.2024 tarihini geçmemek üzere, en geç satın alınan YN-ÖKC’ye ilişkin fatura tarihini takip eden 30 gün içerisinde mutlaka kullanılmaya başlanılması gerekmekte olup, 30 günlük süreden sonra kullanılmaya başlanılması durumunda, özel usulsüzlük cezası kesilebilecektir.
- 4- E-Arşiv Fatura Kapsamında Olan Mükelleflerin Nihai Tüketicilere 6.900 TL ‘Ye Kadar Yeni Nesil ÖKC’ Fişi Vermeye Devam Edebilecekler Fakat “Bilgi Fişi” Vererek Sonradan Otomatik E-Arşiv Fatura Düzenleyemeyecekler:
30.09.2017 tarihinde yayımlanan 483 Seri No.lu VUK Tebliğinin “ÖKC’lerden Gerçekleştirilen Satışlara Ait Mali Bilgilerin GİB’e Bildirilmesi” başlıklı 4’üncü maddesinin aşağıda yer verilen 4’üncü bendinde açık olarak ifade edilmektedir.
“(4) Bu Tebliğin 4 üncü maddesinde belirtilen şartları sağlamak amacıyla, e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına geçilmesi, fatura verilme zorunluluğu olmayan perakende mal satışları ile hizmet ifalarında e-Fatura ve/veya e-Arşiv Faturası düzenleme mecburiyetini getirmemektedir. Bu tür satışların belgelendirilmesinde ÖKC fişlerinin düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır.”
509 No.lu VUK tebliğinin “IV.1.1. Genel Olarak” başlıklı bölümünün son paragrafında e-arşiv faturaya dahil olan mükelleflerin uygulamaya kayıtlı olmayan mükelleflere satışlarında e-arşiv fatura düzenlemek zorunda olduğunu açıklanarak, nihai tüketiciler hariç tutulduğundan, e-arşiv fatura vermek zorunda olan mükelleflerin 6.900 TL’ye kadar nihai tüketicilere satışları için POS uyumlu YN-ÖKC fişi vermeye devam edebilecekler.
- 5- Eski Nesil ÖKC’lerin Hurdaya Ayırma Usulü ve Süresi:
1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren kullanılamayacak olan, EN ÖKC’ların de yukarıda belirtildiği üzere, YN-ÖKC alış fatura tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde 60 seri No.lu KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğde belirlenen usul ve esaslara göre hurdaya ayrılması gerekmektedir.
EN ÖKC’ların hurdaya ayırma işlemleri sırasında düzenlenen servis tutanağı, mali hafıza raporu ve ödeme kaydedici cihaz levhası ilgili vergi dairesine mükellef veya yetkili servis tarafından elden ya da kayıtlı posta ile de gönderilebilecektir.
- 6- Yemek Fişi (Kartı), Hediye Kartı Vb. Kabul Ederek Satış Yapanlar Düzenlemeleri Gereken “Bilgi Fişi” İçin POS Uyumlu YN- ÖKC Kullanmak Zorunda Olup, Eski Nesil ÖKC’ler “Bilgi Fişi” Düzenlenmesi Amacıyla Kullanılamayacak:
382 numaralı VUK tebliğinin “1.3” bölünün ikinci paragrafında yapılan açıklamaya göre; yemek fişi veya hediye kartı ile personeline yemek bedeli olarak karta puan yüklenmesi için anlaşan firma personeli tarafından kartla alış veriş yapıldığında, faturanın özel kart organizasyonu yapan firma adına düzenlenmesi gerektiğinden, alış veriş yapana ÖKC fişi veya e-arşiv fatura yerine “Bilgi Fişi” verilmesi uygulaması aynen devam etmektedir.
GİB tarafından hazırlanan “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlardan Bilgi Fişleri Düzenlenmesine Dair Usul Ve Esaslara İlişkin Teknik Kılavuz”unda “belgenin türüne bağlı kalınmaksızın her hal ve şartta “BİLGİ FİŞİ” düzenlenecektir.”
Açıklaması ile de özel kartlarla yapılan alışverişte her halde bilgi fişi düzenlenmesi gerektiği özellikle vurgulanmaktadır.
557 No.lu tebliğinin”Diğer Hususlar” başlıklı 6. Maddesinin aşağıda metni bulunan (3). Paragrafında yer alan “Önceki Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinin bu Tebliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir” açıklamasına göre “483 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği”nin “ÖKC’lerden düzenlenebilecek diğer belgeler” başlıklı 12. Maddesinin aşağıda metni bulunan (2).paragrafının sonunda eski ve yeni nesil ÖKC’lerde düzenlenerek muhatabına elektronik ortamda iletilen belgelerin elektronik ortamda kaydedilmesinin sağlanmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Bu nedenle e-arşiv fatura için bilgi fişi düzenlenerek elektronik ortama kaydedilmesi zorunlu olup, bu işlemler 01.07.2024 tarihinden sonra eski nesil ÖKC’ler kullanılarak yapılamayacağından, POS uyumlu YN- ÖKC ile yapılması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle bu işlem için Eski Nesil ÖKC’lerin 01.07.2024 tarihinden itibaren kullanılamayacağı anlaşılmaktadır.
- 7- Tüm Satışlarında E-Fatura Ve/Veya E-Arşiv Fatura Düzenleyen Mükelleflerin ÖKC Kullanma Muafiyeti Şartları:
Konuya ilişkin muafiyet düzenlemesi 30.09.2017 tarihinde yayımlanan 483 Seri No.lu VUK Tebliği ile getirilmiş olup, 6’ıncı maddede yer alan ve halen geçerliliğini koruyan düzenleme aşağıdaki gibidir.
MADDE 6 – (1) YN ÖKC kullanma mecburiyeti bulunan mükelleflerden; Değişik ibare:RG-21/12/2017-30277) 2016 veya müteakip yıllar satış veya gayrisafi iş hasılatı 10 milyon TL’yi, bilanço aktif toplamı 10 milyon TL’yi, bilanço öz sermaye veya öz kaynak toplamı 1 ilyon TL’yi aşması koşullarından en az ikisini sağlayan ve 20’den fazla ödeme kaydedici cihaza veya fatura vb. belgeleri düzenlemede kullanılan bilgisayar sistemine sahip olan mükelleflerin, 397 sayılı ve 433 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına, 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliğinde belirtilen e-Defter uygulamasına dahil olmaları ve perakende mal satışları ve hizmet ifaları dahil tüm satışlarında elektronik ortamda e-Fatura ve/veya e-Arşiv Faturası düzenlemeyi tercih ettiğini bağlı olduğu vergi dairesine tevsik edici belgelerle birlikte yazılı olarak bildirmeleri halinde, perakende mal satışları ile hizmet ifalarının belgelendirilmesinde ÖKC kullanma mecburiyeti, bildirimin vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren bulunmamaktadır. Bu muafiyet söz konusu koşulları sağlayan mükelleflerce sonradan açılacak şube işyerleri için de geçerli olacaktır. Ancak bu imkandan yararlanılabilmesi için (397 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen e-Fatura Portalı aracılığıyla e-Arşiv Faturası düzenlenmesi hali hariç) düzenlenen e-Arşiv Faturaların bir örneğinin belgenin oluşturulmasını müteakiben; gizliliği, bütünlüğü ve değişmezliği garanti edilerek ve GİB’in erişimine ve sorgulamasına açık olacak şekilde GİB’den e-Fatura saklama hizmeti verme izni bulunan kurumlarda muhafaza edilmesinin sağlanması zorunludur. Diğer taraftan, mükelleflere e-Arşiv Faturalarının düzenlenmesi konusunda GİB’den izin alarak hizmet veren özel entegratör kuruluşlar, her e-Arşiv Faturasının kendi bilgi işlem sistemleri aracılığı ile oluşturulmasını e-Arşiv Raporu ile GİB’e raporlanmasını garanti edecek tedbirleri almak zorundadır.
(2) (Değişik:RG-21/12/2017-30277) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamına girmekle beraber, işletmelerinde kısmen YN ÖKC kullanmaya başlamış olan mükellefler, mevcut eski ve yeni nesil ÖKC’lerini mali hafızaları doluncaya veya mali hafıza değişimini gerektiren durum oluşuncaya kadar, müşteriye düzenlenerek elektronik ve/veya kağıt ortamda iletilen/verilen e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-Bilet vb. elektronik belgelere ait tahsilat ve ÖKC Bilgi Fişlerinin düzenlenmesi işlemlerinde kullanmaya devam edebileceklerdir. Düzenlenen bilgi fişlerinde müşteri adına düzenlenen ve elektronik ortamda iletilen e-Arşiv Fatura, e-Bilet vb. elektronik belgelerin hangi ortamdan ve nasıl temin edilebileceğine, erişilip görüntülenebileceğine ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.
(3) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamına dahil olarak tüm satışlarında e-Fatura veya e-Arşiv Fatura düzenleyen mükelleflerin, söz konusu e- Fatura ve e-Arşiv Faturalarında, mal satışları ile hizmet ifalarının tahsilat işlemlerinde kullandıkları banka vb. kuruluşlara ait EFT-POS cihazlarından gerçekleştirilen tahsilata ilişkin müşteri slibinde yer alan temel bilgilere, e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına ilişkin teknik kılavuzlarda belirtildiği şekilde yer vermeleri gerekmektedir.
(4) 1/1/2017 tarihinden sonra ilk defa işe başlayan/başlayacak olan mükelleflerin bu madde kapsamında YN ÖKC kullanımından muaf olmaları için, birinci fıkrada belirtilen diğer koşullara sahip olmaları şartıyla, işe başlama anı itibariyle, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen satış, gayri safi iş hasılatı, bilanço aktif büyüklüğü, bilanço öz sermaye veya öz kaynak toplamı tutarları yerine sadece ÖKC veya fatura vb. belgeleri düzenlemede kullanılan bilgisayar sistemi sayısının 20 ve üzerinde olması yeterlidir. Ancak; işe başlanılan yılı (hesap dönemini) izleyen yıla ait yıl sonu bilanço ve gelir tablolarına göre bu maddede belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerinden en az ikisini sağlayamayan mükelleflerin, bu yılı izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar faaliyetlerinde YN ÖKC kullanmaya başlamaları zorunlu olacaktır.
