Örnek: Waterpump Makine Sanayi Ticaret Anonim Şirketi pompa ve vana imalatı faaliyeti ile iştigal etmektedir.

09.01.2024 tarih ve 158159 sayılı yatırım teşvik belgesine istinaden Ankara ilinde tevsi yatırım

yapmak için yatırım için teşvik belgesi almıştır. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan yatırım teşvik belgesinde; yatırıma katkı oranı: %20, vergi indirim oranı: %55, yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek kısmı: %80 olarak yer almaktadır. Yatırımın organize sanayi bölgesinde gerçekleştirildiğinden Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 18’nci maddesi uyarınca bir alt bölge desteğinden faydalanmaktadır.

2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamındaki toplam 55.000.000,00 TL’lik yatırımına 15.01.2024 tarihinde başlanmış olup, bu yatırıma ilişkin olarak 2024 takvim birinci geçici vergi döneminde 15.000.000,00 TL’lik harcama yapılmıştır. Anılan harcama tutarından kaynaklı makine ve teçhizatlar üretimde henüz kullanılmaya başlanmamıştır.

Öte yandan, anılan mükellefin 2024 takvim yılı I. geçici vergi döneminde ihracat faaliyetinden 26.500.000,00 TL, üretim faaliyetinden ise 15.400.000,00 TL kazancı bulunmaktadır. Anılan dönemde mükellefin ticari bilanço karı 65.000.000,00 TL, kanunen kabul edilmeyen giderleri 2.500.000,00 TL, safi geçici vergi matrahı ise 67.500.000,00 TL’dir.

Mükellefin 2024 yılı ilk geçici vergi döneminde yaptığı harcamalar dolayısıyla aldığı makine ve teçhizat henüz üretimde kullanılmadığından, tevsi yatırımdan elde edilen kazanç dolayısıyla değil, diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç dolasıyla indirimli kurumlar vergisinden yararlanacaktır.

Bilindiği üzere, mükellefler, 2012/3305 sayılı Karar kapsamında düzenlenmiş yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarına fiilen başladıkları tarihten itibaren, hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben;

1. Toplam yatırıma katkı tutarının Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen oranını geçmemek (8.800.000,00 TL)
2. Gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşmamak (15.000.000,00 TL)

üzere, yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

İki kriterden düşük olan 8.800.000,00 TL kadar yatırıma katkı tutarından faydalanabilecektir. KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisinden yararlanacak olan mükelleflerin aynı dönemde üretim veya ihracat faaliyetlerinden kazanç elde etmiş olmaları halinde, hem 1 ve 5 puanlık indirimden hem de yatırım teşvik belgelerindeki vergi indirim oranına göre indirimli kurumlar vergisinden aynı anda yararlanmaları mümkündür. Bu durumda, öncelikle 1 ve 5 puanlık indirim uygulanarak tespit edilen orana KVK’nın 32/A maddesi kapsamındaki vergi indirim oranının uygulanması yoluyla, hesaplamada dikkate alınacak kurumlar vergisi oranına ulaşılacaktır.

% 24 Vergi Oranına Tabi Olacak Üretimden Elde Edilen Kazancın Tespiti:

Yukarıda yer alan hesaplamaya göre 15.400.000,00 TL matrah kısmına % 24 kurumlar vergisi uygulanacaktır. Bu orana indirimli kurumlar vergisi uygulanacaktır. Vergi indirim oranı % 55 olduğu için bu matrah kısmına uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranı (24)- (24*0,55=)% 10,80.

% 20 Vergi Oranına Tabi Olacak İhracattan Elde Edilen Kazancın Tespiti:

Yukarıda yer alan hesaplamaya göre 26.500.000,00 TL matrah kısmına % 20 kurumlar vergisi uygulanacaktır. Bu orana indirimli kurumlar vergisi uygulanacaktır. Vergi indirim oranı % 55 olduğu için bu matrah kısmına uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranı (20)- (20*0,55=)% 9.

Mükellef kurumun safi geçici vergi matrahının tamamı indirimli kurumlar vergisi matrahından oluşmaktadır. Üç farklı matraha tabi oran olduğu için her matrah kısmı için vergi indirim oranı ayrı ayrı hesaplanacaktır. Burada temel kriter 8.800.000,00 TL’lik yatırıma katkı tutarının aşılmamasıdır.

Bu dönemde yapılan harcama 15.000.000,00 TL, yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı 8.800.000,00 TL’dir. Mükellefin üç farklı vergi oranı uygulaması nedeniyle 15.000.000,00 TL’lik harcama tutarını indirilen vergi oranına bölmek suretiyle indirimli kurumlar vergisi matrahına ulaşmak mümkün değildir. Biz burada 8.800.000,00 TL’lik matrah kısmına ulaşıncaya kadar sırasıyla yüzde 20, yüzde 24 ve yüzde 25 vergi matrahına indirimli vergi oranlarını uygulamak suretiyle ödenecek geçici vergi tutarı ile yararlanılan yatırıma katkı tutarına ulaştık.

Mükellef kurum indirimli kurumlar vergisinden yararlanmamış olsaydı 15.400.000,00 TL’lik matrah kısmı için (15.400.000,00*0,24=) 3.696.000,00 TL, 26.500.000,00 TL’lik matrah kısmı için  (26.500.000,00*0,20=)  5.300.000,00  TL,  25.600.000,00  TL  matrah  kısmı  için

(26.500.000,00*0,25=) 6.400.000,00 TL olmak üzere toplam 15.396.000,00 TL vergi ödenecekti. İndirimli kurumlar vergisi uygulanması nedeniyle üç farklı oran uygulanmış ve ödenecek geçici vergi tutarı 6.828.200,00 TL olarak hesaplanmıştır. Bu şekilde mükellef (15.396.000,00-6.828.200.00=) 8.467.800,00 TL daha az vergi ödeyerek anılan tutarı kadar yatırıma katkı tutarından faydalanmış olunmaktadır.

Vergi indirim oranı = Hesaplanan Vergi/İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı

Vergi indirim oranı =(6.928.200,00/67.500.000,00=)%10,264

Vergi indirim oranı =(6.928.200,00/67.500.000,00=)%10,264

2024 Takvim yılı

1. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ TABLOSU (2024 Yılı I. Geçici Vergi Beyannamesi)

Görüleceği üzere 2024 yılı I. Geçici vergi döneminde şirket tarafından 15.000.000,00 TL yatırım harcaması yapılmış ve anılan dönemde 8.467.800,00 TL’lik yatırıma katkı tutarından faydalanılmıştır. Diğer deyişle, anılan tutar kadar az vergi ödenmiştir. Bu suretle indirimli kurumlar vergisi uygulamasıyla yatırımcıya 8.467.800,00 TL vergi ödetmemek suretiyle, ödenmeyen vergi tutarı kadar yatırımcıya devletçe finansal destek sağlanmış olmaktadır. İndirimli Kurumlar vergisi olmasaydı ödenmesi gereken geçici vergi tutarı 15.396.000,00 TL olacakken, mükellefin ödemesi gereken geçici vergi tutarı 6.928.200,00 TL olmaktadır.

Kaynak,

Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.