I-Giriş:
İşverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yasal süresi içinde verilmesi gereken belgelerin verilmemesi halinde, Kurum tarafından tahakkuk ettirilen İdari Para Cezaları ile ödenmeyen sigorta primleri, işsizlik sigorta primleri, eğitime katkı payı gibi Kurum alacaklarının tahakkuk ve tahsilat zamanaşımı süresinin ne kadar olduğu bu yazımızın konusu olacaktır.
II- İdari Para Cezalarında Zamanaşımı Süresi:
İdari para cezaları 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar. İdari para cezasına konu fiil, ilgili kanunlar ile verilen yükümlülük yerine getirilmediği zaman işlenmiş sayıldığından, gerek 506, gerek 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerin yerinegetirmeyenler, idari para cezasına konu fiili, yükümlülüklerini yerine getirmeleri gereken sürenin son günü itibarıyla işlemiş sayılmaktadır.
İdari para cezaları ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk ettiğinden, idari para cezasına konu fiilin tahakkuk zamanaşımına girip girmediği husus, fiilin işlendiği tarihte geçerli olan Kanun hükümlerindeki zamanaşımı dikkate alınarak belirlenecektir. Buna göre;
a) 30.09.2008 Tarihinden Önce İşlenmiş Fiillerde İdari Para Cezalarında Zamanaşımı:
30.09.2008 tarihinden önceki bir tarihte işlenmiş olan fiiller yönünden idari para cezasına konu fiillerin tahakkuk zamanaşımı sürelerinin olmuş olması nedeniyle, bu tarihten önce işlenmiş olan fiillerden dolayı idari para cezası uygulanamayacağından dolayı, bu döneme ait zamanaşımı süreleri ile ilgili tarihleri belirtmeye gerek yoktur.
b) 01.10.2008 Tarihten Sonra İşlenen Fiillerde İdari Para Cezalarında Zamanaşımı:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Salık Sigortası Kanunu’nun 102. Maddesine göre, idari para cezaları 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar.
Buna göre, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler hakkında uygulanacak olan idari para cezalarının zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıldır. Fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işverene veya gerçek kişiye tebliğ edilmeyen idari para cezaları artık zamanaşımına uğramış sayılacak ve tahsili mümkün olamayacaktır. Ancak, fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıl içinde Kurum tarafından işverene yazılı bir tebligat ile borcu bildirir ve ödenmesi istenirse zamanaşımı süresi kesilmiş olur.
III- Yasal Süresinde Ödenmeyen Sigorta Primlerinde Zamanaşımı Süresi:
İşverenler tarafından yasal süresi içinde ödenmeyen sigorta primleri, işsizlik sigorta primleri, eğitime katkı payı gibi Kurum alacaklarının nasıl zamanaşımına gireceği ile ilgili düzenleme 5510 sayılı Kanunda detaylı bir şekilde yapılmıştır.
5510 sayılı Kanunun 93. Maddesine göre, Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Kurumun prim ve diğer alacakları, mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise mahkeme kararının kesinleşme tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden doğmuş ise rapor tarihinden, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden doğmuş ise inceleme sonuçlarının Kuruma intikal ettiği tarihten itibaren zamanaşımı 10 yıl olarak uygulanacaktır. Bu alacaklar için kanuna göre hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı, ödeme süresinin son gününü takip eden günden itibaren uygulanır.
IV- Zamanaşımını Kesen Durumlar:
6183 sayılı Kanunda, zamanaşımının hangi hallerde kesileceği ve tekrar baştan başlayacağı belirtilmiştir. Buna göre;
- Ödemenin yapılması,
- Haciz uygulanması,
- Ödeme emrinin tebliği,
- Mal bildiriminde bulunulması,
- Yargı organlarınca bozma kararı verilmesi,
- Alacağın teminata bağlanması,
- Yargı organlarınca yürütmenin durdurulması kararı verilmesi,
- Borcun yapılandırılması,
Durumlarında zamanaşımı kesilir. Zamanaşımının kesildiği tarihi takip eden takvim yılı
başından itibaren yeniden 10 yıl olarak zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
V- Sonuç Olarak:
5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenler hakkında uygulanacak olan idari para cezalarının zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu, söz konusu bu 10 yıllık zamanaşımı süresini titizlikle takip etmekte ve Kurumun büyük hak kaybına uğramaması için, bu süre dolmadan gerekli yazışmaları yapmakta ve tüm yasal tedbirleri, haklı olarak almaktadır. Zira, SGK’nın maddi hak kaybına uğraması, tüm emeklilerin ve sosyal yardım alan herkesin hak kaybına uğraması demektir.
İşverenlerin gereksiz yere idari para cezalarını ödemek zorunda kalmamaları için, Sosyal Güvenlik Kurumuna 5510 sayılı Kanuna göre verilmesi gereken belgelerin yasal süresi içinde vermeleri ve diğer tüm yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerektiğini ve bunun büyük önem arz ettiğini özellikle belirtmek isterim. AHMET AĞAR
https://sgmd.org.tr/sgk-idari-para-cezalarinda-ve-sigorta-primlerinde-zamanasimi-suresi/188
