Çalışanlarımızın 2023 yılı performans primlerini 2024 yılı Nisan ayında ödeyeceğiz. Bir çalışanımız Kasım ayında işten ayrıldı. Bu çalışan için ödeyeceğimiz performans primini, SGK’ya bildirmemiz gerekir mi? Faruk Y.
Sosyal güvenlik mevzuatına göre ücret niteliğindeki ödemeler hak edilen ayın kazancına, ücret dışı (prim, ikramiye niteliğindeki) ödemeler ise ödendiği ayın kazancına dahil edilmektedir.
Ücret dışı ödemelerin akdin feshinden sonra ödenmesi halinde 5510 sayılı Kanunu 80. maddesine göre bu ödemeler toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden ödenmiş ise akdin feshedildiği ayın kazancına dahil edilerek prime tabi tutulması gerekiyor.
Bu durumda;
- Aylık prim ve hizmet belgeleri karar tarihini veya kesinleşme tarihini izleyen ayın 26’sına kadar SGK’ya verildiği
- Muhteviyatı primler de aynı ayın sonuna kadar ödendiği
takdirde belgeler süresi içinde verilmiş, muhteviyatı primler de süresi içinde ödenmiş sayılmaktadır.
Değişikliğe ihtiyaç var.
5510 sayılı yasada hangi ödemelerin prime esas kazanca dahil edilip, hangi ödemelerin dahil edilmeyeceği noktasında işyerinin özel sektöre veya kamu sektörüne ait olup olmadığına veya işyerinin toplu iş sözleşmesi hükümlerine tabi olup olmadığına ya da yargı mercilerince verilmiş bir karar olup olmadığına bakılmamaktadır.
Haliyle ücret dışı ödemelerin akdin feshinden sonra ödenmesi halinde yalnızca toplu iş sözleşmesi hükümlerine tabi olan işyerlerinin veya kamuya ait işyerlerinin yahut yargı mercilerince verilmiş kararlara istinaden prime tabi tutulması kanunun amacına uymadığı gibi maddede yer alan bu düzenlemeler hem Kurumun hatırı sayılacak prim kayıplarına neden olmakta, hem de çalışanların emekli aylıklarına bir katkı sağlamamaktadır.
Esasen mevcut düzenlemede akdin feshinden sonra ödenen ücret dışı ödemelerle ilgili olarak maddede belirtilen işyerlerine belge verme ve prim ödeme süresiyle ilgili bir mehil süresi verilmiş olup, bu kapsamda olmayan işyerleri yönünden akdin feshinden sonra ödenen ücret dışı ödemelerin prime tabi tutulması noktası açıkta bırakılmıştır.
Bu bakımdan akdin feshinden sonra ödenen ücret dışı ödemelerin yasada belirtilen işyerleri ile sınırlı tutulmaksızın akdin feshedildiği aydaki prime esas kazanç üst sınırı aşılmamak kaydıyla, her durumda prime esas kazanca dahil edilmesi ve belge verme/prim ödeme süresiyle ilgili mehil süresinin de maddede belirtildiği gibi bir ayırıma gidilmeksizin tüm kamu ve özel sektör işverenlerine verilmesi gerekiyor.
ORUÇ TUTAN İŞÇİ ARA DİNLENME SÜRESİNİ MESAİYİ ERKEN SONLANDIRARAK KULLANABİLİR Mİ?
Ramazan ayında oruç tutan işçilerin bir saatlik öğle tatilini kullandırmayıp mesai süresini bir saat erken sonlandırılması doğru olur mu? Murat T.
Ramazan ayına münhasır bazı işletmelerde öğle arası yemek molasının kaldırılarak, bu sürenin iş çıkış saatinden düşülmek suretiyle mesainin ara dinlenme süresi kadar erken sonlandırıldığı görülmektedir.
Ne var ki ara dinlenme süresinin kaldırılarak iş çıkış saatinden düşülmesine yönelik talep çalışandan gelmiş olsa bile işçiyi koruma ilkesi gereği bu talebin kabul edilmeyerek ara dilenme süresinin verilmesi zorunludur. Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bu hususla ilgili bir kararında “ … ara dinlenme süresinin, işe, ara dinlenme süresi kadar geç başlama veya aynı süreyle erken bırakma şeklinde kullandırılması doğru olmaz. Ara dinlenme süresinin günlük çalışma içinde belli bir zamanda amaca uygun şekilde kullandırılması gerekir." şeklinde bir ifadeye yer verilmiştir.
Ara dinlenme süresinin uygulanmadığının veya yasaya aykırı bir şekilde uygulandığının tespiti halinde 2024 yılı itibariyle 14.739 TL idari para cezasına maruz kalınacağı gibi olası bir iş kazası halinde ara dinlenme süresine uyulmaması işverenin yaşanan kazadaki kusur oranını da artıracaktır.
MESLEK KODUNUN HATALI GİRİLMESİ HANGİ DURUMLARDA İDARİ PARA CEZASINA NEDEN OLUR?
2021-2022 yılında çalışan bir işçimizin 14 aylık süredeki meslek kodunu SGK’ya hatalı bildirmişiz. Meslek kodunun düzeltilmesini istiyor. Meslek kodunu değiştirebilir miyiz, değiştirirsek ceza kesilir mi? Nermin G.
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde sigortalıların meslek adı ve kodunun fiilen yaptıkları işe uygun bildirilmediğinin tespiti halinde, gerçeğe aykırı bildirim yapılan her bir işyeri için her bir ay bazında, bir aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücret/10 tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.
İdari para cezası, sigortalının meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin denetim ve kontrolle görevli memurlarınca ya da mahkeme kararı sonrası anlaşılması halinde uygulanmakta olup, işverenlerce geriye yönelik yapılacak düzeltme taleplerine idari para cezası uygulanmamaktadır.
Bu bakımdan sigortalının şikayetine mahal bırakılmadan meslek kodu değişikliği için bir dilekçe ile SGK Müdürlüğüne başvurulması halinde herhangi bir cezayla karşılaşılmaksızın değişiklik yapılacaktır. Eyüp Sabri Demirci
