Vergi incelemesinin tarhiyat önerisi içermeyen bir şekilde sonuçlanması durumunda (müfettiş tarafından yazılan raporda mükellefe cezalı vergi çıkmaması hali) mükellefler genellikle Rapor Değerlendirme Komisyonları (RDK)’nda dinlenme ve tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunmamaktadırlar. Tarhiyat önermeyen raporlarla ilgili olarak RDK ile inceleme elemanı arasında görüş ayrılığı oluşması durumunda raporun RDK görüşü doğrultusunda tarhiyat önerisi içerecek şekilde değiştirilmesi söz konusu olacaktır. Bu durumda mükelleflerin RDK’da dinlenme ve tarhiyat öncesi uzlaşma haklarının nasıl kullanılacağı konusunda Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (VİY) ile Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Yönetmeliği (TÖUY)’nde yol gösterici bir açıklama yoktur.
Öte yandan, tarhiyat veya cezalı işlem teklifi içermeyen vergi inceleme raporları RDK görüşü doğrultusunda tarhiyat önerisi içerecek biçimde yeniden düzenlenirken, raporda yapılan düzeltme konusunda bilgi verilerek, gerçek ve tüzel kişi mükellefe dinlenme hakkı ile tarhiyattan önce uzlaşma hakkı konusundaki görüşü yeniden mükellefe tebliğ edilerek sorulmalıdır.
Bilindiği üzere, VİY md.17’de dinlenme hakkı konusunda ve TÖUY’un 8.maddesi tarhiyat öncesi uzlaşma hakkı konusunda vergi incelemesi sonucunda düzenlenecek tutanağı işaret ettiğine göre inceleme elemanı tarafından raporun yeniden düzenlenmesi aşamasında yeni bir tutanak düzenlenerek mükellefin dinlenme ve tarhiyat öncesi uzlaşma hakkı konusundaki kararının bu tutanağa yazılması en uygun yöntem olacaktır.
Sonuç olarak, VDK Başkanlığı’nın 18.01.2017 tarihli “Vergi İncelemesinde Mükellef Hakları Genelgesi” ile mükellefin RDK’da dinlenme hakkı konusunda yapılan düzenlemenin doğru yönde atılmış bir adım olduğu ancak eksik kaldığı düşünülmektedir. Bu nedenle, mükellefin RDK’da dinlenme ve TÖU haklarını kolayca kullanabilmesini sağlamak amacıyla TÖUY md.8 ve VİY md.17’de değişiklik yapılması uygun olacaktır (bkz. ŞAHİN Tayfun, “Tarhiyat Önermeyen Vergi İnceleme Raporuna RDK Müdahalesinin Mükellefin RDK Dinlenme Talebi ve Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebine Etkileri”, Yaklaşım Yayıncılık, Ekim 2017, Sayı 298.) Nazlı Gaye Alpaslan
