İş mevzuatının sadeleştirilmesi için hükümet yeni bir çalışma yürütüyor. Gündemdeki başlıklar arasında ise mesai saatlerinin düşürülmesi de var. Peki Türkiye’de çalışma hayatına ilişkin nasıl bir düzenleme yapılacak, mesai saatleri ne kadar düşürülecek? Çalışma saatleri kısalırsa maaşlar düşer mi?

Çalışma hayatına ilişkin mevzuat dağınıklığını gidermek, güncellemek ve yenilemek amacıyla Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu bir süredir çalışma yürütüyor. O çalışmalar kapsamında çalışma saatlerinin düşürülmesi ve mesai ücretlerinin gözden geçirilmesi de var.

Peki Türkiye’de çalışma süreleri ne kadar düşecek? Mesai saatlerinin azalması maaşları düşürür mü? Konuyla ilgili beklentilerini milliyet.com.tr’ye açıklayan Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu ifadeleri kullandı:

“İş kanunumuz doğrultusunda çalışma süreleri kamu sektöründe haftalık 40 saat, özel sektörde ise haftalık 45 saat üzerinden değerlendirilmektedir. Burada 5 saat üzerinden bir kısaltma olacağını düşünüyorum. Yani özel sektörde çalışma süresinin 40 saat, kamu sektöründe 35 saate düşürülebileceği kanaatindeyim.

DÜNYADA ORTALAMA ÇALIŞMA SÜRELERİ NE KADAR?

Dünyadaki örneklerine baktığımız zaman ABD’de tam süreli çalışmalar haftalık olarak 35 ile 40 saat arasında değişiklik göstermektedir. Fransa’da devlet tarafından haftalık 35 saat ile sınırlandırılmaktadır. Almanya’da ise 35 ile 40 saat arasındadır. Birleşik Krallık’ta haftalık 37,5 saat, İspanya’da 36 saat, Hollanda’da 36 saat civarındadır.

HÜKÜMETİN ÇALIŞMA YÜRÜTTÜĞÜ BAŞLIKLAR NELER?

1952 yılında kabul edilen 5953 sayılı Basın İş Kanunu, 1967 yılında 854 sayılı Deniz İş Kanunu, 2003 yılında kabul edilen ve yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunlarının Türk İş Kanunu adı altında birleştirilip düzenleneceğini, çalışma saatleri, ücret politikaları, yasalardan gelen dağınıklık, toparlayıcı ve bütünleyici bir iş hukuku ve buna entegre olan sosyal güvenlik hukuku, iş sağlığı ve güvenliği yasalarının da buna uygun hale getirilebileceğini söyleyebiliriz.

DÜZENLEME NE ZAMAN DUYURULUR?

Buradaki çalışmalarda aşamalı bir süreç üzerinden gidileceğini düşünmekteyim. Özellikle hükümetin seçim beyannamesinde, 2023-2025 Orta Vadeli Program’da (OVP), 2024-2028 Çalışma Bakanlığı Stratejik Planı’nda bunların sinyallerini görmüştük. Şu anda Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu tarafından ilgili tarafların çalışmalarını sürdürdüğünü biliyoruz. Düzenlemenin biraz daha olgunlaştığı takdirde kamuoyuyla paylaşılacağını tahmin etmekteyim.

MESAİ SAATLERİNİN KISALMASI ÇALIŞAN VE İŞVERENLERİ NASIL ETKİLER?

Yeni çalışma modelleri hayatımıza girmektedir. Pandemi sonrası hayatımıza giren uzaktan çalışma modeli vasıtası ile esnek çalışma, hibrit çalışma usulleri gibi terimler çalışma hayatına yerleşmiş bulunmakta. Bu modellerin yasal alt yapısının oluşturulacağını tahmin etmekteyim.

Dünyada dört gün çalışma üç gün tatil uygulaması deneniyor. Hatta bununla ilgili mesai saatlerinin kısaltılması ile alakalı uzmanlar tarafından araştırmalarda şu sonuçlar çıkmıştır.

İŞÇİ VE İŞVEREN YÖNÜ FAYDALARI

-Çalışan personellerin zihnen ve fiziken daha sağlıklı hale getirilip, bu sayede bireyin hastalık izinlerinin azalacağı,

-İnsan kaynaklarında yedek insan gücünün daha az sayıda bulundurulacağı,

-4 günlük çalışma ve 3 günlük tatil vasıtası ile bireyin kendisine ve ailesine daha fazla zaman ayıracağı,

-Bu çalışma modeli vasıtası ile iş arayanlar bu uygulamayı yapan şirketleri cazip görecek ve işveren için daha fazla yetenekli insan bulunarak şirkete katma değer artacak.

-İş yeri ile ilgili personel maliyetlerinin azalması, örnek yemek maliyeti, enerji maliyeti yol ve servis maliyetlerinin daha hesaplı hale gelmesi,

Bu yöntemle çalışanın bireysel gelişimine daha fazla zaman ayırması vasıtası ile hem kendisine hem de çevresine fayda sağlamasını söyleyebiliriz.

İŞÇİ VE İŞVERENE DEZAVANTAJLARI

-Bu uygulama maaş ve üretkenlik için şüphe uyandırdığına inanan bazı işverenler vasıtası ile uygulamaya tam anlamı ile geçiş sağlandığında ücretlerde küçük bir miktarda olsa düşüş yapılmasını savunan bir grup mevcut,

-Sistemin bütün sektörler için farklı değerlendirilebileceğini, hizmet, imalat sanayi, lojistik gibi işkollarında bazı fiziksel sınırlar getirebileceği,

Kurumsal bir şirkette departmanlar içerisindeki görev sorumlulukları vasıtası ile çalışma modelinin tüm şirketi değil de sadece bir kısmını kapsaması şeklinde şirket içi çalışma barışını bozabileceği,

-Ekip çalışmasında bulunan bireylerin ve yöneticilerin sorumlu olduğu gruptan uzaklaşılabileceği, tam anlamıyla bağ ve aidiyet kuramayan personellerin iş çıkışlarını hızlandırabileceği düşünülmektedir.

MESAİ SAATLERİNİN KISALMASI ÜCRETLERİ DÜŞÜRÜR MÜ?

Hayır düşürmez, çünkü asgari ücret uygulaması var. Ayrıca sosyal devlet ilkemiz doğrultusunda işçi yanlı politikalarımız mevcut. Mesai saatleri kısaltıldığı taktirde bunu bahane ederek ücret indirimine giden işverenler olursa hukuksal olarak kendilerinin zor duruma düşüreceğine inanıyorum.” Milliyet Gazetesi