Vergi mevzuatımızda egitim ve sağlık harcamalarının indirilebilmesi için öncelikle beyanname verme şartı aranmakta, beyanname veremeyenler ise ödedikleri bu tutarlar için söz konusu indirimden hiçbir şekilde yararlanamamaktadır.
Eğitim ve sağlık harcamaları, beyanname üzerinden, beyan edilen gelirin yüzde 10' unu geçmeyecek şekilde indirilebilmekte, indirilecek unsurların beyan edilecek gelirden fazla olması halinde ise zarar oluşturmayacak şekilde indirilebilmektedir.
Bu tür harcamalar, öncelikli olarak eş ve çocukların beyanname vermesi hâlinde onların beyannamesinden indirilmekte olup, artan kısım yine beyan edilen gelirinin yüzde 10' unu geçmemek üzere diğer eşin beyannamesinden indirilebilmektedir. Artan kısım malesef yine indirilememektedir.
Tek işverenden ücret geliri elde edip 4. dilimi aşmayan veya birden fazla işverenden ücret geliri elde edip GVK 86/1-b de belirtilen sınırları aşmadıkları için beyanname veremeyen ücretliler gibi diğer gelir unsurları da beyanname veremedikleri takdirde bu indirimlerden faydalanamamakdir.
Son dönemlerde özellikle artan özel okul ve sağlık harcamaları, mükellefleri ödedikleri yüksek tutarli eğitim ve sağlık harcamalarının tamamını beyannamelerinden indiremedikleri için daha da mağdur etmektedir.
Mevcut yasal düzenlemede yıl içinde istifa eden ve istifa ettikten sonra başladığı yeni işten elde ettiği ücret geliri 2. dilimi aşan ücretli bile beyaname verebiliyor iken, yılların emektarları bu imkandan neden faydalanamasın?
Ayrıca sponsorluk harcamasi, bağış ve yardımlara bile yüzde 100'e varan oranlarda indirim imkanı tanınmışken, asgari insan ihtiyaçlarindan olan egitim ve sağlık gibi bir konuda kanunlarda yer alan bu sınırlamanın, günümüz koşullarında amacını makul bulmak mümkün değildir.
Örneğin GVK geçici 67. maddesi kapsamında tevkifata tâbi gelir elde edenlere, ihtiyari beyanname verme imkanı tanınmıştır. Hatta kanunda münferit beyan kapsamında olan bazı gelirlere dahi ihtiyari münferit beyan imkanı verilmiştir.
Beyanname veremeyecek olan 86/1-b kapsamındaki ücretlilere de ihtiyari beyanname benzeri bir imkan sağlanması başlangıç olarak söz konusu ücretliler açısından yerinde bir düzenleme olacaktır.
İlerleyen zamanda fiili duruma daha uygun bir yaklaşım ile konu yeniden düzenlenerek belki, ödemenin gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti olanlara yapılması, TR de yapılması gibi zorunluluklarda da bi esneklik tanınabilir.
