BRÜT maaşı 20 bin lira olan bir çalışanın normalde temmuz ayı net maaşı 14 bin 800 lira olarak hesaplanacaktı.
Şimdi; 20 bin lira brüt ücret için, 15 bin 260 lira (460 lira daha fazla) net ödenecek. Aradaki farkın nedeni; ücretlerin hesaplanmasında vergiden istisna olan tutarların da asgari ücretle birlikte artması. Asgari ücretteki değişiklik, daha yüksek ücretlilerin bordrolarında yer alacak vergiden istisna olan tutarları da yükseltti.
460 TL’LİK ARTIŞ VAR
Brüt 30 bin lira maaşı olan çalışan için de, temmuzda 460 liralık net maaş artışı var (19 bin 739 liradan, 20 bin 199 liraya yükseliyor net maaş.) Brüt 50 bin lira maaşı olan çalışan için de 460 liralık artış var (31 bin 997 liradan, 32 bin 457 liraya yükseliyor net maaş). Birçok işletme ikinci yarıyıl için çalışanlarının ücretlerine zam yaptı veya hazırlık sürecinde. Bahsettiğim net maaş artışı işverenin yapacağı zamdan bağımsız olarak kendiliğinden (vergi hesaplamasından-istisnasından) gelecek.
YIL SONUNA KADAR YAPILACAK
Brüt ücret üzerinden; yüzde 15 oranında sigorta prim kesintisi haricinde, gelir vergisi ve damga vergisi de kesilerek net ücrete ulaşılıyor. Aşağıdaki tablodan görüleceği üzere vergi istisnası kaynaklı net maaş artışı yalnız temmuz ayında değil, 2023’ün ikinci yarıyılının tümünde (altı ay) boyunca görülecek. Brüt 20 bin lira da altı aylık net maaş artışı olan 3 bin 630 lira, brüt 30 bin lira ve brüt 50 bin lira için de aynı tutarda (3 bin 630 lira) etki edecek net maaş artışına. Çünkü üç farklı brüt ücret seviyesi de; aynı tutarda altı aylık istisnadan (12 bin 735 lira) yararlanacak. Eğer asgari ücret artmamış olsaydı altı aylık istisna tutarı 9 bin 260 lira olacaktı.
YÜKSEK ÜCRETLİLERDE AZALIYOR
Çalışanların maaşları üzerinden yüzde 15 oranında sigorta primi (işçi payı) kesilmekte (Bunun yüzde 14’ü SGK primi, yüzde 1’i işsizlik sigortası primi). İlk yarıyılda sigorta prim tavanı 75 bin 60 lira idi. Yani ilk yarıyılda çalışanların brüt ücretleri 75 bin 60 lirayı geçse bile en fazla tavan tutarı üzerinden, yüzde 15 oranında prim (11 bin 259 lira) hesaplanıyordu.
Şimdi; ikinci yarıyıl için (asgari ücret artışıyla birlikte) SGK tavanı 100.608,90 liraya yükseldi. Dolayısıyla şimdi tavan tutarı üzerinden (yüzde 15) 15 bin 91 liraya kadar sigorta primi (ilk yarıyıla göre aylık 3 bin 832 lira daha fazla) brüt ücretten kesilecek. Dolayısıyla yüksek ücretli çalışanların ücretlerinden kesilecek (yüzde 15 oranındaki) sigorta primleri ikinci yarı yılda artacağından, net maaşları da kendiliğinden azaltacak.
İŞVEREN PRİMİ DE KESİLECEK
Brüt 100 bin lira ücretli bir çalışan örneği üzerinden için kesinti farkını inceleyelim: Eski asgari ücrete (SGK tavanına) göre temmuz maaşından 11 bin 259 lira sigorta primleri kesilecekken, yeni asgari ücret sonrası artık 15 bin lira prim kesilecek. Dolayısıyla sigorta prim kesintileri (yüksek ücretli bu çalışan için) net maaşta direkt azaltıcı etki yaratacak.
Brüt maaş üzerinden yalnız işçi primi değil, işveren primi de (yüzde 17.5) hesaplanıyor (Yüzde 20.5 SGK primi, yüzde 2 işsizlik sigortası primi ve 5 puanlık teşvik indirimi sonrası; yüzde 17.5). İşveren sigorta primi, çalışanın net maaşını etkilemiyor ancak işverenin toplam işçilik maliyetini etkiliyor. Asgari ücret- SGK tavanının artmasıyla işverenler (özelikle brüt maaşı, SGK tavan artışından etkilenen çalışanlar açısından) temmuzdan sonra ilave maliyete katlanmış olacaklar.
BRÜT 20 BİN LİRA ÜCRET İÇİN İKİNCİ YARIYIL ‘NET ÜCRET’ DEĞERLERİ
‘NET ÜCRET’ ÜZERİNDEN HESAPLANAN İŞYERLERİ
Ücretlerin ‘brütten hesaplandığı işyerleri’ dışında ‘netten ücret hesaplanan işyerlerinde de’ bordrolar temmuzda değişiyor. ‘Ücretleri net üzerinden hesaplanan işyerleri’ için de avantaj oluştu.
15 bin lira net ücretli bir çalışan için maliyet 23 bin 45 lira oldu. 804 liralık düşüşün nedeni de, asgari ücret artışı sonrası kendiliğinden artan vergi istisna tutarlarının devreye girmesi.
‘Netten ücret hesaplanan işyerlerinde’ yüksek ücretli çalışanların işveren maliyetleri de, SGK tavanının değişmesiyle beraber artacak.
SGK tavanının 75.060 liradan, 100.608.90 liraya yükselmesiyle işverenlerin SGK’ya ödeyeceği prim toplamlarını da kendiliğinden artırmış oldu. Ahmet Karabıyık
