İşyerinde yabancı uyruklu kişilerin istihdam edilebilmesi için çalışma izni gerekiyor. Ayrıca, bu kişilere ödenecek ücretler de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından işin niteliği dikkate alınarak ve asgari ücret tutarına oranlanarak belirleniyor. Ülkemizde yabancıların çalışma izinlerini düzenleyen mevzuat 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’dur. Bu kanun kapsamındakiler:
- Türkiye’de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan yabancılar,
- Bir işverenin yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuran yabancılar,
- Staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılar,
- Yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan kişiler.
Çalışma izni başvurusu
Kanunla kapsamdaki yabancıların, çalışma izni olmadan Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaklanmış durumda. Öte yandan, diğer kanunlarda ya da Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar veya uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar, bu kanuna göre çalışma izni almadan çalışabiliyor veya çalıştırılabiliyor.
Yurt içinden yapılacak başvuruların doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, yurt dışından yapılacak başvurular ise konsolosluk ve büyükelçiliklere yapılması gerekiyor.
Süresi ne kadar?
Çalışma izni; ilk başvuruda 1 yıl süreyle; aynı işveren yanında çalışmak kaydıyla ilk uzatmada 2 yıl, ikinci uzatmada 3 yıl süreyle; işveren değişmesi durumunda (çalışma izni transferi) yeni çalışma izni 1 yıl süreyle veriliyor.
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği uyarınca Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen ‘Yabancı Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri’ kapsamındaki düzenlemelerden biri, işveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile ilişkili seviyede olması.
Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;
- Ev hizmetlerinde çalışacak yabancılar için en az asgari ücret, diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1.5 katı,
- Turizm - animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı,
- Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı,
- Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
- Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6.5 katı olması gerekmektedir.
İşte alacakları maaş
Yabancı işgücü için değerlendirme kriterlerine esas olacak brüt asgari ücret katları, asgari ücretin 01.07.2023’ten geçerli olacak şekilde artırılması sonrasında değişmiştir. Söz konusu değişikliğe göre çeşitli iş ve mesleklerde çalışacak yabancılar için uygulanacak kat ücretler şu şekilde:
- Asgari ücretin 1.5 katı (brüt): 20.121,75 TL
- Asgari ücretin 2 katı (brüt): 26.829,00 TL
- Asgari ücretin 3 katı (brüt): 40.243,50 TL
- Asgari ücretin 4 katı (brüt): 53.658,00 TL
- Asgari ücretin 6.5 katı (brüt): 87.194,25 TL
Cem Kılıç
