15 Nisan 2023 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan (Gelir İdaresi Başkanlığı) “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:3)” yayımlanmıştır. Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, kanunun 10’uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrası hükmü uyarınca ödenecek ek vergiye ilişkin açıklamalar bu tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
Bu Tebliğ 7440 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin yirmi yedinci fırkasına dayanarak hazırlanmıştır.
7440 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrası aşağıdaki gibidir.
“Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, 5520 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurt dışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik (belgeleme) edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanır ve bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanır. Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Şu kadar ki 5520 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin birinci fıkrasının; (d), (i), (j) ve (k) bentleri ile geçici 14’üncü maddesi kapsamındaki istisnalar, aynı kanunun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının; (b), (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler, 193 sayılı Kanun’un geçici 61’inci maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası, ilgili kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar ile 10/7/2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 407’nci maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları üzerinden bu vergi hesaplanmaz. 6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır. Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve 5779 sayılı Kanun ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenir.
Ek verginin mükellefleri
Ek verginin mükellefleri 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda sayılan mükelleflerdir. Buna göre;
- Sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler, iş ortaklıkları, ek verginin mükellefleridir.
- Kurumlar vergisi beyannamesi veren dar mükellef kurumlar da ek vergi mükellefleri kapsamındadır.
- 06/02/2023 tarihi itibarıyla Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır.
- 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancının tespitinde dikkate alınan istisna ve indirim tutarları ile 5520 sayılı Kanun’un 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar ek verginin konusunu oluşturmaktadır.
Kurumlar vergisi mükelleflerince elde edilen tüm kazançlar kurum kazancına dahil edilmekte olup, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda düzenlenen indirim ve istisnalar ise kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” ile kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler bölümünde gösterilmek süratiyle kazancın veya vergiye tabi matrahın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır.
5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan ve ek verginin konusuna giren istisnalar aşağıdaki gibidir.
a) İştirak kazançları istisnası,
b) Yurtdışı iştirak kazançları istisnası,
c) Yurtdışı iştirak hissesi satış kazancı istisnası,
ç) Emisyon primi kazancı istisnası,
d) Taşınmaz iştirak hisseleri ve fon satış kazancı istisnası,
e) Bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine ve TMSF’ye borçlu durumda olanların taşınmaz veya iştirak hisselerinin satış kazancı istisnası,
Yukarıda örnek olarak verilen istisnalar 7440 sayılı Kanun Genel Tebliğ ekinde ayrıntılı ve çok yönlü olarak yer almaktadır.
5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan istisna ve indirimlerin kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırlarında gösterilerek indirim konusu yapılması gerekmekte olup, ilgili satırı bulunmayan istisna ve gösterilecek vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Bu şekilde indirim konusu yapılan istisna ve indirimler de ek verginin konusuna girmektedir.
2022 hesap dönemine ilişkin beyannamelerinde 5520 sayılı Kanun’un 32/a maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu matrahları da ek verginin konusunu oluşturmaktadır. Veysi Seviğ
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/ek-vergi-uygulamasi/700904
