Seçim sonrası yeni kabinenin de açıklanması ile birlikte çalışma hayatında bu haftadan itibaren hareketlilik başlayacaktır. EYT başvurularının sonuçlandırılması, emekli aylıklarına yapılacak zamların belirlenmesi ve sonrasında asgari ücrete yapılacak Temmuz zammı yeni dönemin sıcak başlıkları. Diğer taraftan sosyal güvenlik sisteminde atılması gereken adımlar ve verilen vaatlere yönelik hukuki düzenlemelerin yapılması için de hummalı bir çalışma söz konusu olacaktır.
1 Emekli zamları: Bugün açıklanacak mayıs ayı enflasyonu sonrası SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarına temmuz ayında yapılacak zammın önemli ölçüde şekillenmesi söz konusu olacak. 3 Temmuz’da haziran ayına dair enflasyon da açıklanınca SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 6 aylık enflasyon farkı netleşecek. Şu an için dört aylık enflasyon yüzde 15.21. Bu orana mayıs ve haziran enflasyonu da eklenince zam oranı ortaya çıkacak. Ancak emeklilerin alım gücünün korunması adına refah payı verilmesi gerekli görünüyor. Aksi taktirde yüzde 20’nin altında kalacak zam oranı ile emeklilerin alım gücünün korunması söz konusu olamayacaktır.
2 Memur ve memur emeklileri: Memur ve memur emeklileri için de temmuz zammı çok önemli. Memur ve memur emeklilerinin zam oranları toplu sözleşmeye göre belirleniyor. Temmuz ayında memur ve memur emeklileri yüzde 6 zam alacaklar. Buna ilave olarak enflasyonun yüzde 8’i aşan kısmı kadar enflasyon farkı da maaşlara yansıtılacak. Bu durumda şu an için memurların yüzde 7.21’lik bir enflasyon farkı alması söz konusu. Mayıs ve haziran enflasyon oranları sonrası bu oran netleşecek. Ancak memur ve memur emeklilerinin de refah payından yararlandırılması önemli bir ihtiyaç olarak ortada.
3 Asgari ücret: Asgari ücret yılbaşında yüzde 54.6 oranında artırılarak 10.008 TL. olmuştu. Bu artış asgari ücretlilerin eline geçen net rakamın artmasını sağlayan vergi istisnası ile birlikte önemli bir etki doğuruyor. Diğer yandan fiyat artışları nedeniyle emeklilerde olduğu gibi asgari ücretlilerin de satın alma güçlerinin korunması ihtiyacı ortaya çıktı. Temmuz ayında asgari ücretin yeniden belirlenmesi bekleniyor. Bu durumda asgari ücret tespit komisyonunun bu ay içerisinde toplantıya çağrılması ve tarafların yeni bir artış oranı üzerinde anlaşmasının sağlanması gerekecektir. Haziran ayının bu anlamda çalışma hayatı açısından sıcak geçeceği görülüyor.
4 Sigorta prim teşvikleri önem kazanacak: Asgari ücrette beklenen artış sonrası istihdam maliyetlerinin de artması söz konusu olacak. Şu an iş dünyasının gündeminde bu artışla birlikte artacak istihdam maliyetlerine yönelik yeni teşviklerin hayata geçirilip geçirilmeyeceği var. Hali hazırda uygulanmakta olan asgari ücret desteği temmuz ayı itibarıyla sona eriyor. 7103 kanun kodlu teşvikle bölgesel teşvik de geçtiğimiz dönemde sona ermişti.
Bu teşviklerin sona ermesi ve yeni teşvik politikaların hayata geçirilmemesi sonrası istihdamda daralma riski ortaya çıkabilir. İzlenecek yeni ekonomi politikalarının uzantısı olarak vergilendirmeye yönelik atılacak yeni adımlar da bu riski artırabilir. Bu nedenle yeni bir teşvik mekanizmasının hayata geçirilmesi ve sigorta prim maliyetinin azaltılması gerekliliği doğacaktır. Asgari ücrete ilişkin görüşmeler ile birlikte bu sürecin de yürütülmesi çok önemli.
5 Sosyal güvenlik: Seçim sürecinde sosyal güvenlik sistemine dair iki önemli vaat zikredildi. Bunlardan ilki Bağ-Kur’lulara prim indirimiydi. Bağ-Kur’lular SSK’lılardan farklı olarak 9.000 prim günüyle emekli olabiliyorlar. 9.000 günün azaltılması yönünde çok uzun zamandır dillendirilen talepleri seçim öncesinde karşılık bulmuştu. Bu yönde hazırlanacak hukuki düzenlemenin Meclis’te kabul edilmesi ile bu vaat yerine getirilebilir. Hukuki düzenleme hazırlandığında kapsam ve yürürlük tarihinin ne olacağı ortaya çıkacaktır. Düzenlemenin kapsamı ve yürürlük tarihine göre EYT’li Bağ-Kur’luların hemen emekli olabilmeleri mümkün olabilir.
Ev kadınlarına prim desteği
Sosyal güvenlik sistemine dair seçim sürecinde zikredilen ikinci vaat ise ev kadınlarının emekliliğine yönelikti. Ev kadınlarının emeklilik için ödeyecekleri primlerin üçte birinin devlet tarafından karşılanacağı ifade edildi. Bu durumda hali hazırda yürürlükte olan isteğe bağlı sigortalılık uygulamasında ödenmesi gereken aylık 3.202 TL’nin 1.067 TL’sinin devlet tarafından karşılanması söz konusu olacaktır. Bu iki vaadin birlikte hayata geçmesi ile ev kadınlarının isteğe bağlı sigortalı olma talepleri artacaktır. Şu an için isteğe bağlı sigortalı olarak ödenen primler Bağ-Kur’a sayılıyor. Bağ-Kur’luların da SSK’lılar gibi 7.200 değil 9.000 günle emekli olmaları nedeniyle pek çok kişi isteğe bağlı sigortalılığı tercih etmiyor ve ne yazık ki sahte sigortalılığa yönleniyor. Bu iki vaadin birlikte hayata geçmesi sonrası isteğe bağlı sigortalılıkta artış olacağı gibi sahte sigortalılıkta da azalış söz konusu olacaktır. Cem Kılıç
