İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin

27’inci Maddesi:

“1. Herkes toplumun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, bilim alanındaki ilerleyişe katılmak ve bundan yararlanmak hakkına sahiptir.

2. Herkesin sahibi bulunduğu (yarattığı) her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserinden doğan manevi ve maddi yararlarını korunmasını isteme hakkı vardır.”

  Eserler, insan hayatını yaşamaya değer kılan bir güvencedir. Buluşlar ve sanat eserlerini korunmasını sağlamak, dikkatle izlenmesi gereken bir Devlet görevidir. Devlet «buluşlar ve sanat eserlerinin korunması» görevini yasal kurallar öngörmek suretiyle yerine getirecektir.

 Kültür, bir toplumu diğer toplumlardan farklı kılan, geçmişten beri değişerek devam eden, kendine özgü, sanatı, inançları, örf ve adetleri, anlayış ve davranışları ile onun kimliğini oluşturan yaşayış ve düşünüş tarzıdır. Topluma bir kimlik kazandıran, dayanışma ve birlik duygusu verdiği toplumda düzeni de sağlayan maddi ve manevi değerlerin bütünüdür.

 Türk kültürü de Türk milletinin hayat tarzını ifade eder. Tarihi süreç içerisinde farklı medeniyetlerle buluşan Türk kültürü, insanlık tarihinin en zengin kültürlerinden biri haline gelmiştir.

   5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun Düzenleme Alanı

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda telif haklarının aşağıda belirtilen temel unsurları düzenlenmektedir.

·         ESER

·         ESER SAHİBİ

·         ESER SAHİBİNİN HAKLARI

·         KORUMA SÜRELERİ

·         ESER SAHİBİNİN HAKLARINA İLİŞKİN İSTİSNA VE KISITLAMALAR

·         MESLEK BİRLİKLERİ

·         HAKLARIN DEVRİ (SÖZLEŞMELER)

·         BAĞLANTI HAKLAR

·         İHLAL VE YAPTIRIMLAR

Eser

Kanunumuza göre bir fikir ve sanat ürününün eser olarak kabul edilip koruma altına alınabilmesi için;

Fikri bir çabanın ürünü olması,

Sahibinin hususiyetini taşıması,

Şekillenmiş olması,

Kanunda sayılan eser türlerinden birine girmesi, gerekmektedir.

 Eser Çeşitleri

 İlim ve edebiyat eserleri,

Musiki eserleri,

Güzel sanat eserleri,

Sinema eserleri,

İşlenme ve Derlemeler

 Eser Sahibi

Kanunumuza göre; bir eserin sahibi onu meydana getiren kişidir. Bir eserin birden fazla sahibi olabilir.

Bir işlemenin veya derlemenin sahibi, asıl eser sahibinin hakları saklı kalmak kaydıyla onu işleyendir.

Sinema eserlerinde; yönetmen, özgün müzik bestecisi, senaryo yazarı eserin birlikte sahibidir. Ayrıca çizgi filmlerde canlandırıcı de eser sahipleri arasında sayılmıştır.

Eser Sahibinin Hakları

5846 Sayılı Kanunda eser sahibine ilişkin haklar mali ve manevi haklar şeklindedir.

 Manevi Haklar:  

Umuma arz hakkı

Adın belirtilmesi yetkisi

Eserde değişiklik yapılmasını men etme yetkisi

Eser sahibinin malik ve zilyede karşı haklar

Mali Haklar ise;

İşleme Hakkı: Diğer bir eserden yararlanmak suretiyle bu esere oranla bağımsız olmayan ve işleyenin hususiyetini taşıyan fikir ve sanat ürünleri meydana getirme hakkı,

Çoğaltma Hakkı: Bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak nüshasının veya nüshalarının çıkarılmasıdır.

Yayma Hakkı: Bir eserin aslını veya çoğaltılmış fiziki nüshalarını kiralamak, ödünç vermek, satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtma hakkıdır.

Temsil Hakkı: Bir eserden, doğrudan doğruya yahut işaret, ses veya resim nakline yarayan aletlerle umumi mahallerde okumak, çalmak, oynamak ve göstermek gibi temsil suretiyle faydalanma hakkıdır.

Umuma İletim Hakkı: Bir eserin aslının veya çoğaltılmış nüshalarının radyo-TV , uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanmasıdır.

Koruma süresi

 Koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıl devam eder.Bu süre, eser sahibinin birden fazla olması durumunda, hayatta kalan son eser sahibinin ölümünden itibaren yetmiş yıl geçmekle son bulur. Sahibinin ölümünden sonra alenileşen eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra 70 yıldır.

 12 nci maddenin birinci fıkrasındaki hallerde koruma süresi, eserin aleniyet tarihinden sonra 70 yıldır; meğer ki eser sahibi bu sürenin bitmesinden önce adını açıklamış bulunsun, İlk eser sahibi tüzelkişi ise, koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 70 yıldır.

Hakların Devri

Eser sahipleri veya mirasçıları mali haklarını karşılıklı veya karşılıksız, süreli veya süresiz olarak devredebilirler. Mali haklara ilişkin sözleşmelerin yazılı olması ve devre konu hakların ayrı ayrı gösterilmesi şarttır.

Hakların İstisnaları

Kamu Düzeni Düşüncesiyle

Genel Menfaat Düşüncesiyle

Kişilerin Hususi Menfaati Düşüncesiyle

Kopya ve neşir

Hükümete Tanınan Yetkiler

 Bağlantılı Hak Sahipleri

İCRACI SANATÇILAR: Bir eseri özgün bir biçimde yorumlayan, tanıtan, anlatan, söyleyen, çalan ve çeşitli biçimlerde icra eden sanatçılardır.

FONOGRAM YAPIMCILARI: Bir icra ürünü olan sesleri veya diğer sesleri plak, kaset, CD gibi ses taşıyıcılarına ilk defa tespit eden ve bu durumun hukuksal sorumluluğunu üstlenen gerçek ya da tüzel kişilerdir.

RADYO-TELEVİZYON KURULUŞLARI: Kablolu, kablosuz veya uydu aracılığıyla her türlü yayın yapan kuruluşlarıdır.

FİLM YAPIMCILARI: Görüntüleri anlaşılabilecek, çoğaltılabilecek veya iletilebilecek şekilde; bir araca ilk kez kaydeden gerçek veya tüzelkişidir.

Telif Haklarında Stopaj Oranı:

 Telif hakları nedeniyle yapılan ödemelerden GV stopajı(%17) yapılır. Ayrıca Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verilmez.

TELİF HESAPLAMA YÖNTEMLERİ VE ÖZELLİKLİ MUHASEBE İŞLEMLERİ Yayıncılık sektöründe telif ödeme yöntemleri üç farklı şekilde hesaplanarak muhasebeleştirilmektedir bunlar:

·      Satış miktarı üzerinden hesaplanan ve ödenen telif hakları,

·      Üretim miktarı üzerinden hesaplanan ve ödenen telif hakları

·      ”Eserin satın alınması” üzerinden hesaplanan ve ödenen telif hakları (Tek seferde ödenen telif hakları)

Satış Adedi Üzerinden Telif Hesaplaması ve Muhasebe İşlemleri 

 Yayıncı kuruluş eser sahibi ile kitabın satış adedi üzerinden telif ücreti ödeme konusunda anlaşma yaptığı takdirde bu telif “satış adedi üzerinden telif” olarak kabul edilir.

  Yayıncı kuruluşun eser sahibine kitap satış adedi üzerinde yapmış olduğu telif ödemeleri dönemsel gider olarak kabul edilir ve “pazarlama satış ve dağıtım gideri” olarak muhasebeleştirilir.

Örnek: SANCAK Yayıncılık Tic. A.Ş firması BOBİ FRS UYGULAMASI isimli eser için telif bedeli olarak satış miktarı üzerinden BATUHAN SANCAK isimli yazar ile anlaşma yapmıştır.

  SATIŞ ÜZERİNDEN TELİF HESAPLAMA

Satış Adedi : 15.000 Adet

Kitap Üzeri Fiyat KDV Hariç:50.00 TL

Satış Toplamı: 15.000X50,00 = 750.000,00 TL

Telif Oranı ( %8):750.000,00X8/100 = 60.000,00 TL

Net Ödeme :60.000,00 TL

Stopaj (%17):60.000,00 /0,83= 72.289,16 TL

Stopajı Tutarı:72.289,16 % 17 = 12.289,16 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV (%18)=72.289,16 X % 18 = 13.012,05 TL

………………………………………………/…………………………………………

760.10 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri: 72.289,16

(Yurtiçi Telif Giderleri)

191 İndirilecek KDV                                       : 13.012,05

         360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi                           12.289,16

         360.30 2 Nolu KDV Ödemesi                               13.012,05

         320 Batuhan Sancak                                              60.000,00

Telif Tahakkuk Muhasebe Kaydı;

…………………………………………/……………………………………………

Üretim Miktarı Üzerinden Telif Hesaplaması ve Muhasebe İşlemleri

Yayıncı kuruluş eser sahibi ile basılan kitap sayısı üzerinden telif ücreti ödeme konusunda anlaşma yaptığı takdirde bu telif “baskı miktarı üzerinden telif” olarak kabul edilir. Yayıncı kuruluşun eser sahibine basılan kitap sayısı üzerinde yapmış olduğu telif ödemeleri üretim gideri olarak kabul edilir ve “genel üretim gideri” olarak muhasebeleştirilir.

Örnek:

SANCAK Yayıncılık Tic. A.Ş firması MALİ TABLOLAR ANALİZİ isimli eser için telif bedeli olarak ‘Baskı miktarı üzerinden METEHAN SANCAK isimli yazar ile anlaşma yapmıştır.

Anlaşma gereği telif alacağı baskı miktarı üzerinden % 8 oranında hesaplanmıştır. Kitabın Baskı miktarı 15.000 adettir. Satış Birim fiyatı KDV 50,00 TL’dir.

Baskı Miktarı Üzerinden Telif Hesaplaması

Baskı Miktarı 15.000 Adet

Kitap Üzeri Fiyat KDV Hariç 50,00 TL

Satış Toplamı 15.000X50=750.000,00 TL

Telif Oranı ( %8) 750.000,00X8/100=60.000 TL

Net Ödeme 60.000 TL

Stopaj (%17) 60.000/0,83=72.289,16 TL

Stopajı Tutarı 72.289,16 X 0,17 = 12.289,16 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV (%18) 72.289,16 X 0,18 = 13.012,05 TL

............./…………………………………………

730.10 Genel Üretim Gideri:         72.289,16

191 İndirilecek KDV:                      13.012,05

      360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi          12.289,16

      360.30 2 Nolu KDV Ödemesi              13.012,05

      320 METEHAN SANCAK                    60.000,00

Telif Tahakkuk Muhasebe Kaydı

…………………………………/………………………………………….

Eser Hakkının Satın Alınmasından Dolayı ‘’ Tek Seferlik ‘’ Telif Hesaplaması ve Muhasebe İşlemleri

Yayıncı kuruluş eser sahibi ile bir kereye mahsus olarak tek seferde telif ücreti ödeme konusunda anlaşma yaptığı takdirde bu telif “tek seferlik telif” olarak kabul edilir. Yayıncı kuruluşun eser sahibine tek seferde yapmış olduğu telif ödemeleri haklar hesabında aktifleştirilir ve 333. Seri nolu VUK Genel Tebliğinin 55. Bölümüne uygun olarak 15 yılda yüzde 6,66 oran üzerinden aşınma payı ayrılır.

Örnek:

SANCAK Yayıncılık Tic. A.Ş firması ‘’Maliyet Muhasebesi ‘’ isimli eseri için telif bedeli olarak ‘’ Tek Seferlik Telif ‘’ yazar ile anlaşma yapılmıştır. Yazar ile Tek seferlik telif ücreti olarak 75.000,00 TL ödenecektir.

Tek Seferde Ödeme Üzerinden Telif Hesaplaması

Net Ödeme: 75.000,00 TL

Stopaj (%17): 75.000/0,83=90.361,00 TL

Stopajı Tutarı (% 17) 90.361,00 X 0,17 = 15.361,00 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV (%18): 90.361,00 x 0,18 = 16.264,98 TL

…………………………………./…………………………………….

260 Haklar Hesabı                             90.361,00

191 İndirilecek KDV                          16.264,98

     360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi                   15.361,00

     360.30 2 Nolu KDV Ödemesi                       16.264,98

     320 VATAN SANCAK                                     75.000,00

Telif Tahakkuk Muhasebe Kaydı

…………………………………../………………………………

730 Genel Üretim Gideri             6.018,05

    268 Birikmiş Amortismanlar                     6.018,05

Haklar üzerinden yıpranma payı ayrılması

…………………………………./……………………………….

Yurtdışından Telif Alınması İle İlgili Muhasebe İşlemleri

Yurtdışında mukim kişi ve kurumlardan alınan telif hakları Kurumlar Vergisi 30. Maddesi gereğince dar mükellef kapsamına girmektedir. Bakanlar Kurulu Kararınca iç mevzuat gereğince % 20 oranında Kurumlar Vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.

 İşletmeler stopaj ile ilgili avantaj sağlamak amacıyla kişi ve kurumlardan ilgili makamlardan alınmak üzere Mukimlik (İkametgâh veya vergi faaliyet belgesi) belgesi alınırsa Çifte vergilendirme Önleme anlaşması gereğince öncelikli olarak bu anlaşma hükümleri uygulanması gerekmektedir. Yurtdışında alınan telif hakları çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümlerine göre gayri maddi hak hükmünde olduğu için stopaj kesintisi yapılması gerekmektedir.

 Katma değer vergisi açısından baktığımızda faydalanma Türkiye’de olduğu için sorumlu sıfatıyla Katma değer vergisi ödemesi yapılması gerektedir. Vergi usul açısından baktığımızda yapılan bu faaliyeti gider pusulası, karşı taraftan fatura ile belgelemek uygun olacaktır.

 Örnek: BAYRAK AŞ. İşletmesi Almanya mukimi bir kurumdan “YX” eser hakkının telif hakkını satın almıştır. Anlaşma gereği 40.000,00 TL üzerinden telif ödeyecektir. Almanya’da kurumun mukimlik belgesi vardır. Kurum normal stopaj üzerinden %20 kesinti yapması gerekir. Mukimlik belgesi olduğu için bu oran %10 düşmektedir. Diğer %10 kısım Almanya makamlardan telif hakkını satan kurum tarafından ilgili vergi dairesine ödenecektir.

Yurt Dışından Telif Alınması

Net Ödeme Yazar 40.000, 00 TL

Stopajı Tutarı (% 10) 40.000/0,90=44.444.44 TL

GV Stopajı ( % 10) 44.444.44 TL x 0,10 = 4.444,44 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV 4.444,44 x 0,18 = 800,00 TL

…………………………………/*………………………………………….

260 Haklar Hesabı                              44.444,44

191 İndirilecek KDV                                800,00

        360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi                  4.444,44

        360.30 2 Nolu KDV Ödemesi                        800,00

        320 Yazar                                                      40.000,00

Telif Tahakkuk Muhasebe Kaydı

………………………………/………………………………………………………….

Yukarıdaki yapılan muhasebe kayıtlarında yurtdışı telif alımı olduğu için % 20 olması gereken stopaj oranı %10 uygulanmış olup ilgili vergi dairesine ödenecektir. Sorumlu sıfatıyla KDV açısından yapılan işlemde hizmetten Türkiye’de faydalanıldığı için sorumlu sıfatıyla KDV beyan edilip 1Nolu KDV ile indirim konusu yapılacak ve Sorumlu Sıfatıyla Katma değer vergisi vergi dairesine ödenecektir.

 ......................................./.........................................................

730 Genel Üretim Gideri              2.960,00

     268 Birikmiş Amortismanlar               2.960,00

Yıpranma payı ayrılması

……………………………………/………………………………………………………

 333. Seri numaralı VUK Genel Tebliğinin 55. Bölümüne uygun olarak 15 yılda yüzde 6,66 oran üzerinden amorti edilecektir.

 Yurtdışı Telif Satışı ile İlgili Muhasebe İşlemleri

İşletme telif hakkını satın aldığı bir eserin telif hakkını yurt dışındaki bir başka yayın evine sattığı takdirde buradan elde ettiği geliri “Yurt dışı Satışlar” hesabında gösterir. Bu satışla ilgili olarak ESERİN ilk sahibine bir ödeme söz konusu ise telif gideri “Pazarlama ve Satış ve Dağıtım Gideri” hesabında gösterilir. Satış yurtdışına olduğu için herhangi bir KDV söz konusu olmayacaktır. Çünkü teslim yurtdışınadır. Yurtdışına teslimde KDV söz konusu değildir.

Örnek: SANCAK yayınevi A.Ş. ‘’ Mert Sancak‘’ isimli yazarın ‘’şirketler Muhasebesi ‘’ isimli kitabını Almanya’da mukim olan YX yayın evine telif olarak 100 adet baskısı için 500.000,00 TL YX yayınevine devir etmiştir.

SANCAK Yayınevi A.Ş. bu satışa istinaden Yazara yüzde 12 üzerinden telif vermiştir.

Yurt Dışı Telif Satışı

Net Ödeme 500.000,00 X 12/100= 60.000,00 TL

Brüt Telif (% 17) 60.000,00/0,83=72.289,16 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV 72.289,16 X 18/100 = 13.012,05 TL

Stopaj (%17) 72.289,16 X 17/100 = 12.289,16 TL

............./........ …………………………………………………….

120 Alıcılar Hesabı                                   500.000,00

      601 Yurt Dışı Satışlar                                            500.000,00

..numaralı fatura ile Yurtdışı satışı

............./........ ……………………..

760.10 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri 72.289,16

191 İndirilecek KDV                                       13.012,05

          360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi                          12.289,16

          360.30 2 Nolu KDV Ödemesi                             13.012,05

          320 MERT SANCAK Yazar                                   60.000,00

Telif Tahakkuk Muhasebe Kaydı

……………………………………………………../…………………………………… 

Yurtiçi Telif Satış ile İlgili Muhasebe Kaydı

 İşletme telif hakkını satın aldığı bir eserin telif hakkını yurt içindeki bir başka yayın evine sattığı takdirde buradan elde ettiği geliri “Yurt İçi Satışlar” hesabında gösterir.

 Bu satışla ilgili olarak kitabın ilk sahibine bir ödeme söz konusu ise telif gideri “Pazarlama ve Satış ve Dağıtım Gideri” hesabında gösterilir.

 Örnek: SANCAK Yayınevi A.Ş. SUADA isminde bir yazardan almış olduğu ‘’ ŞİRKETLER Muhasebe’’ isimli eserin telifini Türkiye sınırları içinde ELİF Yayınevine telif karşılığı olarak 59.000,00 TL KDV dâhil (100.000 adet basım izinli eseri ) satmıştır. İki yayınevi aralarında sözleşme yapmışlardır. Eser sahibi SUADA ile SANCAK Yayınevi A.Ş.  arasındaki anlaşmaları gereği bu eserin maliyeti olarak yazar SUADAYA bu satış üzerinden yüzde 10 üzerinden telif verecektir.

Yurt İçi Telif Satışı Telif hesaplaması

Net Ödeme 50.000.00 TL X 10 /100= 5.000,00 TL

Brüt Telif (% 17) 5.000,00 / 0,83 = 6.024,10 TL

Sorumlu Sıfatıyla KDV (%18)= 6.024,10 X 18/100 = 1.084,34TL

Stopaj (%17) 6.024,10*17/100= 1.024,10TL

……………………………………/………………………………………..

120 Alıcılar Hesabı          59.000,00

(SANCAK Yayın Evi A.Ş.)

               600 Yurt İçi Satışlar 50.000,00              

               391 Hesaplanan KDV 9.000,00

Telif karşılığı olarak elif yayın evine satış işlemi

………………………………………./…………………………………………..

760.10 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri 6.024,10

(Yurtiçi Telif Giderleri)    

191 İndirilecek KDV       1.084,34

         360.10 Yurtiçi Stopaj Ödemesi                       1.024,10

         360.30 2 Nolu KDV Ödemesi                            1.084,34

         320 Yazar SUADA                                               5.000,00

Eserin yazarı SUADAYA satış üzerinden 10/100 oranında

 verilecek telifin tahakkuk işlemi

……………………………………../…………………………………………………… 

Mükellefiyet saptanması ile ilgili örnek uygulama

Olay: Fotoğraf sanatçısı, eser niteliğindeki fotoğraflarını işyeri açmaksızın kendi evinde müşterilerine satmaktadır. Müşterisi Basit usul ticari kazanç mükellefi olup 70.000,00 TL değerindeki vadi manzaralı fotoğrafı satın alarak bedelini ödemiştir.

Çözüm: Sanatçının, eser niteliğindeki fotoğraf teslimi Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren teslim veya hizmetlerdendir. Ancak sanatçı, fotoğraf teslimini aynı Kanunun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlardan herhangi birisine yapmadığından sorumluluk uygulamasından faydalanamayacaktır.

 Bu nedenle, sanatçı işyeri açmaksızın kendi evinde sanat icra etse dahi KDV beyannamesi verecek, serbest meslek makbuzu düzenleyecek ve defter tutacaktır.

 Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının;

• Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak,
• Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak,
• Bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak,

Suretiyle elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Örnek vererek konuya açıklık getirelim, bir yazarın, kadrolu olarak çalışmadığı bir dergide yayınlanan makalesinden elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olup istisna kapsamındadır. Fakat aynı yazarın bu işi aynı dergide kadrolu çalışarak yapması durumunda, bu faaliyet karşılığında alınan bedel ücret olacaktır.

 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre bazı eserlerde kayıt ve tescil zorunlu, bazı eserlerde ise ihtiyari tutulmuştur.

Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnası

Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının;

• Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak,

• Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak,

• Bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak, suretiyle elde ettikleri kazançlar, serbest meslek kazancı olup gelir vergisinden istisna edilmiştir. Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dâhildir. Yukarıda yazılı kazançların arızî olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez. Serbest meslek kazançları istisnasının, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye etkisi yoktur. Örneğin; bir yazarın, kadrolu olarak çalışmadığı bir dergide yayınlanan makalesinden elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olup, istisna kapsamındadır. Fakat bu işi aynı dergide kadrolu çalışarak yapması durumunda, bu faaliyet karşılığında alınan bedel ücret olacaktır. 193 sayılı Kanunun 18 inci maddesi kapsamında elde edilen ve aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL, 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan kazançlar için bu istisnadan yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında kesinti yapma yükümlülüğü yoktur. Yılsonu itibariyle 18 inci madde kapsamında elde edilen kazançlar toplamının söz konusu tutarı aşması halinde, elde edilen kazançların tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir

YMM/BD HASAN SANCAK

https://www.linkedin.com/pulse/telif-haklari-ve-muhasebe-boyutu-hasan-sancak/?trackingId=cw0ntQg4DGQaEpb6DRv0rA%3D%3D

Kaynakça:

193 Sayılı Gelir Vergisi Yasası

213 Sayılı Vergi Usul Yasası

5846 Sayılı yasa

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi