Açılış ve Kapanış Onayı Yapılacak Defterler ve Onay Zamanları
- Vergi Usul Kanunu Uyarınca 2021 Yılında Kullanılacak Defterlerin Tasdiki
Vergi Usul Kanununun Tasdike Tabi Defterler başlıklı 220 nci maddesinde tasdike tabi defterler; yevmiye ve envanter defterleri, işletme defteri, çiftçi işletme defteri, imalat ve istihsal vergisi defterleri (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil), nakliyat vergisi defteri, yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri, serbest meslek kazanç defteri olarak belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un Tasdik Zamanı başlıklı 221 inci maddesinde ise bu defterleri kullanacak olanların, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye zorunlu oldukları açıklanmıştır:
- Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda;
- Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
- Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
- Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya çeşitli sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.
Yukarıda da görülebileceği gibi hesap dönemi takvim yılı olan mükelleflerin 2021 yılında kullanacakları defterleri en geç Aralık ayı sonuan kadar notere tasdik ettirmeleri gerekmektedir.
Diğer taraftan, aynı Kanun’un Tasdiki Yenileme başlıklı 222 nci maddesinde defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenlerin Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenlerin bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye zorunlu olduklarına hükmedilmiştir.
- Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Açılış ve Kapanış Onayı Yapılacak Defterler ve Onay Zamanları
Türk Ticaret Kanunu’nun defter tutma yükümlülüğüne ilişkin 64 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları uyarınca fiziki ortamda tutulan;
- Yevmiye defteri,
- Defteri kebir,
- Envanter defteri,
- Pay defteri,
- Yönetim kurulu karar defteri,
- Genel kurul toplantı ve Müzakere defterinin
açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılacaktır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde) notere yaptırılacaktır.
Ayrıca pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecektir.
Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Haziran ayı sonuna kadar), Yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Ocak ayı sonuna kadar) notere yaptırılabilecektir.
Görüldüğü üzere, Türk Ticaret Kanunu’nda kapanış tasdikleri sadece yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri ile sınırlandırılmış olup, envanter defteri için bu şekilde bir zorunluluk yer almamaktadır.
- Elektronik Defterler
Türk Ticaret Kanununun Defter tutma yükümlülüğü başlıklı 64 üncü maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca, ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacaktır. Ancak hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde elektronik defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklardır.
- e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler,
- Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler.
Buna göre, 5 Milyon TL ve üzeri brüt satış hasılatı olma (veya satışları ile gayrisafı iş hasılatı) şartını 2018-2019 yılında sağlayan mükellefler 1/1/2021 tarihinden itibaren e-faturaya ve e-deftere geçmek zorundadır.
e-Defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayına ait beratın alınması açılış onayı, son ayına ait beratın alınması kapanış onayı, diğer aylara ait beratların alınması ise ilgili aylara ait defterlerin noter onayı yerine geçmektedir.
Uygulamadan yararlananlar aylık dönemler halinde oluşturacakları e-Defter ve berat dosyalarını, aşağıda belirtilen sürelerde oluşturmak, NES veya Mali Mühürle zaman damgalı imzalamak/onaylamak ve berat dosyaları e-Defter uygulamasına yüklemek suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığınca onaylı halini almak zorundadırlar:
1- Defter ve berat dosyalarının ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar,
2- Hesap dönemlerinin son ayına ait defter ve berat dosyaları, gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verildiği ayın son gününe kadar.
Diğer taraftan bu Tebliğ ile elektronik defterlerin kapanış tasdiki yerine geçen aylık berat dosyası oluşturma ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) e-Defter uygulamasına izleyen 3 ay içinde yükleme işleminin, üç aylık geçici vergi dönemleri bazında (bu döneme ait aylar için) ve geçici vergi beyannamelerinin verileceği ayın sonuna kadar gerçekleştirilebilmesi imkanı getirilmiştir.
- Defter Tasdikleri Özet Tablo
Defterlerin açılış ve kapanış onayları ile onay zamanlarına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
|
Açılış Onayı Yapılacak Defterler |
Kapanış Onayı Yapılacak Defterler |
|
Yevmiye defteri |
Yevmiye defteri |
|
Defteri kebir |
- |
|
Envanter defteri |
- |
|
Pay defteri |
- |
|
Yönetim kurulu karar defteri |
Yönetim ve müdürler kurulu karar defteri |
|
Genel kurul toplantı ve müzakere defteri |
- |
|
Damga vergisi defteri |
|
|
Açılış onay zamanı |
Kapanış Onayı ve Şekli |
|
· Kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce;
|
Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Haziran ayı sonuna kadar), Yönetim ve müdürler kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Ocak ayı sonuna kadar) notere yaptırılabilecektir. |
|
Açılış onaylarının her hesap dönemi için yapılması zorunlu olan defterler |
|
|
Yevmiye defteri |
|
|
Defteri kebir |
|
|
Envanter defteri |
|
|
Yönetim ve müdürler kurulu karar defteri |
|
|
Damga vergisi defteri |
|
|
Yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen hesap dönemlerinde açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecek defterler |
|
|
Pay defteri |
|
|
Genel kurul toplantı ve müzakere defteri |
- Noterlerce Ticaret Sicili Tasdiknamesinin İstenmesi
19 Aralık 2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’in Açılış onayı yapılacak defterler ve onay zamanı başlıklı 13. maddesinin 1.fıkrasında; “Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm gereğince defterlerin açılış onaylarında, ticaret siciline kayıtlı mükellefler için ticaret sicil tasdiknamesi noterlerce aranılacaktır.
Diğer taraftan, 27.1.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Sicil Yönetmeliğinin 16/6 maddesinde “Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerlidir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre elinde sicil tasdiknamesi bulunanlardan, tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik yapmasına gerek olmayanlar mevcut belgelerini notere ibraz edebileceklerdir.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, Ticaret Sicili Tasdiknamesi bulunmayan firmaların, ticaret sicil müdürlüklerinde oluşabilecek yoğunluğu dikkate alarak bu belgeyi geç kalmadan almaları faydalı olacaktır.
| MÜKELLEF | ZORUNLULUK | TARİH |
| e-Fatura + e-Arşiv + e-Müstahsil | 1.07.2020 | |
| 2018 veya 2019 Yılında Brüt Satış Hasılatı 5 Milyon TL Üzeri Mükellefler | e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 |
| e-Fatura Mükellefi Olup 25 Milyon TL ve üzeri Cirosu Olanlar | e-İrsaliye | 1.07.2020 |
| EPDK'dan Lisanslı Şirketler (Bayilik Lisansı Olanlar Dahil) ÖTV 1 | e-Fatura + e-Arşiv Fatura + e-Defter + e-Müstahsil + e-İrsaliye | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| İnternet Aracılığı ile Satış Kiralama İşlerine İnternet Siteleri Yoluyla Aracılık Edenler | e-Fatura + e-Arşiv Fatura | 1.01.2020 |
| e-Defter + e-Defter Saklama | 1.01.2021 | |
| Komisyoncu veya Tüccar Olarak Sebze-Meyve Ticareti Yapanlar | e-Fatura + e-Arşiv Fatura + e-Defter + e-Müstahsil + e-Defter Saklama + e-İrsaliye | 1.01.2020 |
| Bavul Ticareti Yapanlar | e-Fatura + e-Arşiv | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| Vergi Mükellefi Olmayanlara Düzenlenecek 30.000 TL'yi Aşan Faturalar | e-Arşiv Fatura | 1.01.2020 |
| Vergi Mükellefi Olanlara Düzenlenecek 5.000 TL'yi Aşan Faturalar | e-Arşiv Fatura | 1.01.2020 |
| e-Fatura Mükellefi Olup Tüm Malların İmali, İthali ve Ana Bayi/Distribütör Şeklinde Pazarlanmasını Gerçekleştiren Mükellefler – ÖTV 3 | e-İrsaliye + e-Müstahsil | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| e-Fatura Mükellefi Olup Şekerin (Beyaz Şeker, Yarı Beyaz Şeker...) İmalini Gerçekleştiren Mükellefler | e-İrsaliye | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| e-Fatura Mükellefi Olup Demir ve Çelik (GTİP 72) ile Demir veya Çelikten Eşya (GTİP 73) İmali, İthali veya İhracı Faaliyetinde | e-İrsaliye | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| e-Fatura Mükellefi Olup Gübre Takip Sistemi'ne Kayıtlı Kullanıcılar (e-Deftere 2018 veya 2019 Yılında Brüt Satış Hasılatı 5 Milyon TL Üzeri Mükellefler) | e-İrsaliye + e-Müstahsil | 1.07.2020 |
| e-Defter + e-Defter saklama | 1.01.2021 | |
| Bağımsız Denetime Tabi Olan Şirketler | e-Defter | 1.01.2020 |
| Tüm e-Defter Mükellefleri (Ocak 2020 sonrası olan defterleri kapsamaktadır) | e-Defter Saklama | 1.07.2020 |
| e-Fatura Uygulamasına Kayıtlı Olan ve Müstahsil Makbuzu Düzenleyen Mükellefler | e-Müstahsil Makbuzu | 1.07.2020 |
Geniş Kapsamlı Tablo İçin Tıklayınız
