Enflasyon düzeltmesine ilişkin Tebliğ taslağı 18 Ekim 2023 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığının web sayfasında yayımlanarak kamuoyu görüşüne açıldı.

Ancak, düzeltmeye yönelik uygulamanın nasıl olacağına ilişkin birçok soru işareti söz konusu.

Genel olarak, bir kafa karışıklığı hakim.

Peki, bilançoda yer alan kalemlerin hangileri düzeltme işlemine tabi olacaklar?

Süreci netleştirmeye çalışacağız.

Parasal Olmayan Kıymetlerin Tespiti Çok Önemli!

Bilanço kalemlerinde yer alan parasal olmayan kıymetler göre enflasyon düzeltmesi tabi olacaklar.

Bilançolardaki parasal olan kıymetler, ulusal para değerindeki değişimler karşısında nominal değerlerini koruduğu için enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaklar.

Şirket bilançolarındaki Parasal olmayan kıymetler enflasyon düzeltmesine tabi olacağı için, bu noktada bilanço üzerindeki parasal olmayan kıymetlerin tespiti oldukça önemli.

Bilançonun Dönen Varlıklar Grubunda Yer Alan Hesaplardan Hangileri Enflasyon Düzeltmesine Tabi?

Dönen varlıklar, bilanço günü itibariyle kasa ve bankada bulunan nakit varlıklar ile, normal şartlarda en fazla 1 yıl (gelecek hesap dönemi) içinde paraya dönüştürülmesi veya işletmede tüketilmesi öngörülen varlıkları kapsar.

Aşağıda yer alan ve bilançonun dönen varlıklar grubunda yer alan hesap kalemleri parasal olmayan bir kıymet olmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaklar.

*110- Hisse Senetleri

*150 - İlk Madde Ve Malzeme Hesabı

*151- Yarı Mamüller Hesabı

*152- Mamüller Hesabı

*153- Ticari Mallar Hesabı

*157-Diğer Stoklar Hesabı

*159- Verilen Sipariş Avansları Hesabı

*170- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı

*180- Peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderler

Özellikle, 180 ve 280 kodlu hesaplarda bulunan bir kıymetin parasal olmayan kıymet sayılarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulabilmesi için peşin ödenmiş olması ve içinde bulunulan dönemde gider yazılamama şartlarını taşıması gerekiyor.

Dolayısıyla, ödenmemiş olan af kanunlarına ait taksitleri süreçten ayırmak gerekli.

Bilançonun Duran Varlıklar Grubunda Yer Alan Hesaplardan Hangileri Enflasyon Düzeltmesine Tabi?

Basit bir tanımla, bilançonun duran varlıkları 1 yıldan daha uzun süre ile işletmede yararlanılacak olan ve gelecek hesap dönemi içinde paraya dönüştürülmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar.

Aşağıda yer alan ve bilançonun duran varlıklar grubunda yer alan hesaplar parasal olmayan bir kıymet olmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesine tabi olacaklar.

*240    Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı

*242    İştirakler Hesabı

*245    Bağlı Ortaklıklar Hesabı

*250    Arazi ve Arsalar Hesabı

*251    Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabı

*252    Binalar Hesabı

*253    Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı

*254    Taşıtlar Hesabı

*255    Demirbaşlar Hesabı

*257    Birikmiş Amortismanlar Hesabı

*258    Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı

*259    Verilen Sipariş Avansları Hesabı

*260    Haklar Hesabı

*261    Şerefiye Hesabı

*262    Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hesabı

*263    Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı

*264    Özel Maliyetler Hesabı

*268    Birikmiş Amortismanlar Hesabı

*271    Araştırma Giderleri Hesabı

*272    Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hesabı

*280    Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı

*294    Elden Çıkarılacak Stoklar ve MDV Hesabı

Peki, Bilançonun Kısa ve Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklarında Yer Alan Hesaplardan Hangileri Enflasyon Düzeltmesine Tabi?

Bilançodaki Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, 1 yıl ya da daha kısa süre içinde ödenmesi gereken borçları gösterir.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar ise 1 yıldan daha uzun sürede ödenecek borçları kapsar.

Aşağıda yer alan ve bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynak grubunda yer alan hesap kalemleri enflasyon düzeltmesine tabi olacak.

* 340   Alınan Sipariş Avansları Hesabı (İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal teslimleri ve hizmet ifaları ile ilgili olarak peşin tahsil edilen sipariş avansları)

* 350   Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri Hesabı( Yıllara yaygın taahhüt işleri yapan işletmelerin üstlendikleri işlerden, gerçekleştirdikleri kısım karşısında aldıkları hakedişler)

* 380   Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı (Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlar)

* 440   Alınan Sipariş Avansları Hesabı (İşletmenin satış sözleşmesine dayanarak mal teslimi ve hizmet ifasından önce tahsil ettiği bir yılı aşan avanslar)

* 480   Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı (Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan uzun süreye ait kısımlar)

Özkaynak Grubunda Hangi Hesaplara Enflasyon Düzeltmesi Yapılacak?

Bize göre, enflasyon düzeltmesinin en karışık bölümlerinden birisi, özkaynaklarda yer alan hesaplar.

Süreç biraz detay ve dikkat gerektiriyor.

Bilançonun Özkaynak grubunda yer alan aşağıdaki hesap kalemleri enflasyon düzeltmesine tabi olacak.

*500    Sermaye

*502    Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları

*503    Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları

*520    Hisse Senedi İhraç Primleri Hesabı

*521    Hisse Senetleri İptal Karları Hesabı

*525    Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı

*540    Yasal Yedekler Hesabı

*541    Statü Yedekleri Hesabı

*542    Olağanüstü Yedekler Hesabı

*543    Girişim Sermayesi Fonu

*549    Sabit Kıymet Yenileme Fonları

*549    KVK 5/1-e, j ve k Bentlerine İstinaden Oluşan Fonlar

*549    6491 Say. Kanun ek 3. maddesi ile 5746 Say. Kanun'un 3.maddesi Kapsamında Oluşan Fonlar

Öte yandan, VUK’un geçici 31 inci maddesi, geçici 32 nci maddesi ve/veya mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetler için, en son yapılan yeniden değerleme sonrası değerler dikkate alınacağını tekrardan hatırlatmakta fayda görüyoruz.

30.11.2023

Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.