1. Kurumlar Vergisi Kanunu

Yurt dışında bulunan iki iştirakin birleşmesi durumunda Türkiye’de vergiye tabi kurum kazancı oluşur mu?

(02.03.2022 tarih ve 4069 sayılı özelge)

Şirketin tamamına sahip bulunduğu Hollanda mukimi iki Şirketten birisinin diğerine kül halinde devredilmesi durumunda, devralan Şirkette sermaye artırımını müteakiben bu Şirkete ait yeni hisse edinimi işleminde alış bedeli olarak, devrolan Şirketin hisselerinin alımı için ödenmiş olan ve kayıtlarda izlenen bedelin esas alınması, bu çerçevede, aktifte kayıtlı bulunan devrolan Şirketin hisselerinin alış bedelinin devralan Şirket hisselerinin alış bedeline ilave edilmesi ve bu suretle devrolan Şirketin hisselerinin Şirket kayıtlarından çıkarılması gerekmektedir.

Öte yandan, Şirketin sahip olduğu Hollanda mukimi Şirketin yine diğer Şirkete kül halinde tüm aktif ve pasifi ile ilgili ülke yasal mevzuatına uygun şekilde devrolması ve Şirketin aktifinde yer alan devrolan Şirket hisselerinin yerine devirden kaynaklı devralan Şirkette yapılacak sermaye artışı sonucu çıkarılacak yeni hisse senetlerinin gelmesi nedeniyle Şirket bünyesinde vergilendirilmesi gereken kurum kazancından bahsedilemeyecektir.

Diğer taraftan, sahip olunan devralan hisselerinin elden çıkarılması halinde oluşacak kazancın iç mevzuat ve Hollanda Krallığı ile imzalanan Gelir Üzerinden Alınan Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir.

Değerli konut vergisi gider olarak dikkate alınabilir mi?

(21.03.2022 tarih ve 313046 sayılı özelge)

Kira geliri elde etmek amacıyla iktisap edilen mesken nitelikli taşınmazlar için ödenen değerli konut vergisi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi uyarınca bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergiler kapsamında olduğundan, aktife kayıtlı söz konusu taşınmazlar için ödenen değerli konut vergisi tutarlarının kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

Şirket ortağı vakfa yapılan kâr payı ödemesi stopaja tabi midir?

(17.05.2022 tarih ve 224402 sayılı özelge)

Tüzel kişiliği itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan Vakfa ödenen kâr payları üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının (6/b-i) bendi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Zimmet karşılığı personele verilen iş kıyafetlerinin doğrudan gider yazılabilir mi?

(18.05.2022 tarih ve 8400 sayılı özelge)

Çalışanlara işin gereği ve demirbaş olarak verilen ayrıca, çalışanın işten ayrılması halinde geri alınabilir nitelikte olan giyim eşyası verilmek suretiyle sağlanan menfaatin Gelir Vergisi Kanunu’nun 27. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu durumda söz konusu harcamaların Kanun’un 40. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre gider olarak indirilmesi mümkündür. Diğer taraftan çalışanlara iş dışında günlük hayatta da kullanılmaya elverişli giyim eşyası verilmesi veya nakden giyim yardımı yapılması durumunda sağlanan menfaatin ise istisna kapsamında kabul edilmesi mümkün bulunmamakta olup bu ücretin net ücret olarak kabul edilerek brüte iblağ edilmek suretiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir. Bu durumda söz konusu harcamaların Kanun’un 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre ücret gideri olarak indirilmesi mümkündür.

Ticari faaliyet kapsamında Covid-19 nedeniyle alınan hibe destek tutarlarının ticari kazanca dahil edilerek vergilendirilmesi gerekir mi?

(18.05.2022 tarih ve 52472 sayılı özelge)

Lokanta ve restorant hizmetleri faaliyetinde bulunan kuruma, faaliyetle ilgili olarak Yiyecek ve İçecek Hizmetlerinde Bulunan İşletmelerin Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Ciro Kaybı Desteği Programı ve Uygulama Esasları Hakkındaki Tebliğ kapsamında Ticaret Bakanlığı’nca verilen ciro kaybı desteği tutarının ticari kazanca dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

Ar-Ge Merkezi fiziki sınırları dışında gerçekleştirilen test harcamaları Ar-Ge indirimine konu edilip edilebilir mi?

(01.04.2022 tarih ve 41191 sayılı özelge)

Nihai ürünün oluşturulması aşamasında elde edilen ürünlerin kullanılabilirliğini ölçmek ve gerektiğinde değişiklik yapılmak üzere işletme içinde veya dışında test edilmesi amacıyla yapılan harcamalar Ar-Ge faaliyeti kapsamında olduğundan, işletme içinde veya dışında pilot üretimlerde kullanılan ilk madde ve malzemeye ilişkin giderlerin Ar-Ge indirimine konu edilmesi mümkündür.

Elektrik üretiminde kullanılan doğalgaz bedeli hangi dönemde gider kaydedilir?

(08.04.2022 tarih ve 6418 sayılı özelge)

Vergi Usul Kanunu’nun 275. maddesi hükmünden de anlaşılacağı üzere, bir mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve ham maddelerin bedelinin maliyet bedeline dahil edilmesi zorunlu bulunmaktadır. Mezkûr maddede belirtilen ham madde, bir ürünün elde edilmesinde kullanılan temel bileşenlerin işlenip elde edilmesinden önceki durumu, mamulün bünyesine giren ve hiçbir işlemden geçmemiş bulunan girdi (örneğin, un üretiminde kullanılan buğday gibi) olarak; iptidai (ilk) madde ise, daha önceden bazı işlemlerden geçmiş olan ancak üretilen mamul açısından bir girdi niteliğinde bulunan maddeler olduğu (örneğin, buğdaydan elde edilen un, makarna üretimi bakımından bir ilk madde olduğu) kabul edilmektedir. Dolayısıyla gerek ham maddelerin gerekse iptidai (ilk) maddeler, üretilen mamul açısından temel bir bileşen, olmazsa olmaz nitelikte ve mamulün esas unsurunu oluşturan girdiler niteliğindedir.

Bunun yanı sıra, imal edilen emtianın maliyet bedelinin tespitinde, üretim miktarına göre maliyet unsurunun toplam tutarının değişkenlik gösterip göstermediği önem arz etmemekte, diğer bir ifade ile gerek sabit maliyetler gerekse değişken maliyetler imal edilen emtianın maliyetine katılmak zorundadır.

Buna göre somut durumda, işletmenin imal ettiği elektriğin imalinde kullanılmak üzere ilk/ham madde olarak satın alındığı belirtilen doğalgazın yanı sıra diğer değişken maliyetli maliyet unsurlarının da, mahiyetleri dikkate alınarak (doğalgazın maliyet bedeli üzerinden emtia olarak) yasal defter kayıtlarında ilgili hesaplara intikal ettirilmesi ve müteakiben Vergi Usul Kanunu’nun 275. maddesi uyarınca, üretiminde kullanıldıkları elektriğin maliyet bedelinin belirlenmesinde diğer maliyet unsurları ile birlikte dikkate alınmaları gerekmektedir.

Diğer taraftan Kanun’un 175 ve mükerrer 257. maddelerinin Bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak; muhasebenin temel kavramları, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tablolar ilkeleri, mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması, tekdüzen hesap çerçevesi, hesap planı ve işleyişine ilişkin açıklamalar, 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer Tebliğlerde yapılmış olup, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerce muamelelerinin kayıtlara intikal ettirilmesinde söz konusu Tebliğlerde yer verilen açıklamalara riayet edilmesi gerekmektedir.

Elektrik satışında kurumlar vergisi yönünden tahakkuk, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği çerçevesinde piyasa işletmecisi tarafından nihai bedelin belirlendiği tarih itibarıyla gerçekleştiğinden, elektrik satışından elde edilen gelirin piyasa işleticisi tarafından nihai bedelin belirlendiği dönemde kurum kazancının dikkate alınması gerekmektedir.

Öte yandan, elektriğin üretiminde kullanılmak/sarf edilmek üzere ilk/ham madde olarak satın alınan doğalgaz da dahil olmak üzere maliyet unsurlarının aynı dönemde (satışı yapılan elektriğin piyasa işleticisi tarafından nihai bedelin belirlendiği dönemde) kurum kazancının tespitinde dikkate alınması gerekir.

Yurtdışı şube kazancı üzerinden ödenen ve Türkiye’de hesaplanan vergiden mahsup edilemeyen vergi gider kaydedilebilir mi?

(21.04.2022 tarih ve 443107 sayılı özelge)

Türkiye’de kurumlar vergisinden istisna olmamak kaydıyla, Pakistan’da bulunan şubeden elde edilen kazançlar üzerinden Türkiye-Pakistan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasına göre Pakistan’da ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergilerin, bu kazançlara Türkiye’deki kurumlar vergisi oranının uygulanmasıyla bulunacak tutara kadar olan kısmının, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 33. maddesi gereğince beyanname üzerinde vergiden mahsup edilmesi mümkündür.

Ayrıca, şirket tarafından yurt dışında ödenen ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 33. maddesinde belirlenen yasal sınırı aşan vergiler ise, kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek ve yasal sınırı aşan bu vergi Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında indirilebilecek giderler arasında sayılmadığından, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır.

Gıda bankacılığı kapsamında bağışın yurt dışında yapılması indirime engel midir?

(08.04.2022 tarih ve 170196 sayılı özelge)

Fakirlere yardım amacıyla gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi kapsamında yurt dışında depo teslimi olarak gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan bir Derneğe bağışlanması halinde söz konusu gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin, ilgili oldukları dönem kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan Derneğe gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin yurt dışında bağışlanmış olması söz konusu maddelerin maliyet bedellerinin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmasına engel teşkil etmeyecektir.

Finansal kiralama yoluyla yurt dışındaki firmadan alınan makinalar için yapılan ödemeler hangi oranda stopaja tabidir?

(08.04.2022 tarih ve 54973 sayılı özelge)

Kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan bir finansal kiralama şirketiyle makine ve teçhizat teminine/kiralanmasına yönelik yapılan finansal kiralama sözleşmesinin, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tüketici Finansman Şirketleri Kanunu ve bu Kanun çerçevesinde yayımlanan ikincil mevzuat uyarınca yurt dışında mukim firmalarca gerçekleştirilen finansal kiralama sözleşmeleri için aranan şartları sağlayarak Finansal Kurumlar Birliğince tescil edilmesi şartıyla, yurt dışında mukim finansal kiralama şirketine bu sözleşme kapsamında yapılacak ödemeler üzerinden 2009/14593 sayılı Karar kapsamında kesinti suretiyle ödenecek kurumlar vergisi oranı % 1 olarak uygulanacaktır.

Öte yandan, söz konusu şartların sağlanmaması halinde, yurt dışında yerleşik kuruma yapılacak ödemeler üzerinden %20 oranında kurumlar vergisi kesintisi uygulanması gerekmektedir.

2. Gelir Vergisi Kanunu

Dar mükellef kuruma ait irtibat bürosu çalışanının vefatından sonra yapılan ücret, ölüm ve kıdem tazminatı ve hayat sigortasından yapılan ödemeler gelir vergisine tabi midir?

(19.04.2022 tarih ve 181888 sayılı özelge)

İrtibat bürosu çalışanının vefatı nedeniyle mirasçılarına döviz olarak ödenecek aylık maaş, yıllık izin ücreti ve kıdem tazminatı karşılığı tutarın ücret hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, İrtibat Bürosunun Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması, çalışanların ücretlerinin yurt dışından getirilen dövizlerle karşılanması ve diğer şartların da sağlanması halinde, adı geçenin varislerine yapılacak söz konusu ödemelerin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin birinci fıkrasının (14) numaralı bendinin (a) alt bendine göre gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Ayrıca, yurt dışında yerleşik sigorta şirketine görev başında vefat eden çalışanları için yaptırılan hayat sigortası nedeniyle sigorta şirketi tarafından varislere yapılacak ölüm tazminatı ödemesi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde tanımlanan ücret geliri kapsamına girmemektedir.

İrtibat bürosunda çalıştırılan personele Türk lirası cinsinden ödenen ücretler gelir vergisinden müstesna tutulabilir mi?

(15.04.2022 tarih ve 201082 sayılı özelge)

İrtibat bürosunda çalışan personele ödenecek ücretler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin birinci fıkrasının (14/a) numaralı bendinde sayılan tüm şartların varlığı halinde gelir vergisinden istisna olup, söz konusu ücret ödemeleri üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca tevkifat yapılmayacaktır.

Bu bağlamda, çalışanlara yapılan ücret ödemelerinin yurt dışından gelen dövizlerle karşılanması şart olup bu ödemelerin çalışanlara, döviz olarak veya bu dövizlerin yetkili bankalarda bozdurulmak suretiyle Türk lirası olarak yapılması mümkündür. Ödemelerin Türk lirası olarak yapıldığı durumda, döviz bozdurulması ile ilgili belgelerin ücret bordrolarına eklenmesi gerekmektedir.

Buna göre, ücret ödemelerinin yurt dışından getirilen dövizlerle karşılanması kaydıyla, çalışanlarınızla yapılan hizmet sözleşmelerinde ücretlerin Türk Lirası cinsinden belirlenmesi ve bu ücretlerin çalışanlarınıza Türk Lirası olarak ödenmesi, anılan istisnadan faydalanılmasına engel teşkil etmeyecektir.

3. Katma Değer Vergisi Kanunu

Bina inşaat harcı KDV’ye tabi midir?

(14.12.2021 tarih ve 106608 sayılı özelge)

Başlanacak inşaata yönelik olarak, Belediye tarafından verilen hizmet karşılığında alınan ve belediye gelirleri arasında yer alan “bina inşaat harcı”nın Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde bahsi geçen resim ve harçlar kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden, söz konusu hizmetin ticari faaliyet kapsamında gerçekleşmediği, dolayısıyla belediyeye bağlı bir iktisadi işletme oluşmadığının kabul edilmesi gerekmekte olup, ticari mahiyet taşımayan söz konusu “bina inşaat harcı” KDV’ye tabi bulunmamaktadır.

Motorsuz çekme karavana ait KDV indirim konusu yapılabilir mi?

(05.05.2022 tarih ve 28309 sayılı özelge)

İktisap edilen motorsuz çekme karavanın işletmeye ilişkin faaliyetlerde kullanılması ve vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak kaydıyla kanuni defterlere de kaydedilmesi şartıyla, motorsuz çekme karavanın iktisabında yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

4. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu

Kiralık kasada bulunan murise ait el yazısında kasadaki varlıkların kızına ait olduğu belirtilen varlıklar veraset ve intikal vergisine tabi tutulur mu?

(19.04.2022 tarih ve 16595 sayılı özelge)

Özelge talep formunda yer alan bilgilerden, vefat eden kişinin Bankada kiralık kasasının bulunduğu ve kasa açma tutanağında, kasadan çıkan bütün ziynet eşyaları ile nakit para vb. birikimlerinin kasa sahibinin kendi el yazısı ile kız kardeşine ait olduğunu not ettiğinin tespit edildiği belirtilerek, söz konusu menkul malların veraset ve intikal vergisi matrahına dahil edilip edilmeyeceği hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

Kiralık kasa sözleşmesinin sadece muris ile yapıldığı, kasanın bir başkası tarafından da kullanılabileceğine dair herhangi bir belge bulunmadığı, bu kapsamda kiralık kasada bulunan menkul malların murisin kız kardeşine ait olduğunu gösteren başkaca bir tevsik edici belge ibrazının söz konusu olmadığı hususları dikkate alındığında, murisin imzalı notları tek başına tevsik edici belge olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu kiralık kasada yer alan menkul malların murisin mirasçıları tarafından verilecek veraset ve intikal vergisi beyannamesinde matraha dahil edilmesi gerekmektedir.

Kiralık kasa sözleşmesinin sadece muris ile yapıldığı, kasanın bir başkası tarafından da kullanılabileceğine dair herhangi bir belge bulunmadığı, bu kapsamda kiralık kasada bulunan menkul malların murisin kız kardeşine ait olduğunu gösteren başkaca bir tevsik edici belge ibrazının söz konusu olmadığı hususları dikkate alındığında, murisin imzalı notları tek başına tevsik edici belge olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu kiralık kasada yer alan menkul malların murisin mirasçıları tarafından verilecek veraset ve intikal vergisi beyannamesinde matraha dahil edilmesi gerekmektedir.

5. Damga Vergisi Kanunu

Yıl sonu cari hesap bakiyesi hakkında mutabık kalındığına ilişkin kâğıt damga vergisine tabi midir?

(24.02.2022 tarih ve 89201 sayılı özelge)

Türk Ticaret Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında, yıl sonunda şirket nezdindeki cari hesap borç bakiyesi konusunda karşı taraf ile mutabık kalınması için düzenlenen, belirli bir taahhüt içermeyen, herhangi bir sözleşmeye de atıf yapmadığı anlaşılan kâğıt, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar mahiyetinde bulunmadığından, söz konusu kâğıdın damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.