Çevre yasasında, geçtiğimiz aralık ayında 7153 sayılı yasayla bazı değişiklikler yapılmıştı. Bunların en önemlisi de “Geri kazanım katılım payı”na ilişkin düzenlemenin çevre yasasına eklenmesi olmuştu.

Bu hükümle, başta plastik poşetler olmak üzere bazı ambalaj maddeleri ya da bazı atık maddeler için geri kazanım katılım payı ödenmesi uygulamasına geçilmiş oldu. Genel olarak; başta plastik poşetler olmak üzere, taşıt lastikleri, akümülatörler, piller, bitkisel ve madeni yağlar, bazı elektronik, elektrikli eşyalar, ilaçlar ile ambalaj maddelerinin bu kapsama girdiğini söyleyebiliriz. Söz konusu ürünlerin listesi ve ödenmesi gereken geri kazanım katılım payı tutarları yasanın ekinde yer alıyor. Kapsama giren mallar ve ne kadar katılım payı ödeneceğine biz de yazımızda yer vereceğiz.

Plastik poşetlerden alınacak katılım payının beyanı ve ödenmesiyle ilgili bir tebliğ yayınlanarak uygulamanın nasıl yapılacağı belirlenmişti. Biz de yine bu köşemizde plastik poşet konusunu ele almıştık.

Bu yazımızda ise poşet dışında geri kazanım katılım payı ödenmesi gereken mallar üzerinde duracağız. Ancak söz konusu uygulamayla ilgili elimizde sadece yasal düzenleme ile Bakanlığın ilgililerin görüşünü almak amacıyla yayınlamış olduğu taslak yönetmelik bulunuyor. Bu nedenle söz konusu yönetmelik yayımlandığı taktirde aşağıdaki açıklamalarımızda bazı değişiklikler olabileceğini hatırlatmak isteriz.

Kimler ödeyecek

Plastik poşetler (plastik alışveriş torbaları) için katılım payı ödeyecek olanlar “satış noktaları” olarak belirlenmişti.

Bunlar dışında geri kazanım katılım payı kapsamına giren malların yurt içinde piyasaya arz edilmesi durumunda, katılım payı bu ürünleri “piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan” tahsil edilecek. İthal edilen ürünler için katılım payı, ithalat işlemlerinin tamamlanmasının ardından uygulanacak.

Yasada bir de başka mallarla beraber ithalatı gerçekleştirilen ürünlerdeki uygulamadan bahsediliyor. Buna göre katılım payına tabi olan bir ürünün piyasaya arzının, farklı bir ürünün, malzemenin veya eşyanın ithalatı ile birlikte gerçekleşmesi halinde geri kazanım katılım payı ithalatçıdan tahsil edilecek.

Her ürün için ayrı

Katılım payı, ilaçlar için kutu veya şişe başına 1 kuruş olarak belirlenmiş. Diğer mallar için ödenmesi gereken geri kazanım katılım payları ise aşağıda yer alıyor:

• Taşıt lastikleri

• Aküler

• Piller

• Yağlar

• Elektrikli ve elektronik eşya

• Plastik içecek ambalajları (adet)

Poşet hariç diğer plastik ambalaj için kilo başına 40 kuruş ödenmesi gerekiyor.

• Metal ve ahşap ambalajlar

Ahşap ambalajlarında adet başına 10 kuruş, metal içecek ambalajlarında adet başına 3 kuruş, diğer metal ambalajlarda ise kilo başına 50 kuruş katılım payı ödenecek.

• Kompozit ambalajlar

Kâğıt-karton ağırlıklı kompozit içecek ambalajları için adet başına aşağıdaki katılım paylarının ödenmesi gerekiyor:

Diğer kompozit ambalajlar için kilo başına 50 kuruş, kâğıt-karton ambalajlar için ise kilo başına 20 kuruş katılım payı ödenecek.

• Cam içecek ambalajları (adet)

Diğer cam ambalajlar için kilo başına 20 kuruş katılım payı ödenmesi gerekiyor.

Beyan dönemi

Geri kazanım katılım payına tabi ürünü piyasaya süren/ithal edenler, gelir veya urumlar vergisi mükellefi olsun-olmasın geri kazanım katılım payını ödemek zorundalar.

Beyan dönemi poşetler için Hazine ve Maliye Bakanlığınca kurumlar vergisi mükellefleri için aylık, diğer mükellefler için 3 aylık olarak belirlenmişti. Diğer ürünlerden katılım payı ödeyecek olan mükellefler için ise bu belirleme henüz yapılmadı. Ama benzer bir usulün bunlar için de geçerli olması bekleniyor.

Beyan ve ödeme zamanı

Yasada geri kazanım katılım payı beyannamesinin, ilgili ürünün piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği tarihi takip eden ayın 24. günü sonuna kadar verileceği belirtiliyor. Beyan edilen geri kazanım katılım payının ise beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenmesi gerekiyor.

Hangi vergi dairesine?

Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar beyannamelerini, bu vergiler bakımından bağlı oldukları vergi dairesine verecekler. Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanların verecekleri vergi dairesi ise Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenecek.

Süresinde beyan edilmezse

Katılım payının süresinde beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti halinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının bir ay içinde ödenmesi gerektiği ilgiliye tebliğ edilecek. Süresinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payı, beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için aylık yüzde 2 oranında faiz uygulanarak tahsil edilecek.

İdari para cezaları

Yönetmelik taslağında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılacak denetimlerde bildirim yükümlülüğünün yerine getirmediğinin tespiti halinde uygulanacak yaptırımlara da yer veriliyor. Buna göre bildirim yükümlülüğünü zamanında ve/veya tam olarak yerine getirmediği tespit edilenlere 18 bin 37 lira, katılım payını ödemediği tespit edilenlere ise katılım payı tutarının yüzde 20 fazlası tutarında idari para cezası kesilmesi öngörülüyor.

Bu cezalar, verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren 3 yıl içinde birinci tekrarında 1 kat, ikinci ve müteakip tekrarında ise 2 kat artırılarak uygulanacak. Taslak yönetmelikte söz konusu cezaların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kesileceği belirtiliyor. M. Fatih Köprü   https://www.vergidegundem.com