Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin(2) ek 9. maddesinin ikinci cümlesinde ifade edilen düzenleme doğrultusunda, malûllük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar için tahsis talep tarihinden, ölen sigortalılar için ise ölüm tarihinden önceki sürelere ilişkin miktarına bakılmaksızın prim borcu olduğu aylık bağlandıktan sonra tespit edilenlerden; söz konusu süreleri aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olanlar için tahsis talep tarihi ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden aylık hesaplanacak, dikkate alınmış olanlar için ise aylıkların ödenmesine devam edilmesi yönünde uygulama bulunmaktadır. Bahsi geçen durumda olanların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin prim borçları ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek suretiyle tahsil edilmesi gerekecektir.

Bu neviden durumlar için Kurum’un daha önceki uygulaması ise şu şekilde idi: Bu durumdaki sigortalının eksik prim tutarları kendisine tebliğ edilerek 1 ay içerisinde ödemesi isteniyor, aylık başlangıç tarihi değiştirilmiyor ve sigortalının söz konusu 1 aylık süre içinde prim borcunu ödememesi halinde aylığı durduruluyordu.

Konu hakkında yayınlanan 2018/38 sayılı SGK Genelgesi doğrultusunda örnekli açıklamalar şu şekilde olacaktır:

Tahsis talep tarihinden önce sigortalılığı sona erenlerden, aylık bağlamaya esas hizmetlerine ilişkin prim borcu bulunduğunun aylık bağlandıktan sonra anlaşılması halinde, sigortalıların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeksizin, eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklarından üçte bir oranında kesilmek suretiyle tahsil edilmesi gerekecektir.

Aylık bağlama işlemleri sırasında gerek sigortalılar tarafından beyan edilmemesi gerek SGK tarafından yeterli kontrollerin yapılmaması gerekse herhangi bir nedenle hizmetin tahsis talep tarihinde SGK kayıtlarına işlenmemesi nedenleriyle tespit edilemeyen tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait hizmetler ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu olan sigortalıların aylıkları ise, aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri de dikkate alınarak tahsis talep tarihi ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olup, aylıklar durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan üçte bir oranında kesilmek suretiyle tahsil edilmesi yoluna gidilecektir.

Örnek-1:

01.06.2018-31.10.2018 tarihleri arasında 4/1-(b) (Bağ-Kur) kapsamında hizmetleri bulunan sigortalı, söz konusu hizmetlere ilişkin prim borcunu tahsis talep tarihinden önce ödemiş ve 20.12.2018 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş, ancak, 2019 yılı Ocak ayında söz konusu hizmetlere ilişkin primlerin eksik tahsil edildiği anlaşılmış olduğunun kabulü halinde; sigortalının aylığı durdurulmaksızın eksik prim tutarlarının ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.

Örnek-2:

01.02.2013 tarihi itibariyle 4/1-(b) kapsamında sigortalılığı başlayan ve ticari faaliyetine devam edeceğini beyan ederek 11.03.2015 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının, tahsis talep tarihinde 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılığına ilişkin hizmetleri ve bu hizmetlere ilişkin prim borcunun bulunduğu, aylık bağlama işlemleri tamamlandıktan sonra (22.12.2018) anlaşılması halinde, prim borcunun ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilmesi gerekmekte olup, söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi itibariyle aylığının yeniden hesaplanması ve aylık başlangıç tarihinin değiştirilmemesi gerekmektedir.

Örnek-3:

01.11.2011 tarihi itibariyle 4/1-(b) kapsamında sigortalılığı başlayan ve ticari faaliyetine devam edeceğini beyan ederek 12.03.2013 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının, tahsis talep tarihinde 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılığına ilişkin hizmetleri ve bu hizmetlere ilişkin prim borcunun bulunduğu, aylık bağlama işlemleri tamamlandıktan sonra (22.12.2017) anlaşılması halinde, prim borcu ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilecek olup, söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi itibariyle aylık yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir.

Buna karşın sigortalının tahsis talebinde bulunduğu tarihte işten ayrılma koşulunun gerçekleşmediğinin sonradan saptanması halinde ise, sigortalıya yersiz ödenen aylıkların tahsili yoluna gidilmesi öngörülüyor. Bu durumda söz konusu sigortalının işten ayrıldığı tarihe kadar geçen hizmetleri dikkate alınarak aylığının yeniden hesaplanması ve işten ayrılma koşulunun yerine geldiği tarihi izleyen aybaşından itibaren talep şartı aranmaksızın aylıklarının yeniden başlatılması gerekmektedir.

Sonuç olarak, tahsis talep tarihinden önce sigortalılığı sona erenlerden, aylık bağlamaya esas hizmetlerine ilişkin prim borcu bulunduğunun aylık bağlandıktan sonra anlaşılması halinde, sigortalıların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeksizin, eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklarından üçte bir oranında kesilmek suretiyle tahsil edilmektedir. Buna karşın sigortalının tahsis talebinde bulunduğu tarihte işten ayrılma koşulunun gerçekleşmediğinin sonradan saptanması halinde ise, sigortalıya yersiz ödenen aylıkların tahsil edilmekte ve sigortalının işten ayrıldığı tarihe kadar geçen hizmetleri dikkate alınarak aylığı yeniden hesaplanıp işten ayrılma koşulunun yerine geldiği tarihi izleyen aybaşından itibaren talep şartı aranmaksızın aylığı yeniden başlatılmaktadır. Murat ARAZ Yaklaşım / Mart 2019 / Sayı: 315