2021 yılı sonlarında meydana gelen ekonomik gelişmeler nedeniyle, finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla 2022 yılı başlarında birçok yasal düzenleme yapıldı. Bu düzenlemelerin önemli bir kısmı da vergi düzenlemeleriydi. İlk düzenlemelerden sonra zamanla yeni düzenlemeler ve süre uzatımları yapıldı.

Biraz dağınık ve çokça tartışmalı vergi düzenlemelerini, ayrıntıları ihmal ederek 29 Nisan 2022 tarihli makalede özetlemiştim. Sonraki gelişmeleri dikkate alarak son durumu yeniden paylaşmak istedim. 

1. 7352 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeler

29 Ocak 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7352 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 14. madde hükmüyle, kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin aşağıda belirtilen gelir veya kazançları gelir/kurumlar vergisinden müstesna tutuldu. 

1. a) Ekim-Aralık 2021 dönemi kur farkı gelirleri

31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamelerin verilme tarihine kadar Türk lirasına çeviren kapsama giren yükümlülerin, yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 2021 yılı son üç ayına isabet eden kısmı.

1. b) Dönüşümden doğan kur farkı kazancı

31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamelerin verilme tarihine kadar Türk Lirası’na çeviren kapsama giren yükümlülerin, dönüşüm esnasında elde edilen kur farkı kazançları.

1. c) Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarından vade tarihinde elde edilen kazançlar

Dönüştürülen yabancı paraların aktarıldıkları Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarından vade sonunda elde edilen faiz veya kâr payı gelirleri ile diğer kazançlar.

1. d) 2022 sonuna kadar yapılan dönüşümden elde edilen kazançlar

31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevirmek suretiyle en az üç ay vadeli mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren kapsamdaki yükümlülerin, dönüşüm tarihinde oluşan kur farkı kazançlarının, son geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle dönüşümün gerçekleştiği tarih arasına isabet eden kısmı.

1. e) 2022 sonuna kadar yapılan dönüşümle açılan hesaplardan elde edilen gelirler

31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevirmek suretiyle en az üç ay vadeli mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren kapsamdaki yükümlülerin, vade sonunda elde edecekleri faiz ve kâr payları ile diğer kazançları.

2. 7407 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeler

28 Mayıs 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7407 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesinde yapılan değişiklikle; 31 Aralık 2021 tarihli bilançoda yer almasa da 31 Mart 2022 tarihli bilançoda yer alan yabancı paralarını, 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası’na dönüştürülmesi ve dönüşümle elde edilen Türk lirası varlığın en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmesi durumunda, bu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesna tutuldu.

Yapılan düzenlemeyle ayrıca, Cumhurbaşkanı’na 30 Haziran 2022 ve/veya 30 Eylül 2022 tarihli bilançolarda bulunan yabancı paraların dönüşümünde de istisnanın uygulanabilmesi konusunda yetki verildi. Cumhurbaşkanı verilen yetkiyi 5872 ve 6297 sayılı kararlarla kullanarak bu bilançolarda yer alan yabancı paraların dönüşümünde de istisna uygulaması devam ettirdi. 

3. 7420 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeler

9 Kasım 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7420 sayılı Kanun’la, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesinde yapılan değişiklikle, yabancı paralarını Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren mükelleflerin elde ettikleri faiz, kâr payı ve diğer kazançlarına sağlanan kurumlar vergisi istisnası uygulamasında, yabancı paraların Türk Lirası’na çevrilmesi gereken süre 2023 yılı sonuna kadar uzatıldı.

Bu düzenleme sonucunda, 31 Aralık 2021, 31 Mart 2022, 30 Haziran 2022 ve 30 Eylül 2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralarını 31 Aralık 2023 tarihine kadar Türk Lirası’na dönüştürerek en az üç vadeli mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren mükelleflerin, oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle çevirim tarihi arasına isabet eden kısmı, dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar verisinden müstesna hale gelmiş oldu.

Öte yandan 7420 sayılı Kanun’la Cumhurbaşkanı’na bu istisnayı, 31 Aralık 2023 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibariyle kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için de ayrı ayrı veya birlikte uygulatma yetkisi verildi. 

4. Türk Lirası’na dönüşen hesapların yenilenmesi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesine göre, Türk Lirası’na dönüşen hesapların 2023 yılı sonuna kadar geçerli olmak üzere vade sonunda Merkez Bankası düzenlemelerine uygun olarak yenilenmesi durumunda, maddede yer alan istisnalar yenilenen hesaplara da uygulanıyor. 

5. Kur korumalı mevduat hakkında BSMV düzenlemesi

23 Mart 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 5349 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla, kur korumalı mevduat kapsamında açılan TL hesapların vade sonu hesap bakiyesi kullanılmak suretiyle hesap sahiplerine yapılan kambiyo satışlarında BSMV oranı sıfıra indirildi.

Kararla, döviz birikimini kur korumalı mevduat sistemine dahil olarak Türk Lirası’na dönüştürenlerin, vade sonu bakiyelerini yeniden dövize çevirmek istemeleri halinde ilave BSMV maliyetine katlanmamaları amaçlandı. 

6. KKM hesapları ve dönüşüm sonucu açılan hesaplarda stopaj oranı

25 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 4970 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla; kur korumalı vadeli mevduat hesapları ile döviz tevdiat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat hesaplarında, kur korumalı vadeli katılma hesapları ile döviz cinsinden katılım fonu hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevrilen katılma hesaplarında uygulanacak stopaj oranı sıfıra indirildi. Recep BIYIK

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kur-korumali-mevduatla-ilgili-vergi-konularinda-son-durum/677544