İş Kanununa tabi olarak çalışan bir işçi, işyeri tarafından şehir dışında görevlendirilebilir. İş amaçlı bu seyahatler bazen günler sürebilmektedir. Peki ama şehir dışında görevlendirilen işçinin hakları neler? Şehir dışı mesai ücreti var mı?
Şehir dışında görevlendirilen işçi
İşçi günübirlik olarak ya da birkaç günlüğüne şehir dışında görevlendirilebilir. Bu görevlendirmeler ani ve istisnai olabileceği gibi, işçinin görev tanımı bunu her zaman da gerektirebilir. Örneğin pazarlama işi yapan bir çalışan ya da bir denetim görevlisi haliyle sürekli seyahat edecektir.
Bu görevlendirmeler bazen sözlü olarak yapılırken, bazen de işçiye yazılı olarak tebliğ edilebilir. İş sözleşmesinde işçinin görev yeri dışına seyahat edeceği zaten görev tanımından belliyse, bu durumda ayrıca görevlendirme yapmaya bile gerek kalmayabilir.
Şehir dışı çalışma kanunu var mı?
Önce en temel konudan başlayalım: İşçiler için özel olarak hazırlanmış ya da bununla ilgili hükümler içeren bir şehir dışı çalışma mevzuatı yoktur. İşçilerin temel yasası olan İş Kanununda dahi bu konuya özel olarak değinilmemiştir.
O halde, işçiler için getirilen genel kuralların burada da geçerli olduğunu kabul etmek gerekir. Diğer tüm çalışma koşulları gibi, çalışma süresi ve fazla mesai bakımından da işçi İş Kanununda yer alan hükümlere tabi olacaktır.
İşçinin yolda geçen süreleri
İş Kanunu işçinin şehir dışındaki çalışmasını özel olarak düzenlemediği gibi, yolda geçen sürelerini özel olarak düzenlememiştir. Burada da genel kurallar esas alınmalı ve ona göre sonuca varılmalıdır.
İş sözleşmesinde hüküm varsa başka!
Buraya kadar yazdıklarımız, İş Kanunundaki genel hükümleri ihtiva etmekteydi. Ama işçi ile işveren ayrıca anlaşmış olabilir. Dolayısıyla iş sözleşmesinde buna ilişkin bir hüküm yer alabilir ya da işveren başka bir belgeyle konuya ilişkin yükümlülükler yüklenmiş olabilir.
Örneğin iş sözleşmesinde ya da TİS gibi başka bir belgede, işçinin şehir dışındayken ayrıca ücret alacağı belirtilmişse, elbette burada yazan tutarın işçiye ödenmesi gerekir.
Şehir dışında fazla mesai hesaplanması
Şehir dışında görevlisiniz ve ne kadar mesai ücreti amanız gerektiğini merak ediyorsunuz. Önce asıl cevabı vereyim; iş sözleşmenizde ya da TİS’te özel hükümler yoksa, sırf şehir dışındasınız diye ekstra bir ödeme alamazsınız.
Yapmanız gereken, tıpkı görev yerinizde olduğunuz gibi, mesai süresini hesaplamaktır. Yani kaç saat ve kaç gün çalıştınız? Çalışma süreniz haftalık 45 saat i geçti mi geçmedi mi? Bir başla deyişle, burada önemli olan nerede olduğunuz değil, fiiliyatta ne kadar süre ile çalıştığınızdır.
SONUÇ
Şehir dışında ya da bulunduğunuz şehirde çalışıyor olmanız, sizin açınızdan farklı sonuçlar doğurmayacaktır. İşverenle aranızdaki özel bir anlaşmayla, şehir dışı görevleriniz için ayrıca bir ödeme öngörülmemişse, yani genel kurallara tabiyseniz, boşa heveslenmemelisiniz.
Şehir dışındayken ne kadar mesai ödemesi alacağınızı belirleyecek olan şey, çalışma süreniz olacaktır. Normal görev yerinizdeyken de aynı kurallara tabi olursunuz.
Şehir dışındayken de ara dinlenmesi vermeniz, çalışmanız ve işe ara vermeniz gerekecektir. Önemli olan, gerçekten de kaç saat boyunca çalıştığınızdır. Şehir dışı mesai ücreti alıp almayacağınızı belirleyecek olan şey de çalışma sürenizdir, nerede olduğunuz değil.
Örneğin 7 günlük bir zaman diliminin ilk 4 gününü Ankara’da geçiren bir çalışan, son 2 günde asıl görev yeri olan İstanbul’a dönsün. Bu çalışanın mesai ücreti var mıdır? Bu soruya ezbere cevap verilemez.
Çalışanın bu 6 gün boyunca çalışma süresine bakılır ve haftalık çalışması 45 saati geçmişse, fazla mesai ücreti ödenir; geçmemişse ödenmez. Mustafa Baysal
