Özel ve kamu sektöründe çalışmaktayken emekli olmaya karar veren sigortalılardan yıl sonunda en çok “Acaba bu yılın sonunda mı yoksa gelecek yılın başında mı emeklilik dilekçemi verirsem daha yüksek aylık bağlanır?” sorusu geliyor.
SSK’liler açısından, 2000 yılında 4447, 2008’de 5510 sayılı kanunlarla getirilen emekli aylığı hesaplama sistemlerinde; her yıla ait enflasyon (TÜFE) ve büyüme hızları (GH) kullanılmak suretiyle hem prime esas kazançlar hem de karma sisteme göre bağlanan aylıklarda, kısmi aylıklar güncelleniyor. Yani TÜİK tarafından açıklanan TÜFE ve GH rakamları, emekli aylıklarının artırılmasında kullanıldığı gibi aylıkların hesaplanmasında da kullanılıyor. Güncelleme işlemlerinde, 4447 sayılı kanunla getirilen sistemde TÜFE ve GH’nin yüzde 100’ü, 5510 sayılı kanunla gelen sistemde ise TÜFE’nin yüzde 100’ü, GH’nin yüzde 30’u kullanılıyor.
Diğer taraftan, kamu ve özel sektörde çalışanlar için “takvim yılı” kavramı farklı süreleri kapsıyor. Takvim yılı; özel sektörde 1 Ocak ila 31 Aralık, kamu sektöründe 15 Ocak ila 14 Ocak tarihlerini kapsıyor.
Örneğin, 2022 yılı;
-Özel sektör için 1/1/2022-31/12/2022,
-Kamu sektörü için 15/1/2022-14/1/2023 süresini,
2023 yılı ise;
-Özel sektör için 1/1/2023-31/12/2023,
-Kamu sektörü için 15/1/2023-14/1/2024 sürelerini kapsar.
2022 yılında emekli olmak isteyenlerden; özel sektörde çalışanlar en geç 31/12/2022, kamu sektöründe çalışanlar ise 14/1/2023 tarihinde,
2023 yılında emekli olmak isteyenlerden; özel sektörde çalışanlar 1/1/2023, kamu sektöründe çalışanlar ise 15/1/2023 tarihinden, sonra aylık talebinde bulunmaları gerekiyor.
Emekli aylıkları talep yılı ocak ayı itibarıyla hesaplanıp aylık başlangıç tarihine aylık artışları ile taşınıyor. 2022 yılında 360 gün çalışarak özel sektör için 31/12/2022, kamu sektörü için 14/1/2023 tarihinde aylık talebinde bulunanların en son 2021 yılına ait TÜFE (yüzde 36.08) ve GH (yüzde 11) oranları dikkate alınarak hesaplanan yüzde 39.38 güncelleme katsayısı ile 2008/Ekim sonrası prime esas kazanç tutarları ile karma sisteme göre bağlanan aylıklarda kısmi aylıklar talep yılı ocak ayına güncelleniyor. 2022 yılı ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylıklar, 2022/Ocak ayında yüzde 25.47 ve temmuz ödeme döneminde yüzde 42.35 oranında artırılarak aylık hesaplanıyor.
2023 yılında aylık talebinde bulunacaklar için 2022 yılına ait TÜFE ve GH oranları dolayısıyla bu oranlara göre hesaplanan güncelleme katsayısına ihtiyaç var. TÜİK verilerine göre 2022 yılının 11 ayında gerçekleşen TÜFE oranı yüzde 62.34. Yıllık TÜFE oranının netleşmesi için aralık TÜFE oranı bekleniyor. Ulusal ve uluslararası kuruluşlarca 2022 yılı için tahmini TÜFE ve GH oranları; TÜFE için yüzde 65.2 ila 80, GH için yüzde 3.5 ila 5 oranları arasında değişmekte.
Aşağıdaki tabloda, 7200 prim gün sayısı bulunan ve çalışmaları asgari, ortalama ve azami kazançlar üzerinden kabul edilen bir sigortalının 2022 veya 2023 yılında aylık talebinde bulunması halinde tarafına bağlanacak aylık tutarları hesaplandı. 2023 yılında talepte bulunanların aylık hesaplarında 2022 yılına ait TÜFE ve GH oranları uygulanacağından bu oranlarla ilgili 3 versiyon hesabı yapıldı. Tüm versiyonlarda GH yüzde 5 olarak kabul edilirken TÜFE oranı, birinci versiyonda yüzde 68, ikinci versiyonda yüzde 74 ve üçüncü versiyonda yüzde 80 kabul edildi.
Not:
1- Ek ödeme tutarları aylıklara dahil edilmiştir.
2- 3.500 TL altında hesaplanan aylıklar bu tutar üzerinden ödenir.
Asgari, ortalama ve azami kazançlar üzerinden çalışan sigortalıların 2023 yılı değişik versiyonlara göre hesaplanan aylık tutarları, her halükârda 2022 yılında aylık talebinde bulunması halinde bağlanacak aylık tutarlarının altında kalmıştır. Bu durum, 2022 yılında aylık talebinde bulunulmasının, 2023 yılına göre daha avantajlı olduğu ve daha yüksek emekli aylığı bağlanacağını gösteriyor.
Nergis Şimşek
SORULARINIZ İÇİN
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. adresine e-posta yollayabilirsiniz.
