ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in EYT ile ilgili son açıklamaları üzerine okuyuculardan, ‘düzenleme beni de kapsıyor mu, ben de yararlanabilecek miyim, şartları yerine getiriyor muyum?’ benzeri çokça soru alıyorum. Hepsine tek tek cevap vermek yerine EYT’de son gelinen noktayı anlatayım. Yine de önümüzdeki günlerde okuyuculardan gelen sorulara da cevap vermeye çalışacağım. Öncelikle şunu belirteyim, Vedat Bilgin’in son açıklaması öncesi EYT’deki bilgiler eksikti, gerçi halen bazı eksiklikler var ama durum biraz daha netleşti. Aralık ayında düzenleme Meclis’e geldiğinde eksikler de netleşecektir. Peki, EYT’de son durum nedir, kimler yararlanacak, düzenleme tüm kesimleri kapsayacak mı? Madde madde anlatayım ki, daha net anlaşılsın.
BAĞ-KUR’LULAR VE MEMURLAR
* EYT düzenlemesinden ilk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının Eylül ayından önce olanlar yararlanacak. Eylül 1999 öncesi SSK’lı, yani 4/A statüsünde, sigortalı olan kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin prim gün sayısını doldurmaları gerekiyor. Erkek çalışanların ise 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5 bin prim gün sayısını tamamlamaları gerekiyor. Bu şartları yerine getiren SSK’lı erkek ve kadın çalışanlardan yaş şartı aranmayacak; EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
* EYT düzenlemesinden Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Bağ-Kur’lular da yararlanacak. 1999 yılının Eylül ayı öncesi sigortalı olan Bağ-Kur’lu kadın çalışanlar 7200 prim gün sayısını, erkek çalışanlar da 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
* EYT düzenlemesi Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurları da kapsayacak. 1999 yılının Eylül ayı öncesi sigortalı olan kadın memurlar 7200 prim gün sayısını, erkek memurlar da 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
* Yeni düzenlemede prim gün sayısı ve çalışma yılında herhangi bir değişikliğe gidilmiyor. SSK’lı kadınlar için 20 çalışma yılı 5000 prim gün, erkek çalışanlar için 25 yıl hizmet süresi ve 5000 prim gün sayısı aynı kalıyor. Memur ve Bağ-Kur’lularda erkek çalışanlar için 9000, kadın çalışanlar için de 7200 prim gün sayısı aynı kalıyor. Bu şartları yerine getirenler düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.
2024’E KADAR SÜRECEK
* Yapılacak düzenleme prim gün sayısı ve çalışma yılı şartlarını yerine getirmeyenleri de kapsayacak. Prim gün sayısı ya da çalışma süresi eksik olanlar, bu şartları yerine getirdikleri anda EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilecek. Örneğin, 1999 yılının Ocak ayında sigortalı erkek çalışanın 25 çalışma yılı 2024 yılında dolacağından, bu çalışan 2024 yılının ocak ayında EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilecek. Ya da 1999’un Temmuz ayında sigortalı olan kadın çalışan ara ara çalışmış olsun ve bugüne kadar 4000 prim gün ödemiş olsun. Bu çalışan 20 hizmet yılını doldursa bile 5000 prim gün şartını yerine getiremiyor. Prim gün sayısını doldurduğu anda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek.
* Bakan Bilgin’in açıklamaları çerçevesinde Eylül 1999 öncesi sigortalı olup da emeklilikte yaşa takılanların toplam sayısı 5 milyonun üzerinde. Bunların 3’te 1’i SSK’lı yani 4/A statüsünde çalışanlar ki, bu da kabaca 3.5 milyon kişi anlamına geliyor. Kalan 1.5 milyon kişi de Bağ-Kur’lular ve memur çalışanlar. Bu 5 milyon kişinin 1.5-2 milyona yakını prim gün sayısını ve hizmet yılını tamamlayıp da emeklilik için yaşı bekleyenler. İşte bu 1.5 milyondan fazla kişi EYT düzenlemesi çıktığında hemen emekli olabilecekler. Kalan 3.5 milyon kişi ise prim gün sayısını tamamladıklarında ya da çalışma yılını tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekliliğe hak kazanacaklar. Bu açıdan değerlendirildiğinde tüm EYT’liler 2024 yılının eylül ayında düzenlemeden yararlanıp, emekli olabilecekler.
BORÇLANMA YAPILACAK MI?
* Peki, prim gün sayısını tamamlamak için borçlanma hakkı verilecek mi? İşin bu tarafı henüz net değil, yasa Meclis’e gelince netleşecek. Benim kanaatimi soracak olursanız, Vedat Bilgin, son açıklamasında, “Yaptığımız düzenleme herkesi kapsayan bir düzenleme olacak, sınır koyan bir düzenleme olmayacak” dedi. Buradan yola çıkarak, kadınlar için doğum, erkekler için askerlik borçlanmasının çalışanlara tanınan hak olduğu ve prim gün sayısını, hizmet yılını tamamlayanlar da düzenlemeden yararlanıp emekli olabileceğine göre; bence EYT’lilere askerlik ve doğum borçlanması hakkı tanınacak.
* EYT düzenlemesi aralık ayında Meclis gündemine gelecek ve sene sonuna kadar yasalaşacak. Ocak ayında da uygulamaya girecek. İlk etapta prim gün sayısını ve çalışma yılını tamamlamış olanlar 2023’ün şubat ayından itibaren EYT düzenlemesi kapsamında emekli olmaya başlayacak. Noyan Doğan
https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/eytlilerin-durumu-netlesti-42171504
