I. GİRİŞ
06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmesi için 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde aranan bütün şartların birlikte sağlanması gerekmektedir. Çalışmada konu itibarıyla uygulamada sıkça karşılaşılan hatalar ele alındığından genel mevzuat bilgisine yer verilmemektedir. 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanma şartları, yararlanma sürelerine ve yasal dayanağına ilişkin mevzuata https://destekal.sgk.gov.tr/#/destek/6 linki üzerinden ulaşılabilmektedir.
İşyerinde 06111 kanun numarası ile tanımlı sigortalılar;
SGK çalışanları tarafından, İşveren --> Teşvikler ve Tanımlar --> 4447/GEÇİCİ 10. MADDE KONTROL İŞLEMLERİ menüsü üzerinden,
İşverenler tarafından ise İşveren Sistemi --> Teşvikler ve Tanımlar --> 4447/GEÇİCİ 10. MADDE LİSTELEME menüsü üzerinden aşağıdaki ekran alıntısında yer aldığı şekilde görüntülenebilmektedir.
06111 kanun numaralı teşvik kapsamında bildirilen bir sigortalıdan dolayı hata alınmakta ise sırasıyla aşağıdaki kontrollerin yapılması, sorunun nedeninin kısa sürede tespit edilmesini sağlamaktadır.
II. TEŞVİK BAŞLANGIÇ VE BİTİŞ DÖNEMLERİ
06111 kanun numaralı teşvik tanımlaması yapılan sigortalılar için öncelikle teşvik başlangıç ve bitiş dönemlerinin kontrol edilmesi gerekmektedir.
06111 kanun numarası için tanımlaması yapılmış sigortalı/sigortalılardan dolayı teşvikten yararlanılabilmesi için bildirge verilen dönemin teşvik başlangıç-bitiş dönemi aralığında olması gerekmektedir.
ÖRNEK 1:
Bbbbb Yyyyy sigortalısı için 06111 kanun numaralı teşvikten 2021/09 (dahil)-2025/02 (dahil) dönem aralığında yararlanılması mümkündür.
ÖRNEK 2:
Aaaaa Zzzzz sigortalısı için 2022/01 ila 2022/06 dönem aralığında 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılması mümkündür.
Bildirge verilen/verilecek dönem, teşvik tanımlamasının başlangıç dönemi (dahil) ve bitiş dönemi (dahil) arasındaysa ortalama sigortalı sayısına ilişkin kontrollere geçilebilir.
III. ORTALAMA SİGORTALI SAYISI
06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmesi için listede kayıtlı sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olması gerekmektedir.
06111 kanun numaralı belgenin verilmesi sırasında ortalama sigortalı sayısı kontrolü yapılmamasından dolayı, işverenlerin mağdur olmaması amacıyla, 06111 kanun numaralı belge verilen cari döneme ait belgenin onaylanmasının ardından, İşveren Sistemi à Teşvikler ve Tanımlar à “06111 / 06645 / 17256 / 27256 / 3294 Teşvikleri Cari Dönem Hatalı Teşvik Sorgulama” menüsü vasıtasıyla cari döneme ait 6111 kanun numaralı belgede ortalama sigortalı sayısı hatasına düşülüp düşülmediğinin görüntülenebilmesi sağlanmıştır.
Ancak bu uygulama işverenler tarafından çok bilinmediğinden 06111 kanun numaralı teşvikte ortalama sigortalı sayısı şartının sağlanmaması nedeniyle sıklıkla hataya düşülmektedir.
ÖRNEK 3:
Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2021/09-2025/02 dönem aralığında, 1 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
Başka bir ifadeyle, işyeri tarafından yalnızca Bbbbb Yyyyy sigortalısının bildirildiği durumda teşvikten yararlanılabilmektedir.
ÖRNEK 4:
Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 2 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
İşyeri tarafından yalnızca Aaaaa Zzzzz sigortalısının bildirilmesi durumunda, teşvikten yararlanılamamaktadır.
ÖRNEK 5:
Bu kapsamdaki örnekle özellikle ek 9 kapsamında sigortalı çalıştıran işyerlerinde sıklıkla karşılaşılmaktadır.
Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2021/07-2021/10 dönem aralığında, 1 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir. Yani Aaaaa Zzzzz sigortalısının tek başına bildirilmesi durumunda bu sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
Aaaaa Zzzzz sigortalısı işten ayrıldıktan veya işten çıkarıldıktan sonra Bbbbb Yyyyy sigortalısı işe alınarak teşvik tanımlaması yapılmaktadır. Ancak yalnızca bir sigortalının çalıştırıldığı durumda, Bbbbb Yyyyy sigortalısı için ortalama sigortalı sayısına ilave olma şartı sağlanmadığından teşvikten yararlanma imkânı bulunmamaktadır.
Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 2 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
İşyeri tarafından yalnızca 2022/01-2022/06 dönem aralığında Bbbbb Yyyyy sigortalısının bildirilmesi durumunda, Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı teşvikten yararlanılamamaktadır.
ÖRNEK 6:
Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 1 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 1 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, Aaaaa Zzzzz ve Bbbbb Yyyyy sigortalılarının birlikte bildirildiği dönemlerde her iki sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
Ancak, yalnızca Aaaaa Zzzzz sigortalısının bildirildiği dönemlerde Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı, yalnızca Bbbbb Yyyyy sigortalısının bildirildiği dönemlerde Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı, 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
ÖRNEK 7:
Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 2 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 2 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, en az 3 sigortalının bildirildiği dönemlerde her iki sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
Yalnızca 2 sigortalının birlikte bildirildiği dönemlerde, bildirimde bulunulan sigortalılardan yalnızca birinden dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
Dahası, yalnızca Aaaaa Zzzzz sigortalısının veya yalnızca Bbbbb Yyyyy sigortalısının bildirildiği dönemlerde, bildirimde bulunulan sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılamamaktadır.
ÖRNEK 8:
Aaaaa Zzzzz sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 3 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
Bbbbb Yyyyy sigortalısından dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 3 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, yalnızca Aaaaa Zzzzz ve Bbbbb Yyyyy sigortalılarının bildirildiği dönemlerde her iki sigortalıdan dolayı da 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılamamaktadır. Başka bir deyişle, 2022/01-2022/06 dönem aralığında, 2 sigortalının bildirildiği dönemlerde her iki sigortalıdan dolayı da 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılamamaktadır.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 3 sigortalının bildirildiği dönemlerde yalnızca bir sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 4 ve üzerinde sigortalının bildirildiği dönemlerde her iki sigortalıdan dolayı da 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
ÖRNEK 9:
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 3 sigortalının bildirildiği dönemlerde yalnızca 1 sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 4 ve üzerinde sigortalının bildirildiği dönemlerde 2 sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 5 ve üzerinde sigortalının bildirildiği dönemlerde 3 sigortalıdan dolayı 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
2022/01-2022/06 dönem aralığında, 6 ve üzerinde sigortalının bildirildiği dönemlerde 4 sigortalıdan dolayı da 06111 kanun numaralı teşvikten yararlanılabilmektedir.
IV. İŞYERİ ORTAKLARININ, ORTAĞI OLDUKLARI İŞYERİNDEN 4/I,(a) KAPSAMINDA SİGORTALI OLARAK BİLDİRİLMESİ DOLAYISIYLA HİZMET İPTALİ
Teşvik başlangıç-bitiş dönemi ile ortalama sigortalı sayısı kontrolünde herhangi bir sorun tespit edilememişse, hataya düşülen dönemde işyeri ortak ve/veya ortaklarının 4/I,(a) kapsamında bildirilmiş olabileceği düşünülmelidir.
Veri tabanlarının ayrı olması nedeniyle hizmet çakışmalarının Cari Dönem Hatalı Teşvik Sorgulama menüsü tarafından tespit edilemeyeceği gözden kaçırılmamalıdır. Yani bu menü, şirket ortaklarının, ortağı oldukları işyerinden 4/I,(a) kapsamında sigortalı olarak bildirilmeleri durumunu tespit edememektedir. İlgili dönemde işyeri ortak ya da ortaklarının, ortağı oldukları işyerinden 4/I,(a) kapsamında sigortalı olarak bildirilmeleri durumunda 06111 kanun numaralı teşvikten bildirimde bulunduktan sonra yersiz yararlanmaya düşülebileceği unutulmamalıdır.
ÖRNEK 10:
5510 sayılı Kanunun "Sigortalılık hallerinin birleşmesi" başlıklı 53 üncü maddesinin ikinci fıkrası “(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler.” hükmünü amir olup bu kapsamda bildirimi yapılan sigortalıların hizmetleri ve bildirimleri iptal edilmektedir.
İşyeri ortağının (ortaklarının) söz konusu dönem hizmetleri iptal edilmiş ancak bildirgeleri henüz iptal edilmemiş ise ortalama sigortalı sayısına son ilave olan sigortalı (sigortalılar) hata listesine düşmektedir. Hizmet iptalleri, "6111 Kanun Numarası İçin APHB'de Aylık Toplam Sigortalı Sayısı Görüntüleme" ekranında dikkate alınmaktadır. Ancak dönem bildirgesinin henüz iptal edilmemiş olmasından dolayı dönem bildirgelerinde yapılan manuel kontrollerde ortalama sigortalı sayısı olması gerekenden fazla görünmektedir.
Bu durumda ilgili dönem bildirgelerinin iptali için işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurulması gerekmektedir.
V. SONUÇ
4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında sıkça karşılaşılan hataların en kısa sürede tespit edilebilmesi için öncelikle teşvik başlangıç ve bitiş dönemlerinin kontrol edilmesi ve hatanın alındığı dönemin teşvik başlangıç (dahil) ve bitiş tarihleri (dahil) dönemler arasında olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Daha sonra hata alınan sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olma şartını sağlayıp sağlamadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu kontrollerde herhangi bir sorun tespit edilememişse hataya düşülen dönemde işyeri ortak ve/veya ortaklarının 4/I,(a) kapsamında bildirilip bildirilmediği kontrol edilmelidir.
