6102 sayılı yasa hükümlerine göre yeni TTK’nunda ultra vires uygulaması kaldırılmıştır. 1 Temmuz 2012 tarihine kadar yürürlükte bulunan eski TTK hükümlerine göre; anonim ve limited şirketler, anasözleşmelerde sayılan faaliyet konuları dışında, başka işleri de yapamıyorlardı. Bu prensibe ultra vires prensibi denilmektedir.
Bir örnek vermek gerekirse, turizm işi yapan bir şirket anasözleşmesindeki “faaliyet konuları” arasında “rent a car” faaliyeti yer almıyor ise, bu işleri yapamadığı gibi araç alım – satımı işlemlerini de yapamamaktadır. Veya anasözleşmede gıda maddeleri alım satımı bulunmuyor ise, gıda maddeleri ile ilgili işlemleri de sürdüremeyecektir. İşte bu nedenlerle şirketler, ileriki yıllarda girmeleri olası veya yapması muhtemel olan iştigal konularını tahminleme yöntemi ile unvanlarını söz konusu faaliyet konularını da dahil ederek tadil etmektedirler.
Yeni TTK buna son verip, anasözleşmedeki faaliyet konularını kısaca belirtilmesini kafi görmektedir. Yeni TTK hükümlerine göre, şirketler faaliyet konuları arasında yer almayan veya belirtilmeyen işleri de yapabileceklerdir. Bu sebeplerle şirketlerin anasözleşmelerini tadil ederken faaliyet konularını uzun uzun yazmalarına lüzum bulunmamaktadır.
Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi bu konuda 6102 sayılı TTK hükümlerine göre, ultra vires ilkesi hükümlerine göre yeni kurulacak şirketler yönünden anasözleşmede belirtilmeyen konular hakkında şirketin düzenlediği faturaların akıbeti ne olacaktır? Bize göre, yeni TTK hükümleri ultra vires ilkesini ortadan kaldırdığına göre şirketin anasözleşmede belirtilmese dahi fiilen iştigal ettiği konu ile ilgili mal veya hizmet alması ve yine bu konularda hasılat faturası düzenlemesi mümkün bulunmaktadır.
Konuyla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kendine bağlı vergi dairelerine yollanan bir yazıda ilave faaliyet konusuyla ilgili olarak anasözleşme değişikliği ve ticaret sicilinde tescil işlemi yapılmadan vergi dairesine yapılan ilave faaliyet bildiriminin yeterli kabul edilerek buna göre fatura düzenlenebileceği kabul edilmiştir.[1]
Sonuç olarak, Maliye Bakanlığı tarafından kendi teşkilatına yollanan yazıya göre şirketlerin anasözleşmelerinde bulunmayan iştigal konuları ile ilgili faaliyette bulunması halinde bu konuda fatura düzenleyebileceği yönünde özelge verilmiştir. Konuyla ilgili vergi daireleri işlem yönergesinin 12. Maddesine göre işlem tesis edilerek buna göre şirket faaliyette bulunabilecektir. Nazlı Gaye Alpaslan
[1] Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 25.12.2013 gün ve 136649 sayılı yazıları.
