Yapılan araştırmalar, gezegenin yüzeyine bir buçuk saatte çarpan güneş ışığı miktarının, tüm dünyanın bir yıl boyunca tükettiği enerjiyi karşılamaya yeterli olduğunu gösteriyor.
Güneş tarafından yayılan ışık, elektromanyetik radyasyon olarak biliniyor. Dünyadaki her yer, yıl boyunca bir miktar güneş ışığı alırken, dünyanın yüzeyindeki herhangi bir noktaya ulaşan güneş ışığı miktarı da değişiklik gösterir. Çatı güneş enerji sistemleri (Çatı GES) diye adlandırdığımız teknolojiler bu ışığı yakalayarak faydalı enerji biçimlerine dönüştürür.
En basit anlamda Çatı GES teknolojileri, güneş ışığını paneller ya da güneş ışınımını yoğunlaştıran aynalar aracılığıyla elektrik enerjisine dönüştürür. Bu enerji, elektrik üretmek için kullanılabilir, pillerde veya termal depolarda toplanabilir.
Çatı GES, küresel ısınmaya katkı sunmayan ve karbon salımını artırmadan elektrik üretmeyi sağladığı ve artan enerji maliyetlerini göz önünde bulundurduğumuzda bir ülkenin daha temiz, daha güvenilir ve daha uygun fiyatlı elektrik kaynaklarına geçişine yardımcı olan önemli yatırımlardan biridir. Çatı GES kullanımı çevresel katkılarının yanı sıra finansal olarak arzu edilen büyük miktarda elektrik üretme kapasitesine de sahiptir.
Çatı GES pazarı 2030’da 4 katlık büyümeye ulaşacak
Çatı GES pazarının büyüklüğüne rakamsal olarak da baktığımızda 2021’deki 99,5 milyar dolarlık değerinden 2030 yılına kadar yaklaşık 398,3 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu da 4 katlık büyümeye işaret ediyor.
Dünyada Çatı GES pazar büyüklüğü beklentileri
Çatı GES, bireyler ve kurumlar olarak bütçede önemli yer tutan elektrik maliyetini düşürmeye destek olurken aynı zamanda sürdürülebilir dünyaya katkıda bulunuyor. Bireyler ve kurumlar açısından bu alanda istihdam yaratmaya ve ekonomik büyümeyi teşvik etmeye de destek oluyor.
Bireysel tüketiciler için Çatı GES ile elektrik üretimi planlarken en önemli konu, güneş enerjisini verimli kullanmak adına en iyi ve verimli seçeneği değerlendirmektir. Bu anlamda ülkemizde hizmet veren Çatı GES mühendislik firmaları atmamız gereken adımlar ve fizibilite hakkında çok detaylı çalışmalar yapıyor.
Çatı GES yatırımı öncesi enerji tüketimini tespit etmekle yola çıkılmalı
Evlerimizin ve apartmanlarımızın Çatı GES yatırımı öncesinde, günlük ve veya aylık enerji tüketim miktarlarını tespit etmemiz dolayısıyla GES’ten yararlanacağımız potansiyeli yükseltmeyi planlamamız gerekiyor. Bununla birlikte, belirli bir bölgede bir güneş enerjisi sistemi tarafından üretilen güç miktarı, güneş enerjisinin ne kadarının ona ulaştığına, konutun çatısının güneşlenme süresine ve sistemin boyutuna bağlıdır. Çevredeki binaların, ağaçların, tepelerin yüksekliği gölge yaratacağından, sistemin verimliliğinin çıkarılması amacıyla Çatı GES mühendislik firmalarının desteğini almak süreci sağlıklı yönetmede yardımcı olur. Bu firmalar fizibilite, kurulum ve sistemin şebekeye bağlanması gibi işlemlerde gerekli desteği veriyor. Tüketicilerin şebekeden bir ara bağlantı izni almasıyla beraber ihtiyaç duyulandan daha fazla güç ürettiğinde, fazla elektriği şebekeye satabilme imkânı da bulunuyor.
Yapılan fizibilite çalışmalarında güneş paneli adedi, konuttan konuta göre değişebiliyor. İhtiyaç duyulan güneş panellerinin sayısı, kullanılan enerji miktarına göre de farklılaşıyor o nedenle doğru sistem kapasitesi belirlemek burada önem arz ediyor.
Çatı GES yatırımları kendisini 5 yılda amorti ediyor
Türkiye, son dönemde yapılan düzenlemelerle güneş enerjisinde hızlı yükselişini sürdürüyor. Lisanssız güneş enerjisi kurulu gücü 8 bin megavata yaklaşırken, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) bu alanda yaptığı düzenlemelerle birlikte son yıllarda her abone grubundan tüketici, kullandığı enerjinin üreticisi konumuna geldi. Ayrıca Mart 2022’de EPDK kararıyla üretimi yaygınlaştırmak üzere apartman, site, villa gibi alanlarda güneşten elektrik üretimi kapasite sınırı 10 kW’den 25 kW’ye çıkarıldı. Çatı GES santrali kapasitesinin 25 kW’ye çıkarılmasıyla çok daireli siteler gibi alanlarda ortalama 5 yıl içerisinde yatırımın geri dönüşü sağlanabiliyor. Dönem ve mevsim olarak değişen miktarlarda ihtiyaç fazlasını şebekeye satmak da mümkün olabiliyor. Çatı GES depolama imkânı sunmasıyla da muhtemel elektrik kesintilerinde yedek güç oluşturuyor.
Çatı GES’de 10 kW kapasiteli çatı sistemi kurmak için ortalama 60 metrekarelik, 25 kW kapasiteye göre de yeni teknolojik paneller dikkate alındığında 120-150 metrekarelik alan yeterli oluyor.
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azaltmak ve yenilenebilir enerjideki payını artırmak amacıyla Bireysel Çatı GES uygulamaları gelişirken, bireysel konutlara ve binalara, apartmanlara ve sitelere güneş enerjisi santrali kurmak isteyen kişi sayısı her geçen gün artıyor.
Uygulaması kolay önlemlerle enerji tasarrufu yapmak da mümkün
Toplam elektrik tüketimine göre, güneş enerjisi seçmeden önce düşük maliyetli, uygulaması kolay verimlilik önlemleriyle konutlarda enerji tasarrufu yapmak, elektrik kullanımlarını azaltmak ve sürdürülebilirliğe katkı sağlamak mümkün. İçinde bulunulan meskene göre ısı enerji kaybını önlemek için ısı yalıtımı yapılabilir. Elektrikli ve elektronik cihazları daha verimli kullanmak, yüksek verimli A sınıfı ürünleri tercih etmek, aydınlatmada LED ampuller, sitelerde, apartmanlarda sensörlü ışıklandırmalar seçmek küçük ama önemli adımlar olur. Ayrıca evleri ısıtmak ve soğutmak için oda termostatları, radyatör vanaları kullanmak enerjisi tüketimini önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olur. Pandemi, iklim krizleri, savaşlar gibi etkenlerle yaşanan arz ve tedarik güvenliğinde oluşan risklerle derinden sarsılan dünya ekonomilerinin önündeki en büyük ve en önemli konu yarınlara sürdürülebilir bir dünya bırakmak olmaya devam edecek.
Garanti BBVA olarak “Dünyaya iyi bakıyoruz geleceğe iyi bakıyoruz” sürdürülebilirlik yaklaşımımızla ayrıca ülkemizin Paris Anlaşması’na yakın zamanda taraf olmasıyla beraber 2053 karbon nötr hedefine doğru ilerliyoruz. Bu paralelde teknolojinin azalan maliyeti, Çatı GES alanında hizmet veren firmaların çoğalması, yatırıma değer olması ve finansman imkanlarının artması nedeniyle Çatı GES’in gelişimine de destek olmak için üzerimize düşen görevleri yapamaya devam edeceğiz.
Koray ÖZTOPÇU - Garanti BBVA Tüketici Finans. Direktörü
