1- Gelir ve gider tahakkuklarını VUK mantığında olduğu gibi diğer dönen varlıklar/diğer kısa vadeli yükümlülükler hesaplarında raporlamak. Oysaki tahakkuklar ilgili olduğu hesap grubunda raporlanmalıdır. Kredi faiz gider tahakkuku finansal borçlarda, adat faiz gider tahakkuku diğer borçlarda, satışlara ilişkin alacak tahakkuku ticari alacaklarda vb.
2- VUK'taki 649-659-679-689 hesap ayrımı TFRS de yoktur, basitçe diğer gelirler ve diğer giderler olarak birlikte raporlanırlar. Ancak içerikleri mutlaka incelenmeli örneğin farklı bir gelir tablosu hesap grubuna ait MDV satış kar/zararları "Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler/Giderler" hesabında raporlanmalıdır.
3- KKEG VUK' a özgü yani yerel mevzuattan kaynaklanan bir detaydır ve çoğu mali müşavir geçici vergi çalışmalarında kolaylık olması için 689 hesap içerisinde bir alt hesapta takip eder. Ancak TFRS' de KKEG hesapları ait oldukları esas gider yerlerine (genel yönetim, pazarlama vb.) dağıtılmalıdır.
4- Fiyat farkları yada iskontolar eğer alımlarla ilgili ise maliyet hesaplarında, satışlarla ilgili ise net satış hasılatında raporlanmalıdır.
5- Özellikle ara dönemlerde, raporlama dönemi sonu itibarıyla tahakkuk etmiş ancak henüz ödenmemiş geçici vergi veya kurumlar vergisi borçları sanki ödenmiş gibi 193/ 360 hesaba kaydedilmektedir ancak doğrusu bu kaydı iptal etmektir. Dönem gelirine tahakkuk eden vergi için 691/370 kaydı yapılmalıdır.
6- TFRS'de kısa ve uzun vade ayrımı takvim yılına göre değil, raporlama dönemini takip eden 12 aylık süreye göre yapılır. 31Aralık 2022 raporlama döneminde vadesi 2023 yılı olan tüm aktif ve pasif kalemler kısa vadeli hesaplarda raporlanmalıdır.
7- 180-280 hesap grubunda reklam, promosyon, fuar katılım, kıdem tazminatı gideri gibi işlemler yer almamalı bu kalemler gerçekleştiği dönemde gider yazılmalıdır. Reklam, tanıtım gibi işletmeye hangi süre boyunca fayda sağlayacağı kesin olarak ölçülemeyecek işlemlerin bu hesaplarda raporlanması yanlıştır.
8- 335 Personele Borçlar, 361 SGK Primleri ve varsa 360 hesap içerisindeki ücretlerden kaynaklı gelir vergisi borçları finansal tablolarda "Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamındaki Borçlar" hesap grubunda raporlanmalıdır.
9- Son dönemde Kur Korumalı Mevduatlar da sıkça karşılaşıldığı gibi, raporlama dönemi itibarıyla kalan vadesi 3-12 ay arasında olan vadeli mevduatlar kısa vadeli finansal yatırımlarda, 12 aydan uzun vadeli olanları ise uzun vadeli finansal yatırımlarda raporlanmalıdır. Bu ayrıma göre 3-12 ay vadeli veya 12 aydan uzun vadeli mevduatlardan elde edilen gelirler kar veya zarar tablosunda "Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler" hesap grubunda, 3 aydan kısa vadeli mevduat faiz gelirleri ise "Finansman Gelirleri" hesap grubunda raporlanmalıdır. Aynı şekilde bu ayrım nakit akış tablosu için de geçerlidir.
10- Vergi afları ile kayıtlardan silinen ve VUK uyarınca aktif geçici hesaplarda takip edilebilen ortaklardan alacak bakiyeleri TFRS açısından vazgeçilen alacaktır ve vazgeçildiği dönemde gider yazılmalıdır.
11- VUK uyarınca 549 hesaplarda takip edilebilen MDV yeniden değerleme fonları, satışa konu MDV'den elde edilen satış karı olarak satışın gerçekleştiği dönemde gelir yazılmalı ancak ertelenmiş vergi hesaplarken yerel kanun düzenlemelere göre ertelenmiş vergi etkisi hesaplanmalıdır.
12- TFRS açısından yatırım amaçlı gayrimenkuller yalnızca gerçeğe uygun değerleri üzerinden finansal tablolarda sunulabilirler. Dolayısıyla amortisman hesaplamasına tabi tutulamazlar ancak her dönem sonunda TMS 36 kapsamında değer düşüklüğü testine tabi tutulurlar.
Yukarıdaki ve daha nice ince detaylar için teorik bilgi yetmez fiili mesleki deneyim olmazsa olmazdır.
Ve en önemlisi bol bol uygulama örneklerini incelemek gerekir. Özellikle de yurtdışında yayınlanan rehber kitapları edinip incelemek bu işe merak duyanlar herkes için en önemli klavuzdur.
Sadece kıdem tazminatı ve kıst amortismanla finansal tablolar TFRS'ye dönüşmüyor haberiniz olsun. Denetçilerinizi denetleyin. Erdal Özçimen
