Cevaplar 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Diğer indirimler" başlıklı 10’uncu maddesi ışığında verilmiştir;
Soru: Nakit sermaye Artışı Faiz İndirimi ne demektir?
Cevap: Nakit sermaye artışına giden sermaye şirketlerine vergisel bazı avantajlar sağlanması öngörülmüştür. Bu uygulama ile sermaye şirketlerinde nakit artırılan sermaye üzerinden hesaplanan faizin kurumlar vergisi matrahından indirilebilmesidir.
Nakit sermaye artışı faiz indirimi, ortakların elinde bulunan atıl nakitin sermayede kullanılarak şirketlerin daha güçlü bir sermaye yapısına sahip olmasını, ayrıca üretimde kullanılarak üretimi artırmayı ve dolaylı olarak ekonomide iyileşmeler yaratmayı hedefleyen bir teşvik sistemidir. Aslen bir tür sermaye amortismanıdır ve yöntemi kıst amortisman yöntemidir.
Soru: Kimler Nakit sermaye Artışı Faiz indirimden yararlanabilir?
Cevap: İndirimden finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere, şartları sağlayan sermaye şirketlerinin yararlanabilmeleri mümkündür.
Soru: Kimler Nakit sermaye Artışı Faiz indirimden yararlanamaz?
Cevap:
- Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri bu indirimden yararlanamayacaktır.
- Ticari, zirai ve serbest meslek faaliyeti dışındaki gelirlerinin %25 ve daha fazlası faiz, kira, kâr payı, lisan ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri nakdi sermaye artırımı yapsalar dahi indirimden faydalanamazlar
- Aktif toplamının % 50 ve daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri nakdi sermaye artırımı yapsalar dahi indirimden faydalanamazlar
- Arsa ve arazi yatırımı yapan şirketlerin arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarı nakdi sermaye artırımı indirimden yararlanamaz
Soru: Sermaye artırımına ilişkin ödemeler şirketin bilançosunda hangi hesapta izlenmelidir?
Cevap: Sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda "Diğer Sermaye Yedekleri" hesabında izlenmesi gerekir.
Şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren bilançoda özsermaye kalemleri arasında yer alan ‘Diğer sermaye yedekleri hesabında izlenmeyen tutarlar için, İlgili hesap döneminde bu tutarlara ilişkin sermaye artırımı gerçekleştirilse dahi indirim uygulamasından faydanılması mümkün bulunmamaktadır.
Soru: Sermaye artırımına konu edilmeyen sermaye avansı ödemeleri faiz indirimi uygulamasına konu edilebilir mi?
Cevap: Şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminde sermaye artırımına konu edilmeyen sermaye avansı niteliğindeki tutarların, indirim uygulamasında dikkate alınması mümkün değildir.
Soru: Kurum kazancından indirilebilecek tutar nasıl hesaplanacaktır?
Cevap: Kurum kazancından indirilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:
İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.
Sermaye Artırım Faiz İndirim Tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
Soru: Ayni olarak ödenen sermayenin faiz indiriminden yaralanması mümkün müdür?
Cevap: İndirim hesaplamasına konu edilebilecek sermaye artışı tutarı, artırılan sermayenin ortaklarca şirketin banka hesabına nakit olarak fiilen yatırılan kısmı ile sınırlı olup taahhüt edilen sermayenin, ortaklar tarafından nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırılmayan kısmı indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Yani ayni olarak ödenen sermayenin faiz indiriminden yararlanması mümkün değildir.
Ayrıca aşağıda sayılan şekillerde de gerçekleştirilen sermaye artışlarında indirim tutarının hesaplaması dikkate alınmayacaktır;
- Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,
- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,
- Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,
- Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
- Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları
- Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları.
Soru: Şirkete borçlu olan ortağın nakit sermaye artışı ödemesi gerçekleştirmesi durumunda sermaye artışı faiz indiriminden yararlanılması mümkün müdür?
Cevap: Ortaklar tarafından, kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacağından borç ödeninceye kadar indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Soru: Faiz hesaplamasında hangi faiz oranı kullanılmalıdır? sermaye amortisman oranı
Cevap: Faiz hesaplamasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınır.
Soru: Sermaye artırımınında tutarın şirketin banka hesabına yatırılan tutara ne zamandan itibaren faiz indirimi hesaplanacaktır?
Cevap: Nakden taahhüt edilen sermayenin sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi, tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.
Soru: Hesaplanan bu sermaye artışı faiz indirimi oranı nedir, nasıl belirlenir?
Cevap:
- Halka açık olmayan sermaye şirketleri için;
Genel indirim oranı olarak; ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin, kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesislerine ait makine ve teçhizat yatırımlarında veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda yatırım teşvik belgesinde bulunan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak kaydıyla %50 oranına 25 puan eklenip %75 olarak dikkate alınması karar ile kabul edilmiştir.
- Halka açık şirketler için;
%50 ve daha azı halka açık olan, hisseleri borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinin kanunda belirtilen %50 oranına 25 puan daha eklenip oranın %75 olarak dikkate alınması karar ile kabul edilmiştir.
%50 ve daha fazlası halka açık olan, hisseleri borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinin kanunda belirtilen %50 oranına 50 puan daha eklenip oranın %100 olarak dikkate alınması karar ile kabul edilmiştir.
Soru: Şirketin İlgili yıl kar etmemesi durumunda hesaplanan faiz indirimi bir sonraki yıla devreder mi?
Cevap: Şirketin kurumlar vergisi ödemesi ya da matrahından indirim yapılabilmesi için matrahın yani kazancın yeterli olması gerekir. Kazanç yetersizliği nedeniyle indirim konusu edilemeyen tutarın sonraki dönemlere devri yapılır yani izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. (ilgili yıl matrah yetersizse indirilemeyen tutar ertesi yıla indirilebilmek için devreder)
Soru: Şirketler hesaplanan sermaye artışı faiz indirimini kaç yıl boyunca matrahtan indirebileceklerdir?
Sermaye artışı faiz indirimini kaç yıl boyunca hesaplayacaklardır?
Cevap: Sermaye şirketleri gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.
Aslen bir tür sermaye amortismanıdır ve yöntemi kıst amortisman yöntemidir. Kanunda, her ne kadar sermaye artışı faiz indiriminden sonsuz dönem yararlanılıyor gibi görülse de bu süre sonsuz değildir ve süresi, sermaye kendini amorti ettiğinde tamamlanacaktır.
Soru: Şirket sermaye artırımı yapılmasından sonra sermaye azaltımına gidilmesi durumunda faiz indirimi uygulamasından yararlanmaya devam edecek midir?
Cevap: Azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Soru: Hesaplanan sermaye artışı faiz indirimi tutarının bildirimi gerekli midir?
Cevap: İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, nakdi olarak artırdıkları sermaye ile indirime konu edecekleri tutara ilişkin bilgileri, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirmeleri gerekmektedir. İlgili yasayla indirimler, dönem sonunda kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yapılacaktır ve indirim tutarları beyanname de gösterileceğinden, muhasebe de ise nazım hesaplarda takip edilmesi uygun olacaktır.
Uygulamalı Örnek;
Aşağıdaki örnek 4 Mart 2016 tarih ve 29643 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 9 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’den aynen alınarak tekrar düzenlenmiştir.
(B) A.Ş.’nin
Sermaye Artırım Tutarı: 6.000.000 TL
15/7/2015 tarihinde YK kararı
3/8/2015 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir.
(B) A.Ş.’nin yararlanabileceği indirim oranı %50 olup 2015 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %10’dur.
————— ————— ————— ————— ————— ————— —————
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
————— ————— ————— ————— ————— ————— —————
Bay (F)’nin taahhüt ettiği tutar 2.000.000 TL,
a) Bay (F)’nin taahhüt ettiği tutarın %25’i olan 500.000 TL 30/7/2015 tarihinde yani tescil tarihinden önce bankaya yatırdı.
b) Bay (F) taahhüt ettiği sermayenin kalan kısmı olan 1.500.000 TL’yi, 6/8/2015 tarihinde, yani tescil tarihinden sonra bankaya yatırdı.
Bay (F)’n bankaya yatırdığı tutarlar için hesaplanan faiz indirimi;
a) 500.000 TL’lik tutar için kararın tescil tarihi olan 3/8/2015 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür. (ay kesri tam alınır, 8.ay dahil dönem sonuna kadar 5 aylık süre için faiz hesaplanır.)
= 500.000 TL x 0,10 x 0,50 x (5/12) = 10.417
b) 1.500.000 TL’lik tutar için bankaya yatırılma tarihi olan 06/8/2015 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür. (ay kesri tam alınır, 8.ay dahil dönem sonuna kadar 5 aylık süre için faiz hesaplanır.)
= 1.500.000 TL x 0,10 x 0,50 x (5/12) = 31.250
————— ————— ————— ————— ————— ————— —————
Bay (K)’nın taahhüt ettiği tutar ise 4.000.000 TL’dir.
Bay (K)’nın taahhüt ettiği tutarın %25’i olan 1.000.000 TL 30/7/2015 tarihinde yani tescil tarihinden önce bankaya yatırdı.
Bay (K) taahhüt ettiği sermayenin kalan 3.000.000 TL’lik kısmını 9/11/2015 tarihinde yani tescil tarihinden sonra bankaya yatırdı.
Bay (K)’nın bankaya yatırdığı tutarlar için hesaplanan faiz indirimi;
a) 1.000.000 TL’lik tutar için kararın tescil tarihi olan 3/8/2015 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür. (ay kesri tam alınır, 8.ay dahil dönem sonuna kadar 5 aylık süre için faiz hesaplanır.)
= 1.000.000 TL x 0,10 x 0,50 x (5/12) = 20.833
b) 3.000.000 TL’lik tutar için bankaya yatırılma tarihi olan 06/8/2015 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür. (ay kesri tam alınır, 11.ay dahil dönem sonuna kadar 2 aylık süre için faiz hesaplanır.)
= 3.000.000 TL x 0,10 x 0,50 x (2/12)
= 25.000 TL
————— ————— ————— ————— ————— ————— —————
Dolayısıyla, 2015 hesap döneminde 6.000.000 TL’lik sermaye artırımı üzerinden hesaplanan ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı (10.417 TL + 20.833 TL + 31.250 TL + 25.000 TL=) 87.500 TL olacaktır.
Ayrıca, (B) A.Ş. 2016 hesap döneminde sermaye azaltımına gitmediği ve diğer şartları da sağladığı takdirde 6.000.000 TL’lik bu sermaye artırımının tamamı üzerinden 12 ay için indirim tutarı hesaplayabilecektir.
Meltem Aköz
