18/4/2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 60 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle, vergi incelemelerinde uygulama birliğini sağlamak ve mevzuat hükümlerinin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkan tereddütlü hususları gidermek amacıyla Vergi Denetim Kurulu (VDK) Başkanlığına görüş bildirmek üzere Danışma Komisyonu kurulabileceği ve bu Komisyonun oluşturulması ile çalışma usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceğine yönelik bir düzenleme yapıldı.
Nitekim, 6/4/2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan VDK Danışma Komisyonu Yönetmeliği (Yönetmelik) ile anılan Danışma Komisyonu VDK bünyesinde oluşturuldu ve bu Komisyonun çalışma usul ve esasları belirlendi.
VDK Danışma Komisyonu (Komisyon) ile ilgili daha detaylı bilgiler için değerli meslektaşım Erdoğan Sağlam’ın T24’teki 12/4/2021 tarihli aşağıdaki yazısına göz atmanızı öneririm.
Komisyonun kararları neden önemli?
Komisyonun kararları önemli çünkü VDK Başkanı tarafından onaylanan kararlar rapor değerlendirme komisyonları ve vergi müfettişleri açısından bağlayıcı hale geliyor.
VDK Başkanı tarafından onaylanan kararlar, onaylandığı veya onayda belirtilen tarihte yürürlüğe giriyor. VDK bünyesinde kurulan tüm komisyonlar ve vergi müfettişleri, onaylanan bu kararlar doğrultusunda işlem tesis etmek zorundalar.
Dolayısıyla, herhangi bir vergi incelemesinde sorun yaşamak istemeyen mükelleflerin bu kararları mutlaka göz önünde bulundurmaları gerekiyor.
Danışma Komisyonunun ilk kararlarını aldığı anlaşılıyor
Komisyonun kuruluşundan bu yana herhangi bir karar alıp almadığı konusunda açık kaynaklardan ulaşılabilecek bir bilgi bulunmuyor. Çünkü Yönetmeliğe göre Komisyon tarafından alınan kararların yayımlanması zorunlu değil.
Ancak son günlerde meslek mensupları arasında yapılan bazı paylaşımlardan Danışma Komisyonunun ilk kararlarını aldığı anlaşılıyor.
Paylaşılan karar özetlerine göre, Danışma Komisyonu tarafından, VDK Başkanlığınca talep edilen konulara ilişkin gündem maddelerini görüşmek ve karara bağlamak üzere 20/12/2021 tarihinde yapılan toplantı neticesinde toplam 8 ayrı konuda karar alınmış ve söz konusu kararlar VDK Başkanı tarafından 8/4/2022 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiş görünüyor.
Bu 8 karardan 4’ü sahte belge kullanımına; 1’i defter belge ibraz edilmemesi halinde yapılacak suç duyurusuna ve 1’i devreden kdv düzeltme işlemlerine ilişkin bulunuyor. Diğer iki kararın özetlerini ise daha önemli gördüğümden aşağıda paylaşmak istiyorum.
2021/DK-1/1 sayılı Kararın özeti
“Transfer fiyatlandırması incelemelerinde mükellefin ortaklarına veya ilişkili kişilerine para kullandırdığı durumlarda iç emsal yok ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen bankalarca açılan ticari kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranının, kullandırılan döviz cinsinin mezkur ilanda yer almaması halinde ise bankalardan alınan faiz oranı bilgilerinin dış emsal olarak dikkate alınması gerekir.”
Bu konuda Danışma Komisyonu tarafından karar alınmasını isabetli buluyorum. Çünkü vergi incelemelerinde inceleme elemanları bu konuda çok farklı emsaller kullanabiliyorlardı. Bu durum da mükellefleri oldukça mağdur ediyordu. Bu kararla artık vergi incelemelerinde vergi müfettişlerinin esas alacakları emsal faiz oranı belirlenmiş oldu.
Ancak bence burada “ortalama ticari kredi faizi” yerine “ortalama mevduat faizi”ni esas almak daha doğru olurdu. Bankacılık dışı faaliyeti olan sıradan bir mükellefin borç verme işlemini, kendine özgü maliyetler barındıran banka kredisiyle bir tutmak kanaatimce doğru değil. Zira borç veren mükellefin söz konusu tutarı borç vermese elde edebileceği kazanç mevduat faizi geliri olacaktı.
Öte yandan, karar özetinde ifade edilen bankalarca açılan ticari kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranı olarak Merkez Bankası tarafından iki ayrı faiz oranı açıklanıyor. Bu nedenle, karar özetindeki ifadeden Merkez Bankası tarafından açıklanan bu iki orandan hangisinin kastedildiği tam olarak anlaşılmıyor. Yönetmeliğe göre Komisyon kararlarının gerekçeli yazılması ve kararlarda kabul edilmemiş karşı görüşlere de gerekçeleriyle birlikte yer verilmesi gerektiğinden, gerekçeli kararda burada kastedilen faiz oranın daha net olarak görülebileceğini düşünüyorum.
2021/DK-1/2 sayılı Kararın özeti
“İşleme ait bedelin emsale aykırı olduğu yönünde yapılan değerlendirme sonrası, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesi veya 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27 nci maddesi kapsamında yapılan eleştirilerde, faturanın eksik düzenlendiğinden ya da hiç düzenlenmediğinden hareketle 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin 1 inci fıkrası hükmü kapsamında özel usulsüzlük cezasının kesilmemesi gerekmektedir.”
Bu konudaki kararı da olumlu buluyorum. Vergi yargısının uzun süredir benimsediği görüş de bu yöndeydi. Bu kararla mükellefler ile idare arasında gereksiz ihtilafların yaşanması engellenmiş oldu.
Son olarak...
Vergi incelemelerinde uygulama birliğinin sağlanması adına VDK Danışma Komisyonu’nun ve aldığı kararların çok önemli bir işlevi olduğunu düşünüyorum. O yüzden bu tür kararların sayısının artmasının faydalı olacağını değerlendiriyorum.
Son olarak bir temennimi de paylaşmak isterim: Mevcut uygulamanın esin kaynağı olan Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu kararları görüşmeler sırasında ortaya çıkan farklı görüşleri de ayrı ayrı ele alan çok detaylı açıklamalar içermekteydi. Bu sayede vergi teorisi ve pratiğine de önemli katkılar sunmaktaydı. Erdal Güleç
