Son zamanlarda kur ve faize karşı aşırı duyarlı hale gelen gayrimenkul ve araç fiyatlarındaki artışları engellemek ve bu sektördeki kayıt dışılığı önlemek amacıyla bir dizi tedbirler alınmaya başlanıldı. Bu amaçla 31 Mayıs 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 538 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının temin edilmesine yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılara, gerçekleştirilmiş oldukları söz konusu işlemlere ilişkin olarak bazı bilgileri elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı’na sistemlerine bildirme zorunluluğu getirilmiş bulunmaktadır.
Yapılan bu düzenleme ile taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının temin edilmesine yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden;
- Aracı hizmet sağlayıcıları,
- Sosyal ağ sağlayıcıları,
- Yer sağlayıcılarına,
devamlı bilgi verme zorunluluğu getirilmiştir.
Devamlı bildirilmesi gereken bilgiler aşağıda belirtilmiştir;
- Verilen hizmetin sağlandığı internet adres veya adresleri,
- Hizmet verilen gerçek ya da tüzel kişilere ait ad soyad/unvan, TCKN/YKN/VKN bilgileri ile işyeri adres bilgileri,
- Hizmet verilenler adına gerçekleştirilen taşınır, taşınmaz, mal ve hizmet satış/kiralama işlemlerine ilişkin her bir tahsilat veya satış işlemi tutarı ve tarihi ile tahsil edilen tutarın aracılık hizmeti verilenlere ödenmesine ilişkin banka hesap bilgileri
- Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenecek diğer bilgiler.
Söz konusu bu bilgiler aylık olarak, her bir aya ait bilgiler ayın sonuna kadar elektronik ortamda, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenecek formata uygun olarak sistem üzerinden verilecektir.
İlk bildirim ise Haziran 2022 dönemine ilişkin olarak verilecek olup, verilme süresi ise 01.08.2022 tarihi olarak belirlenmiştir.
İlan verenler, aracı hizmet, sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ve yer sağlayıcıları bildirmek zorunda oldukları bilgileri temin etmek zorunda oldukları gibi bu bilgilerin doğruluğundan da sorumlu tebliğde belirtilmiştir. Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanlara ise 213 sayılı Vergi Usul Kanununu ilgili ceza hükümlerinin uygulanacağını belirtilmiştir. Ancak cezanın hangi madde hükmüne göre kesileceği belirtilmemiştir. Bize göre kesilecek ceza; VUK Mükerrer 355 madde kapsamında (Bilgi vermekten çekinenler, Vergi Usul Kanunu’nun muhafaza ve ibraz ödevlerine uymayanlar ile elektronik bildirim ve beyan zorunluluğuna uymayanlar için) Özel Usulsüzlük Cezasıdır.
Bu tedbirlerin öncelik amacının sektördeki aşırı fiyat artışlarını engellemek (!) ve kayıt dışı ile mücadelede etkinliğin artırılmasına hizmet etmek olarak belirlenmiştir. Bize göre fiyat artışlarına engel olma gibi bir misyonun beklenilmesi doğru olmayacaktır. Çünkü kişiler vergisini ödemeyi göze aldığı ve ödediği süre içerinde istedi gibi fiyatlarını belirleyeceklerdir.
Bu uygulama ile taşınır, taşınmaz malların alınıp satılması sırasında beyan edilen işlem değeri ile gerçek işlem değerinin aynı olması amaçlanmıştır. Bu sayede hem tapu ve noter harçlarının gerçek işlem bedeli üzerinden alınması, hem de satış nedeniyle olacak değer artış kazancı veya ticari kazancın vergiye tabi tutulması amaçlanmıştır.
Bu hedefin gerçekleşmesi ise, bildirimlerin eksiksiz ve doğru olarak yapılmasına bağlıdır. Ancak hiç bildirim yapmamanın veya doğru bildirim yapmamanın cezasının sembolik olarak belirlendiği bu düzenleme ile beklenen hedefe ulaşılması pek mümkün görülmemektedir. Gerçekten vergilendirilmesi gereken ve ciddi bir kayıt dışılığın söz konusu olduğu bu sektörün vergilendirilmesi için bize göre yaptırımların daha gerçekçi hale getirilmesi yerinde olacaktır. Yılmaz Sezer
