2008-2010 yılları arasında ortak olduğum şirketin SGK borçlarından dolayı üç ay önce ödeme emri geldi. Borçları ödeyemediğim için emekli maaşımdan kesinti yapılmaya başlandı. Haciz kesintisini nasıl kaldırabilirim, kaldıramazsam borçları yapılandırabilir miyim veya ne yapmam gerekir? Ömer A.
6183/58. maddeye göre SGK’ya olan borçları nedeniyle kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcunun olmadığı veya kısmen ödendiği ya da borcun zamanaşımına uğradığı hususundaki itirazını, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 15 gün içinde alacaklı birimin bulunduğu yerdeki iş mahkemesine yapması gerekiyor. Ödeme emri tarafınıza 3 ay önce tebliğ edildiğine göre 15 gün içinde iş mahkemesinde dava açmamış iseniz, mevcut durumda Sosyal Güvenlik Kurumunca 5510/93. maddeye göre Kuruma olan borçlar ile nafaka borçları için muvafakat aranmaksızın emekli aylığından kesinti yapılması mümkün bulunmaktadır. Dolayısıyla SGK’ya olan borçlarınız nedeniyle emekli aylığınızdaki kesintinin kaldırılabilmesi için de borcun ödenmesi veya taksitlendirilmesi gerekiyor.
Borcun tamamının ödenmesinin mümkün olmaması halinde hali hazırda devam eden bir yapılandırma başvuru süreci olmadığı için borcun 6183/48. maddeye göre 36 aya kadar varan taksitler halinde ödenmesi mümkün olacaktır. Anılan maddeye göre yapılacak taksitlendirme işleminde toplam borç taksit süresine eşit olarak bölünmekte, ayrıca taksitlendirilen tutarlara tecil faizi uygulanmaktadır.
Diğer taraftan, 6183/71. maddede yer alan “Aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama bağlı olmayan nafakalar, emeklilik aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabilir. Ancak haczolunacak miktar bunların üçte birinden çok dörtte birinden az olamaz. Asgari ücreti aşmayan aylık gelirlerin onda birinden fazlası haczolunamaz. “ hükmü yer almaktadır.
Buna göre SGK’ya olan borçlarınızı 6183/48. maddeye göre taksitler halinde ödeyecek durumda değil iseniz emekli aylığınızdan yapılan kesintinin üçte bir oranında yapılıyor olması halinde, kesintinin emekli aylığınızın dörtte biri oranında yapılması hususunda SGK müdürlüğüne başvurmanız yerinde olacaktır. Emekli aylığındaki kesintinin üçte bir oranından dörtte bir oranına düşürülmesi hususundaki inisiyatif, borç miktarı ve emekli aylığı da dikkate alınarak SGK Müdürlüğünün yetkisi dahilindedir. Buna karşın emekli aylığınızın asgari ücretin altında (2022 yılı için 4.253,40 TL’nin) olması halinde emekli aylığının onda birinden fazla kesinti yapılması mümkün olmadığından yapılacak başvuruya istinaden kesinti tutarının emekli aylığının onda birine düşürülmesi gerekiyor.
Ayrıca ortak olduğunuz şirkette üst düzey yönetici konumunda değilseniz, SGK borçlarından hissesiniz oranında sorumlu olacağınızdan emekli aylığınızdan yapılmakta olan kesintinin şirketteki hissenize isabet eden tutar üzerinden yapılıp yapılmadığını kontrol etmenizde de yarar görülmektedir.
İŞE GEÇ GELEN İŞÇİNİN PRİM GÜN SAYISI SGK’YA EKSİK BİLDİRİLEMEZ
Bazı çalışanlarımızın işe geç geldikleri günler oluyor. Bundan dolayı işten çıkartmayı düşünmüyoruz ama bu geç gelmeleri önlemek istiyoruz. Bu çalışanların ay içinde işe geç geldikleri süreleri toplayıp ücretinden düşerek SGK prim günlerini eksik bildirmemiz mümkün mü? Akif T.
İş Kanunu’na göre çalışanın işverenin emir ve talimatlarına uyma borcu bulunduğu dikkate alındığında, mesai saatlerine riayet etmeyen işçinin ay içinde mazeretsiz ve izinsiz olarak geç geldiği veya erken ayrıldığı süreler toplanarak, bu sürelere isabet eden ücreti kadar kesinti yapılabilir.
Ancak SGK’ya bildirilecek prim gün sayısı ile ilgili olarak 2020/20 sayılı Genelgede, kısmi süreli iş sözleşmesinin olmaması halinde sigortalıların puantaj cetvelindeki çalışma süresi bir saat bile olsa prim gün sayısının bir gün kabul edileceği açıklanmıştır.
Haliyle işçinin işe geç geldiği veya erken ayrıldığı süreler puantaj kayıtlarıyla veya işveren/işveren vekili ve iki şahit tarafından imzalanmış tutanaklarla kanıtlanabilir durumda olsa bile kısmi süreli iş sözleşmesi yoksa ilgili aydaki prim gün sayısı SGK’ya eksiksiz olarak, yani 30 gün üzerinden bildirilmelidir. Bu durumda işçi ücretinden mesai saatine riayet etmediği sürelere ilişkin ücretinin düşülerek bulunan brüt ücretin 30 günlük brüt asgari ücretin altında kalması halinde, brüt asgari ücret ile sigortalıya ödenen brüt ücret arasındaki sigortalı hissesine isabet eden primlerin de işveren tarafından karşılanması gerekecektir.
Diğer taraftan işveren mesai saatlerine riayet etmeyen işçisinin geç geldiği sürelere ilişkin ücretini eksik ödemek yerine, İş Kanunu’nun 38. maddesine istinaden toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olması ve bir ayda 2 gündelikten fazla olmamak kaydıyla ücret kesme cezası da verilebilir. Bu durumda ceza tutarı işçi ücretinden kesilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına yatırıldığından ücret kesme cezası uygulanan işçinin prim günüyle birlikte prime esas kazancı da SGK’ya eksiksiz olarak bildirilmelidir. Eyüp Sabri Demirci
