Bilindiği üzere, akaryakıt ve LPG piyasasının yanı sıra özel etiket ve işaret kullanma zorunluluğu getirilen ürünlere ilişkin piyasada rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla 29.04.2021 tarihli ve 7318 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile düzenlemeler yapılmıştır.
Söz konusu düzenlemenin uygulama usul ve esasları ise 02.09.2021 tarihli ve 31586 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 531 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Tebliğ) ile belirlenmiştir.
Bu kapsamda, Tebliğde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yürütülmekte olan teminat uygulamasına ilişkin iş ve işlemlerin vergi dairelerince doğru ve etkin bir şekilde yürütülmesi bu İç Genelgenin amaç ve konusunu oluşturmaktadır.
1- Teminat Verecek Mükellefler ve Teminat Tutarları
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında dağıtıcı, madeni yağ veya bayilik (münhasıran ihrakiye bayiliği hariç) lisansı bulunanlar ile 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında dağıtıcı veya LPG otogaz bayilik lisansı bulunanlar ve özel etiket ve işaretleri kullanma zorunluluğu getirilen ürünleri imal veya ithal eden mükellefler 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi hükümlerine göre teminat uygulaması kapsamına alınmıştır.
1.1- Yeni İşe Başlayan Mükelleflerden Teminat Alınması
Yeni işe başlayan mükellefler ile faaliyetine öteden bu yana devam etmekle birlikte, ilk kez teminat verilmesini gerektiren lisansa sahip olan mükelleflerden teminat alınmasına ilişkin düzenleme Tebliğin 5 inci maddesinde yer almaktadır.
Yeni işe başlayan mükellefler ilk kez teminata tabi lisans almaları halinde, lisans alma tarihinden itibaren bir ay içinde bağlı oldukları vergi dairesine teminat vermek zorundadır.
Öteden beri faaliyetine devam etmekte olan mükelleflerin anılan Kanunlar kapsamında ilk defa teminata tabi lisansa sahip olmaları durumunda, yeni işe başlayan mükelleflerde olduğu gibi, lisans alma tarihinden itibaren bir ay içinde bağlı oldukları vergi dairesine teminat vermeleri gerekmektedir.
Dağıtıcı lisansına sahip olan mükellefler, dağıtıcı lisansını aldıkları yılda dağıtıcı lisansının yanında teminat verilmesi gereken diğer lisanslara sahip oldukları takdirde sadece dağıtıcı lisansına ilişkin teminat verecektir.
LPG dağıtıcı lisansına sahip olanlar akaryakıt dağıtıcı lisansına ilişkin teminatın dörtte biri, LPG otogaz bayilik lisansına sahip olanlar ise akaryakıt bayilik/madeni yağ lisansına ilişkin teminatın yarısı oranında teminat verecektir.
Teminat verilmesi gereken lisanslar her bir lisans türü itibarıyla ayrı ayrı dikkate alınacaktır. Bu kapsamda gerek Tebliğin yayımı tarihinden önce sahip olunan gerekse Tebliğ kapsamında teminatı verilmiş olan lisanslar haricinde yeni bir lisans alınması halinde alınan lisansın sahip olunan lisanslarla aynı türden olup olmadığına bakılacak, aynı türden olmayan yeni lisanslar için teminat verilmesi gerekecektir.
Tebliğde yer alan tutarlar her yıl 213 sayılı Kanunun mükerrer 414 üncü maddesi kapsamında yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacağından alınacak teminat tutarının tespitinde lisansın alındığı tarihte geçerli olan tutarlar dikkate alınacaktır.
Örnek 1: 03.09.2021 tarihinde işe başlayan gerçek kişi mükellef Bay (A) 08.09.2021 tarihinde akaryakıt bayilik lisansı, 20.09.2021 tarihinde LPG otogaz bayilik lisansı ve 23.09.2021 tarihinde de madeni yağ lisansı almıştır.
Bu durumda Bay (A)'nın üç farklı türden ilk kez lisans alması sebebiyle her bir lisans için teminat vermesi gerekmektedir.
Buna göre Bay (A), her bir lisansı alma tarihinden itibaren bir ay içinde (tüm lisanslar 2021 yılında alındığından) akaryakıt bayilik lisansı için 1.000.000 TL, LPG otogaz bayilik lisansı için 500.000 TL ve madeni yağ lisansı için 1.000.000 TL tutarında teminat vermek zorundadır.
Örnek 2: (B) Ltd. Şti. 14.11.2008 yılında kurulmuş olup 25.10.2021 tarihinde ilk kez LPG dağıtıcı lisansı almıştır. Bu durumda (B) Ltd. Şti.'nin öteden beri faaliyette bulunmakla beraber ilk kez teminat verilmesini gerektiren bir lisans alması sebebiyle lisans alma tarihinden itibaren 1 ay içinde 5.000.000 TL tutarında teminatı bağlı olduğu vergi dairesine vermesi gerekmektedir.
Örnek 3: (C) A.Ş.'nin 20.06.2019 tarihli ve 12 yıl süreli akaryakıt bayilik lisansı bulunmaktadır. (C) A.Ş. 13.09.2021 tarihinde ikinci akaryakıt bayilik lisansı ve 14.12.2021 tarihinde ilk kez madeni yağ lisansı almıştır.
Bu durumda (C) A.Ş. yeni aldığı akaryakıt bayilik lisansı için, önceden bu türden bir lisansı olması ve yeni lisansı aldığı tarihte de bu lisansın geçerli olması sebebiyle, teminat vermeyecektir.
Diğer taraftan (C) A.Ş.'nin 14.12.2021 tarihinde almış olduğu madeni yağ lisansı için, lisans alma tarihinde aynı türden geçerli olan başka bir lisansı olmaması sebebiyle, lisans alma tarihinden itibaren bir ay içinde bağlı olduğu vergi dairesine 1.000.000 TL (2021 yılı için) tutarında teminat vermesi gerekmektedir.
Örnek 4: (Ç) A.Ş. 22.09.2021 tarihinde ilk kez akaryakıt dağıtıcı lisansı almış ve süresinde 20.000.000 TL teminat tutarını bağlı olduğu vergi dairesine vermiştir.
Daha sonra 10.11.2021 tarihinde ilk kez LPG otogaz bayilik ve akaryakıt bayilik lisansları ile madeni yağ lisansı almıştır.
Tebliğin 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, aynı maddenin ikinci fıkrasının (a) bendi gereğince teminat vermekle yükümlü olanlardan dağıtıcı lisansı yanında bu madde kapsamında teminat verilmesi gereken diğer lisanslara da sahip olanların, söz konusu bendin (i) alt bendine göre teminat verecekleri belirtilmiştir.
Bu durumda (Ç) A.Ş. Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (i) alt bendine göre akaryakıt dağıtıcı lisansı için teminat verdiğinden, 10.11.2021 tarihinde aldığı lisanslar için ayrıca teminat vermeyecektir.
Diğer taraftan (Ç) A.Ş.'nin 2021 yılında aldığı dağıtıcı lisansı dışındaki lisanslarını 10.11.2021 tarihini izleyen yılda ilk kez alması durumunda bu lisansların her biri için lisansların alındığı tarih itibarıyla mevcut ve yürürlükte olan aynı türden bir lisansı olmadığından "yeni işe başlayan mükellef" kapsamında teminat vermesi gerekecektir.
Örnek 5: (D) A.Ş. 22.09.2021 tarihinde ilk kez akaryakıt dağıtıcı lisansı almış ve 20.000.000 TL teminatını süresinde bağlı olduğu vergi dairesine vermiştir. Daha sonra 10.11.2021 tarihinde ise ilk kez LPG dağıtıcı lisansı almıştır.
Tebliğin 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan düzenleme gereğince, aynı maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinin (i) alt bendi kapsamında teminat verildiğinden ayrıca LPG dağıtıcı lisansı için teminat aranmayacaktır.
2022 yılı Mayıs ayının sonuna kadar 2021 yılı brüt satışları toplamı üzerinden verilmesi gereken teminat tutarı ile 2021 yılında ilk defa lisans alması sebebiyle verilmiş olan teminat tutarı kıyaslama yapılarak 2021 yılında alınan teminat tutarının fazla olması durumunda Tebliğin 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan düzenleme gereğince herhangi bir iade yapılmayacaktır. Ancak, 2021 yılı brüt satışları toplamı üzerinden hesaplanan teminatın fazla olması durumunda eksik olan teminat tutarı mükellef tarafından Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanacaktır.
Örnek 6: (E) A.Ş. 13.09.2021 tarihinde ilk kez LPG dağıtıcı lisansı almış ve süresinde teminatını bağlı olduğu vergi dairesine vermiştir. Daha sonra 10.11.2021 tarihinde ilk kez akaryakıt dağıtıcı lisansı almıştır.
Bu durumda (E) A.Ş.'nin Tebliğin 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan düzenleme gereğince, aynı maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinin (i) alt bendine göre akaryakıt dağıtıcı lisansı için teminat vermesi gerekmektedir. Buna göre, LPG dağıtıcı lisansı için verilen teminat tutarı ile akaryakıt dağıtıcı lisansı için ilgili yılda verilmesi gereken teminat tutarı arasındaki fark kadar teminat alınması gerekmektedir.
1.2- Faaliyetine Öteden Beri Devam Eden Mükelleflerden Teminat Alınması
Öteden beri faaliyette bulunan mükelleflerden teminat alınmasına ilişkin düzenleme Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde yer almaktadır. Anılan bend kapsamında, mükelleflerin 100.000.000 TL'yi (2022 yılı için 130.000.000 TL) geçmemek üzere geçmiş yıl brüt satışları toplamının
%1'i oranında teminat vermeleri gerekmektedir. Bu sınır her yıl 213 sayılı Kanunun mükerrer 414 üncü maddesi kapsamında yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle belirlenecektir.
Öteden beri faaliyette bulunan ve sadece LPG dağıtıcı veya LPG otogaz bayilik lisansına sahip olan mükellefler ise Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine göre belirlenen teminat tutarının yarısı kadar teminat vereceklerdir.
Brüt satışlar, 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin "Tekdüzen Hesap Planı Açıklamaları" bölümünde "60. Brüt Satışlar" hesap grubu altında yer alan hesaplar toplamını ifade eder.
Tebliğin geçici 1 inci maddesine göre öteden beri teminat kapsamında lisansa tabi faaliyette bulunan mükelleflerin bu kapsamdaki ilk teminatlarını 2021 yılı hesap dönemine ilişkin (özel hesap dönemine tabi olanlar açısından 2021 yılında kapanan döneme) vermiş oldukları gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ekinde yer alan gelir tablosu ile bildirdikleri brüt satışları toplamını dikkate alarak 31.05.2022 tarihine kadar vermeleri gerekmektedir.
Alınmış olan teminatlar, takip eden yıllarda kontrol edilmeli ve Tebliğin 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre mükelleflerin brüt satışları toplamı üzerinden hesaplanan teminat tutarının, bir önceki yıl brüt satışları toplamı üzerinden verilen teminat tutarından fazla olması halinde eksik kalan tutar teminat verme süresi içinde tamamlanmalıdır.
Örnek 7: Faaliyetine öteden beri (02.03.2020 tarihinden itibaren) devam etmekte olan (F) A.Ş. teminata tabi 1 adet akaryakıt dağıtıcı lisansı, 2 adet akaryakıt bayilik lisansı ve 1 adet de LPG otogaz bayilik lisansına sahiptir. (F) A.Ş.'nin 2021 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vermiş olduğu gelir tablosunda 2021 yılı brüt satışları toplamı 120.000.000 TL'dir.
Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine göre (F) A.Ş.'nin sahip olduğu lisans sayısına bakılmaksızın, bir önceki hesap dönemine ilişkin olarak verilen kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan gelir tablosu ile bildirdiği brüt satışları toplamının %1'i olan 1.200.000 TL teminat tutarını 31.05.2022 tarihine kadar bağlı olduğu vergi dairesine vermesi gerekmektedir.
Aynı mükellefin sadece LPG dağıtıcı lisansı ve/veya LPG otogaz bayilik lisansı bulunması halinde vermesi gereken teminat tutarı Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkranın (b) bendi ile üçüncü fıkrasının a bendinin (ii) numaralı alt bendi gereğince 600.000 TL olacaktır.
Örnek 8: Faaliyetine öteden beri devam etmekte olan (G) A.Ş.'nin 18.05.2018 tarihli ve geçerlilik süresi 12 yıl olan akaryakıt bayilik lisansı bulunmaktadır. (G) A.Ş. 26.05.2022 tarihinde 2021 yılı brüt satışlar toplamının %1'i oranındaki teminat mektubunu bağlı olduğu vergi dairesine vermiştir. (G) A.Ş.'nin 29.07.2022 tarihinde madeni yağ lisansı alması ve bu tarihte geçerli olan başka bir madeni yağ lisansı bulunmaması halinde Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (ii) numaralı alt bendi kapsamında 1.300.000 TL teminat vermesi gerekmektedir.
Örnek 9: Örnek 8'de yer alan mükellefin akaryakıt bayilik lisansı yerine akaryakıt dağıtıcı lisansına sahip olması durumunda da yeni aldığı madeni yağ lisansı nedeniyle Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (ii) numaralı alt bendi kapsamında 1.300.000 TL teminat vermesi gerekmektedir.
Örnek 10: (H) A.Ş.'nin teminata tabi 1 adet akaryakıt dağıtıcı lisansı, 2 adet akaryakıt bayilik lisansı ve 1 adet LPG otogaz bayilik lisansı bulunmaktadır. (H) A.Ş.'nin 2021 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vermiş olduğu gelir tablosunda 2021 yılı brüt satışları toplamı 50.000.000.000 TL'dir. (H) A.Ş.'nin 2021 yılı brüt satışlar toplamının %1'i (500.000.000 TL) 213 sayılı Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendinde yer alan azami tutardan (2022 yılı için 130.000.000 TL) fazla olduğundan mükellefin 130.000.000 TL teminatı 2022 yılının Mayıs ayı sonuna kadar bağlı olduğu vergi dairesine vermesi gerekmektedir.
Tamamı İçin Tıklayınız
