2021 yılı sonlarında meydana gelen ekonomik gelişmeler nedeniyle, finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla birçok yasal düzenleme yapıldı. Bu düzenlemelerin önemli bir kısmı da vergi düzenlemeleriydi. Biraz dağınık ve çokça tartışmalı vergi düzenlemelerini, ayrıntıları ihmal ederek bir toparlamakta yarar gördüm. İşte konuyu izlemeye çalışanlar için kısa bir toparlama notu.
-
7352 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeler
29 Ocak 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7352 sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 14. madde hükmüyle, kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin aşağıda belirtilen gelir veya kazançları gelir/kurumlar vergisinden müstesna tutuldu.
a) Ekim-Aralık 2021 dönemi kur farkı gelirleri
31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamelerin verilme tarihine kadar Türk Lirası’na çeviren kapsama giren yükümlülerin, yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 2021 yılı son üç ayına isabet eden kısmı.
b) Dönüşümden doğan kur farkı kazancı
31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamelerin verilme tarihine kadar Türk Lirası’na çeviren kapsama giren yükümlülerin, dönüşüm esnasında elde edilen kur farkı kazançları.
c) Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarından vade tarihinde elde edilen kazançlar
Dönüştürülen yabancı paraların aktarıldıkları Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarından vade sonunda elde edilen faiz veya kâr payı gelirleri ile diğer kazançlar.
d) 2022 sonuna kadar yapılan dönüşümden elde edilen kazançlar
31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevirmek suretiyle en az üç ay vadeli mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren kapsamdaki yükümlülerin, dönüşüm tarihinde oluşan kur farkı kazançlarının, son geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle dönüşümün gerçekleştiği tarih arasına isabet eden kısmı.
e) 2022 sonuna kadar yapılan dönüşümle açılan hesaplardan elde edilen gelirler
31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevirmek suretiyle en az üç ay vadeli mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren kapsamdaki yükümlülerin, vade sonunda elde edecekleri faiz ve kâr payları ile diğer kazançları.
f) Altın hesaplarını dönüştürenlerin elde edecekleri gelirler
31 Aralık 2021 tarihli bilançoda yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın hesabı bakiyelerini, 2022 sonuna kadar dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu tutarı maddede belirtilen şekilde değerlendirmeleri durumunda, dönüşüm tarihinde oluşan kazanç ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere bu kapsamda açılan hesaplardan vade sonunda elde edilecek faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.
-
TBMM gündeminde bulunan kanun teklifiyle önerilen düzenlemeler
12 Nisan 2022 tarihinde TBMM gündemine giren, Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçen, Genel Kurul’da yasalaşmayı bekleyen Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesinde yapılacak değişikliklerle, yukarıda özetlediğim avantajlara ek bazı avantajlar öneriliyor.
Kanun Teklifiyle önerilen düzenlemeler özetle şöyle:
- 31 Aralık 2021 tarihli bilançoda yer almasa da 31 Mart 2022 tarihli bilançoda yer alan yabancı paraların, 2022 yılı sonuna kadar Türk lirasına dönüştürülmesi ve dönüşümle elde edilen Türk lirası varlığın en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmesi durumunda, bu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançların kurumlar vergisinden müstesna tutulması.
- Cumhurbaşkanı’na 30 Haziran 2022 ve/veya 30 Eylül 2022 tarihli bilançolarda bulunan yabancı paraların dönüşümünde de istisnanın uygulanabilmesi konusunda yetki verilmesi.
- Türk Lirası’na dönüşen hesapların 2022 yılı sonuna kadar geçerli olmak üzere vade sonunda Merkez Bankası düzenlemelerine uygun olarak yenilenmesi durumunda da istisnanın yenilenen hesaplara da uygulanması.
-
Kur korumalı mevduat hakkında BSMV düzenlemesi
23 Mart 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 5349 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla, kur korumalı mevduat kapsamında açılan TL hesapların vade sonu hesap bakiyesi kullanılmak suretiyle hesap sahiplerine yapılan kambiyo satışlarında BSMV sıfıra indirildi.
Kararla, döviz birikimini kur korumalı mevduat sistemine dahil olarak Türk lirasına dönüştürenlerin, vade sonu bakiyelerini yeniden dövize çevirmek istemeleri halinde ilave BSMV maliyetine katlanmamaları amaçlandı.
-
KKM hesapları ve dönüşüm sonucu açılan hesaplarda stopaj oranı
25 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 4970 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla; kur korumalı vadeli mevduat hesapları ile döviz tevdiat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat hesaplarında, kur korumalı vadeli katılma hesapları ile döviz cinsinden katılım fonu hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen katılma hesaplarında uygulanacak stopaj oranı sıfıra indirildi.lenmesi ve incelenmesi gereken konular
Kuru korumalı mevduat ve Türk lirasına dönüşüm kaynaklı kazançlar için getirilen vergi avantajlarıyla ilgili yasal düzenlemelerin ayrıntısı oldukça fazla. Yukarıda kısa bir özet yapmaya çalıştım. Ayrıntı için Merkez Bankası düzenleme ve açıklamalarıyla 11 Şubat 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 19 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’ni incelemekte yarar var. Recep Bıyık
