Bilindiği üzere, indirimli kurumlar vergisi uygulaması ilk olarak Kurumlar Vergisi Kanununa 28.2.2009 tarih ve 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 9’ncu maddesiyle eklenerek vergi sistemimiz içerisindeki yerine almış ve Kanunun 32/A maddesinde Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlara, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştı.

İlk kanun düzenlemesinde yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefler, Ekonomi Bakanlığınca yatırım teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulayabiliyorlarken, 6322 sayılı Kanunla yapılan değişikle yatırım döneminde de kurumun diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlarına 1.1.2013 tarihinden itibaren indirimli kurumlar vergisi uygulama imkânı getirilmiştir.

6322 sayılı Kanunla yapılan bu değişiklikten sonra yayımlanan 2012/3305 sayılı Karar kapsamında düzenlenmiş yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarına fiilen başladıkları tarihten itibaren, hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben;

a) Toplam yatırıma katkı tutarının Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen oranını geçmemek ve

b) Gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşmamak

üzere, mükelleflerin yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden 1/1/2013 tarihinden itibaren elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulayabilme hakkı verilmiştir.

Öte yandan, yatırım döneminde indirimli kurumlar vergisi matrahı tespit edilirken, yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki kararın geçici 8’nci maddesinde yer alan düzenleme uyarınca imalat sanayiine yönelik (US-97 Kodu:15-37) düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 01.01.2017 ile 31.12.2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen ve gerçekleştirilecek yatırım harcamaları için; yatırıma katkı oranları her bir bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına 15 puan ilave edilmek suretiyle, kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirimi tüm bölgelerde yüzde yüz oranında ve yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanacak oranı yüzde yüz olmak üzere, teşvik belgesi üzerinde herhangi bir işlem yapılmaksızın uygulanır’ hükmünün de göz önünde bulundurularak indirimli kurumlar vergisi matrahının tespit edilmesi gerekmektedir.

Burada bir hususun altına çizmekte yarar vardır diye düşünüyorum. Bu husus şudur; yatırım döneminde indirimli kurumlar vergisi matrahı tespit edilirken mükelleflerin karşısında iki sınırlama söz konusudur. Birincisi yapılan harcamadır. İkincisi ise teşvik belgesi üzerinde yer alan toplam yatırım harcaması üzerinden hesaplanacak yatırıma katkı tutarıdır.  Yatırıma katkı tutarı hesaplanırken yukarıda açıkladığımız geçici 8’nci maddede yer alan düzenlemenin dikkate alınması da önem arzeder.   İki sınırlamalardan hangisi az ise bu tutar dikkate alınarak indirimli kurumla vergisi matrahı belirlenmelidir.  Ancak, bu belirleme yapılırken sınırlamalardan biri olan yatırıma katkı tutarı fiilen yapılan harcama tutarı üzerinden değil de, geçici 8’nci madde hükümleri de dikkate alınmak suretiyle yatırım teşvik belgesinde yer alan toplam harcama üzerinden hesaplanmalıdır.

Örneğin, (A) A.Ş.’nin 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamındaki toplam 20.000.000,00 TL’lik yatırımına 08.10.2021 tarihinde başlamış olup, teşvik belgesine göre yatırıma katkı oranı: % 40, vergi indirim oranı: %80, yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek kısmı: %80’dir. Alınan teşvik belgesi imalat sanayiine yönelik (US-97 Kodu:15-37) düzenlenen yatırım teşvik belgesi kapsamındadır.

Mükellefin bu yatırım teşvik belgesi nedeniyle yararlanabileceği yatırıma katkı tutarı (20.000.000,00*0,40=) 8.000.000,00 TL’dir. Anılan tutarın yüzde 80’i yatırım döneminde (6.400.000,00 TL, kalan 1.600.000,00 TL’si ise işletme döneminde kullanılabilecektir. Geçici 8’nci madde hükümleri dahilinde imalat sanayiine yönelik (US-97 Kodu:15-37) düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında hem vergi indirimi oranı yüzde yüz hem de yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanacak oranı yüzde yüz olarak uygulanacaktır.

2021 Takvim yılı IV. Dönem geçici vergilendirme dönemi itibariyle belge kapsamında yapılan yatırım harcamaları aşağıdaki gibidir.

Şimdi gelelim bu dönemde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı ile indirimli kurumlar vergisi matrahının hesabına;

Yatırım döneminde indirimli kurumlar vergisinin hesaplanması açısından aşağıda yer alan kısıtlamalara dikkat edilmesi gerekir.

1. Gerçekleştirilen yatırım harcamasını aşmamak (4.500.000,00 TL)
2. Yatırıma katkı tutarın aşmamak (6.400.000,00 TL++675.000,00 TL)

Her ne kadar yatırımcı şirketin 4.500.000,00 TL yatırım harcaması nedeniyle (4.500.000,00 x 0,40=) 1.800.000,00 TL yatırıma katkı tutarını hak etmiş olsa da indirimli kurumlar vergisi matrahını tespit ederken dikkate alacağı yatırıma katkı tutarı yatırım döneminde yararlanabileceği 6.400.000,00 TL ile sınırlıdır.  Diğer deyişle bu dönemde yatırımcının 1.800.000,00 TL’nin üzerinde yatırıma katkı tutarından yararlanması mümkündür. [1]

Yukarıdaki tutarlar dikkate alındığında mükellefin indirimli kurumlar vergisi matrahı: 4.500.000,00/0,25=  18.000.000,00 TL olacaktır.  Mükellefin bu geçici vergi döneminde 4.500.000,00 TL’lik yatırıma katkı tutarından yararlanma imkanı vardır. Bu tutar yatırıma katkı tutarından yararlanmak için dönem safi kurum kazancının en az 18.000.000,00 TL olması gerekir. Yatırım döneminde de yararlanılamayan yatırıma katkı tutarının izleyen döneme devredeceği unutulmamalıdır. Mükellef kurumun diğer faaliyetlerden elde edilen gelirleri nedeniyle vergi matrahının 18.000.000,00 TL’nin üzerinde olması durumunda bu matraha kadar yüzde 0, üzerinde olan kısım ise yüzde 25 oranında vergi ödeyecekti.

  “ Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bilim Uzmanı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

[1] İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 02.04.2014 tarih ve 30 sayılı muktezasındaki görüşte bu yöndedir.

31.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com