Çalışanlar dikkat: İstifa ederken çoğu işverenin boş kağıda imzalattığı ‘tüm alacaklarımı aldım’ ibranamelerin çoğu geçerli değil. Geçerliliği için en az 1 ay sonra imzalanması ve ödeme tutarının net olarak yazılması şart.
İşverenler işçileri çıkarırken ya da işçi kendi rızasıyla istifa ederken boş kağıda ‘bütün alacaklarımı aldım’ ifadesini yazarak imza atmasını talep ediyor. Işçiler de boş kağıda imza atmak istemiyor ve bu nedenle tedirgin oluyor. Ancak işvereniyle kötü duruma düşmemek ve hak ettiği alacaklarını zora sokmamak için çoğu kez işçiler istemeseler de bu tip ifadelerin altına imza atmak durumunda kalıyor...
EN AZ 1 AY GEÇMELİ
Fakat aslında bu şekilde imzalatılan ibranamelerin pek çoğu hukuken geçerli değil. İşverenler çoğu kez bunu işçilerin yalnızca gözünü korkutmak için imzalatıyor. İbraname, İş Kanunu’nda değil Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş bir sözleşme biçimidir. Bu sözleşmenin de geçerli olabilmesi için bazı şartların varlığı söz konusudur. İlk olarak yazılı olmayan ibranameler geçerli değildir. Yani işçinin sözel olarak ‘bütün alacaklarımı aldım’ demesi işverenin işçisine hak ettiği bütün tazminatları ödediği anlamına gelmez. İbranamenin kesinlikle yazılı olması gerekir ve işçi tarafından imzalanması şarttır. Diğer yandan söz konusu ibranamenin geçerli olarak kabul edilmesi için iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten en az bir ay sonra imzalanması gerekmektedir. Bu nedenle işverenlerin istifa ederken işçilere imzalattırdıkları ibranameler ve boş kağıtlar geçerli değildir. İbranamenin imzalandığı tarihle istifa tarihi veya iş sözleşmesinin fesih tarihi arasında en az bir ay bulunması gerekmektedir.
MİKTAR BELİRTİLMELİ
Ayrıca ibranamede ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça ifade edilmesi gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse, kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sonlanmış bir işçiye ibraname imzalatılırken kıdem tazminatı karşılığı olarak ne kadar ödendiği, kullandırılmamış yıllık izinlerin karşılığı olarak ne kadar ödendiği açıkça yazılmalıdır.
'ALACAKLARIMI ALDIM'
Bu nedenle çalışanın imzaladığı ‘bütün alacaklarımı aldım’ şeklindeki ibranameler geçerli değildir. İşçiye kıdem tazminatı olarak ne kadar, ihbar tazminatı olarak ne kadar ödendiği ibranameye açıkça yazılmalıdır. Aksi takdirde ibraname geçerli olmayacaktır.
Asla elden ödeme almayın
İbranamelerin geçerli olabilmesi için bir diğer şart ise ibraya konu alacağa ilişkin ödemenin banka aracılığıyla yapılmasıdır. İşçiye elden para verilmesi halinde işveren sıkıntıya düşebilecektir. Diğer yandan işçi de elden para alırsa işverenle uzlaşamayabilir. Bu nedenle işçinin IBAN numarasına para aktarılması ve açıklama bölümüne de ibraname konusu alacağa ilişkin ifade eklenmesi gerekmektedir.
Fark için dava açılabilir
Hukuken geçerli bir ibranameyi imzalamış bir işçi de, ibranamedeki miktar konusunda bir farklılık olduğu iddiasıyla mahkemeye başvurabilir. Örneğin kıdem tazminatı olarak 6 bin 798 TL ödenmiş bir işçi, 8 bin TL olması gerektiğini düşünüyorsa aradaki farka ilişkin dava açabilir. Bu kez işveren ibranameyle kıdem tazminatı alacağı olarak aradaki farka ilişkin bir dava söz konusu olacaktır.
İbraname mahkemeden döner
Çalışanlar bahsettiğimiz özellikleri taşımayan ibranamelere imza attıklarında bu ibraname geçersiz olduğu için işverene yönelik dava açabilir. Örneğin ‘bütün alacaklarımı aldım’ şeklinde hukuken geçersiz bir ibranameye imza atmış bir işçi işverene hak ettiği kıdem tazminatının ödenmediği yönünde dava açabilir. Bu durumda işveren işçisine bu ödemeyi yaptığını ispat etmek durumundadır. Bu nedenle imzalanacak ibranameye ilişkin hukuki geçerlilik koşullarının hem işverenler, hem de işçiler tarafından iyi bilinmesi gerekmektedir. Okan Güray Bülbül
