Geçen yıl şubatta ilk kez Değerli Konut Vergisi (DKV) ödemesi yapılmıştı.
Dolayısıyla yeni verginin uygulamasında vatandaşlar tereddütler de yaşıyordu. Özellikle ‘tapu kayıtlarında konut görünmesine rağmen fiilen işyeri olarak gayrimenkuller’ konusunda. Geçen yıl ‘Tapuda konut görünen ‘işyerleri’ DKV ödeyecek mi?’ başlığıyla konuyu bu köşede (2 Şubat 2021, Hürriyet) ele almış ve “fiilen işyeri olarak kullanılıyorsa mülk sahibinin bu konut için değerli konut vergisi ödememesi gerekir” şeklinde konuyu değerlendirmiştik. Dileyen mülk sahiplerinin vergi dairelerine başvurarak özelge isteme haklarını kullanarak DKV ödeme yükümlülükleri olup olmadığını bizzat Maliye’ye sorabileceklerini de vurgulamıştık.
İŞYERLERİ GİRMİYOR
Nitekim geçen yıl İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’na başvuran bir vatandaş ‘tapuda konut görünen gayrimenkul fiilen işyeri olarak kullanılıyorsa DKV’nin konusuna girmeyecektir’ şeklinde Maliye’den ‘Acele’ cevap da almıştı. (28 Mart 2021 tarih ve 271359 sayılı özelge) Dolayısıyla konuya ilişkin bir tereddüt kalmadı, verginin adı ‘konut vergisi’ iken ‘işyerlerinden konut vergisi’ alınmayacağı netleşmiş oldu. Fiilen işyeri olarak kullanılan konut için özelgede ayrıca “İlgili idareden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınarak faaliyette bulunulması, söz konusu binalara ilişkin emlak vergisi ve çevre temizlik vergisi gibi bildirimlerin işyeri olarak verilmiş olması” gibi doküman gerekliliği de vurgulanarak “bu binalar değerli konut vergisi uygulaması bakımından işyeri olarak değerlendirileceği ve değerli konut vergisinin konusuna girmeyeceği” belirtiliyor.
BEYAN SÜRESİ DOLUYOR
DKV Uygulama Genel Tebliği’nde de (Madde 2/3) ayrıca “Taşınmazın mesken niteliğini haiz olup olmadığı hususunun değerlendirilmesinde, taşınmazın kayıtlardaki niteliğinin yanında fiilen kullanım durumuna da bakılır” deniliyor. Bu arada, yasa kapsamına giren konutların beyanı için süre de azaldı… Beyanname verme süresinin 21 Şubat’ta dolacağı DKV’nin diğer kritik noktalarını da açıklayalım.
VERGİNİN MÜKELLEFİ
2021 emlak vergisi değeri 5 milyon 227 bin lirayı geçen birden fazla konutu olanlardan, 2022 vergi tarifesine göre (6 Milyon 173 bin lirayı aşan kısım için) vergi isteniyor. Değerli konut vergisini; konutların sahipleri, varsa intifa (kullanım) hakkı sahipleri ödeyecek. Konuta paylı mülkiyet hâlinde sahip olanlar, hisseleri oranında mükellef kabul ediliyor. Elbirliği mülkiyette sahipleri vergiden müteselsilen (zincirleme olarak) sorumlu oluyorlar.
MUAFİYETLER
Tek konutu olanların; konutlarının değeri 5 milyon 227 bin lirayı geçse de vergi istenmiyor. Birden fazla konutu olanlar -en düşük değerdeki- tek konutu için de vergi ödemeyecek. Tek meskene hisse ile sahip olanlardan da, bu hisse için vergi istenmeyecek. Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen konutlar için de (arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar dahil) vergi istenmiyor.
VERGİNİN MATRAHI
Verginin matrahı, emlak vergi değeri olacak. Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında konutun toplam değeri esas alınacak. Konutların değerinin, her yıl yeniden (değerleme oranının yarısı oranında) değerleneceği öngörülüyor.
ÖDEME ZAMANI
20 Şubat’a kadar beyannamenin vergi dairesine verilmesi gerekiyor. (20 Şubat pazar gününe denk geldiğinden, en son 21 Şubat’ta da beyanname verilebilecek.) Ödeme şubat ayında ve ağustos ayında iki eşit taksitte yapılabiliyor. Elbirliği mülkiyetinde mükellefler müşterek beyanname verebilecekleri gibi, münferiden de beyanname verebilirler. Paylı mülkiyet hâlinde ise beyanname münferiden verilir.
Beyanname vermek zorunda olan mülk sahipleri, beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderebilecekleri gibi mali müşavirle sözleşme imzalayarak, meslek mensupları aracılığıyla da gönderilmesi sağlanabilir. Ahmet Karabıyık
