1. Ankara ve İstanbul’da 8 vergi ceza mahkemesi olacak
HSK Kararında, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'ndan kaynaklanan dava ve işlerde etkinlik ve verimliliğin artırılması ile ihtisaslaşmanın öneminin nazara alındığı belirtilerek şu şekilde bir düzenleme yapılmış:
"213 sayılı Vergi Usul Kanunu’ndan kaynaklanan ve asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren dava ve işlere;
1. İki veya dört asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 2 numaralı,
2. Üç asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 3 numaralı,
3. Beş veya daha fazla (ondan az) asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 5 numaralı,
4. On veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 10 numaralı,
5. Yirmi veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 10 ve 11 numaralı,
6. Otuz veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 10, 11 ve 12 numaralı,
7. Kırk veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 10, 11, 12 ya da 13 numaralı,
8. Elli beş veya daha fazla asliye ceza mahkemesi bulunan yerlerde 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 ve 17 numaralı,
9. İş yoğunluğu gözetilerek; Büyükçekmece 10, 11 ve 12, Küçükçekmece 10, 12, 13 ve 14 numaralı asliye ceza mahkemelerinin bakmasına,
(Örneğin asliye ceza mahkemelerine bu kapsamda gelecek dava ve işlere;
a) Çankırı’da iki asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 2 numaralı,
b) Erzincan da üç asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 3 numaralı,
c) Kırıkkale' de sekiz asliye ceza mahkemesi bulunmasa nedeniyle 5 numaralı,
d) Malatya' da on üç asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 10 numaralı,
e) Mersin de yirmi bir asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 10 ve 11 numaralı,
f) Gaziantep'te otuz iki asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 10, 11 ve 12 numaralı,
g) İzmir'de elli iki asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 10, 11, 12 ve 13 numaralı,
h) İstanbul 'da altmış asliye ceza mahkemesi bulunması nedeniyle 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 ve 17 numaralı asliye ceza mahkemelerinin bakmasına)
Bu kapsamda görülmekte olan dava ve işlerin iş bölümüne dayanılarak mezkur mahkemelere gönderilmemesine, 15.12.2021 tarihinden itibaren gelecek yeni dava ve işlerin ise anılan ihtisas mahkemelerine tevzi edilmesine ve mahkeme puanına göre genel tevziden de iş verilmeye devam edilmesine, 25.11.2021 tarihinde karar verildi."
Yine Ankara’da da şu an yetmiş beş asliye ceza mahkemesi bulunduğu için 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 ve 17 numaralı asliye ceza mahkemeleri vergi suçlarında ihtisas mahkemeleri olacak.
Bu mahkemelere, 15.12.2021 tarihi itibariyle gelecek yeni dava ve işlerde vergi (ceza) ihtisas mahkemesi olarak görev verilecek. Daha önce görülmeye başlanmış dava ve işlerde ise önceki mahkemeler yargılamaya devam edecek.
2. Bilişim, elektronik para, idari yaptırım, finans, sendika, kamulaştırma ihtisas mahkemeleri de kuruldu
Söz konusu 25.11.2021 tarihli ve 1227 sayılı HSK Kararı’nın yayımlandığı 30.11.2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan diğer HSK kararları ile; bilişim, elektronik para, idari yaptırım, finans, sendika, kamulaştırma konularında da ihtisas mahkemeleri belirlendi.
3. İkinci kısmı: Vergi ceza hukukunda uzman hakimler
Belirtilen konularda ihtisas mahkemelerinin kurulması önemli ve olumlu bir adım. Ancak mahkemenin adının “ihtisas” olarak belirlenmesinden daha önemlisi o mahkemede “ihtisaslaşmış hakimler”in görev yapmasıdır. Vergi (ceza) ihtisas mahkemelerinde görevlendirilecek hakimlerin vergi hukukunda uzmanlaşmış kişilerden seçilmiş olması halinde, somut maddi gerçekliği araştırması gereken ceza yargılamasının daha sağlıklı ve adaletli işleyeceği açıktır1. Bu durum diğer alanlar için de geçerlidir.
4. Üçüncü kısmı: Vergi kaçakçılığı suçlarına yönelik kademeli ceza sistemi
Vergi kaçakçılığı suçları bakımından vakit kaybedilmeksizin yapılması gereken daha öncelikli düzenleme ise; her takvim yılı için ayrı ceza verilmesi şeklindeki bir bakıma “otomatikleşmiş” yerleşmiş yargı kararlarının oluşturduğu mağduriyeti de giderecek, adilane bir düzenleme yapılmasıdır. Bu düzenlemenin, farklı yıllarda işlenmiş vergi kaçakçılığı suçlarının zincirleme suç kapsamında değerlendirilmesi ile sınırlı kalması, cezalandırmadaki orantısızlığı tam anlamıyla gidermeyecektir.
Vergi suç ve cezalarında orantılılığı sağlamak için yapılması gereken, pek çok yabancı ülkede olduğu gibi, ölçülebilen vergi ziyaına (kaybına) göre cezaların derecelendirilmesidir. Ekonomik suçlarda, ortaya çıkan zararın ölçülebilmesinin diğer suçlara göre daha kolay olması bu uygulamayı yapabilme imkânını genişletmektedir.
Bu sistemde, öncelikle vergi suçları bakımından zarar olarak değerlendirilebilecek “vergi kaybının” belli bir seviyenin altında olması ve bu zararın karşılanması şartıyla yalnızca ekonomik ceza uygulanmalıdır. Bu sınırın geçilmesi halinde hafiften başlamak üzere vergi kaybının fazlalığıyla doğru orantılı şekilde ağırlaşacak hürriyeti bağlayıcı cezalar uygulanmalıdır (4).
