Tarım sektörünün geliştirilmesi ve desteklenmesi, verimliliğin artırılması, doğal ve biyolojik kaynakların korunması ile tarım sektöründeki refah düzeyinin yükseltilmesi amacıyla 5488 Sayılı Tarım Kanunu’nun 19’uncu maddesindeki esaslar dahilinde üreticilere(çiftçilere) çeşitli destekleme ödemeleri yapılmaktadır. Diğer bazı kanunlarda da çeşitli ödemeler söz konusudur. Gelir Vergisi Kanunu’nun 53’üncü maddesinde, çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançların Kanunun 94’üncü maddesi hükmüne göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirileceği,56.ncı maddesinde ise çiftçilere yapılan her türlü prim, risturn ve diğer şekillerdeki destekleme ödemelerinin çiftçilerin hasılatı sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
7338 Sayılı Kanun’la getirilen düzenlemelerle, tarım sektörü ve çiftçilere yapılan destekleme
ödemelerinin gelir vergisinden istisna edilmesi ve geçmiş beş yıl içinde yapılmış olan gelir vergisi tevkifatının da iade edilmesi sağlanmıştır.1.1.2016 tarihinden önceki vergi tevkifatları iade edilmeyecektir.
7338 Sayıla Kanun’la getirilen değişiklikler ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kanun hükümlerinin uygulanması amacıyla hazırlanan Gelir Vergisi Kanunu Tebliğ Taslağı’na ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
Tarımsal destek ödemelerinin vergiden istisna edilmesi
Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Kanunlar da Değişiklik Yapılmasına Dair 7338 Sayılı Kanunun 3.ncü maddesi ile 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 20.nci maddesinden sonra gelmek üzere 20/C maddesi eklenerek, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destekleme ödemeleri gelir vergisinden müstesna tutulmuştur.
Ayrıca 7338 Sayılı Kanun’un 11’inci maddesi ile bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce yapılan söz konusu ödemeler üzerinden kesilip tahsil edilen gelir vergilerinin iadelerini düzenleyen Geçici 92.nci madde eklenmiştir. Maddeye göre,’’ Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden tevkif edilerek tahsil edilen gelir vergisi, çiftçilerin düzeltme zaman aşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vaz geçmeleri şartıyla,213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca, tahsil tarihinden itibaren aynı kanunun 112’nci maddesinin (4) numaralı fıkrası hükmüne göre hesaplanacak faizi ile birlikte red ve iade olunur.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere vaz geçilen davalarla ilgili olarak daha önce verilmiş ve kanun yolu tüketilmemiş kararlar uyarınca, taraflara tebliğ edilip edilmediğine bakılmaksızın işlem yapılmaz, idarece de açılmış davalar sürdürülmez, faiz, yargılama ve vekalet ücretlerine hükmedilmez, hükmedilmişse ödenmez. Hakkında yargı kararı bulunanların iade talepleriyle ilgili olarak bu madde hükmü uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.’’
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tebliğ taslağı düzenlemesi
Hazine ve Maliye Bakanlığı GVK Geçici 92’nci madde ile kendisine verilen yetkiyi kullanmak üzere hazırlanan 316 Seni No.lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği Taslağı’nı 19.11.2021 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Sitesinde yayınlamıştır.
İade talebi ve ibraz edilecek belgeler
GVK’nın geçici 92’ nci maddesinin yürürlüğe girdiği 26/10/2021 tarihinden önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden kesilen gelir vergisi, başvuru sahiplerinin veya vekillerinin düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde vergi dairesine (bağlı vergi dairesi statüsündeki mal müdürlükler dâhil) başvurmaları üzerine red ve iade edilecektir.
(2) İade işleminin yapılabilmesi için Tebliğe ek Ek-1’de yer alan dilekçe örneğinin eksiksiz şekilde doldurularak başvuruda bulunulması gerekmektedir.
(3) Başvuruda bulunulabilecek vergi dairesi mükellefler tarafından serbestçe seçilebilecektir.
(4) Madde kapsamında başvuruda bulunabilecekler, dilekçelerini elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine verebilecekleri gibi İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik
ortamda da verebileceklerdir.
İade uygulaması ve düzeltme taleplerine ilişkin yapılacak işlemler.
İade uygulaması ve düzeltme taleplerine ilişkin olarak yapılması gereken işlemler aşağıda olduğu gibidir.
(1) GVK’nın Geçici 92’nci maddesinin yürürlüğe girdiği 26/10/2021 tarihinden önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destek ödemeleri üzerinden kesilen gelir vergisinin iade işlemleri illerde; vergi dairesi başkanlıkları ya da defterdarlıkların yetkili kılacakları vergi dairesi/vergi dairelerince yerine getirilecektir.
(2) İadeyi yapacak vergi dairesi tarafından iade işlemine konu vergi kesintilerinin bulunup bulunmadığı ile destek ödemesi üzerinden adına tevkifat yapılan başvuru sahibinin adı soyadı ve TC kimlik numarası bilgileri GİBİNTRANET/Yönetim Bilgi Sistemi (YBS) ekranından kontrol edilecektir.
(3) İade talep dilekçesinde yer alan bilgiler ile YBS üzerinden temin edilen bilgilerin uyumlu olması durumunda başvuru sahiplerinden başka bilgi veya belge istenilmeyecek ve mükelleflerin iade talepleri yerine getirilecektir.
(4) İadeye ilişkin bilgilerin YBS ekranından tespit edilememesi veya bilgilerde uyumsuzluk bulunması halinde;
a) Kesinti yapılıp yapılmadığı araştırılacak ve kesinti yapıldığı halde ilgili vergi dairesine beyan edilmediğinin tespit edilmesi durumunda destek ödemesinde bulunan kamu kurum ve kuruluşları tarafından, destek ödemesinin yapıldığı dönem, ödemenin gayrisafi tutarı ve yapılan tevkifata ilişkin bilgileri ihtiva eden ilgili muhtasar beyanname için düzeltme beyannamesi verilmesini müteakip iade işlemleri gerçekleştirilecektir.
b) GVK’nın 100’üncü maddesi kapsamında tarımsal destek ödemeleri üzerinden yapılan vergi kesintilerinin muhtasar beyanname ile beyan edilmemesi durumunda ise kesintiyi yapan kamu kurum ve kuruluşlarının destek ödemesinin yapıldığı dönem, ödemenin gayrisafi tutarı ve yapılan tevkifata ilişkin bilgileri ilgili vergi dairesine göndermelerini müteakip iade işlemleri gerçekleştirilebilecektir.
(5) Kamu kurum ve kuruluşları; iade işleminin yapılabilmesi için başvuru sahipleri, vekilleri veya ilgili vergi dairesince istenilen bilgi ve belgeleri ivedi bir şekilde temin ve ibraz etmekle yükümlüdürler.
(6) Madde hükmünden yararlanılabilmesi için birinci fıkra kapsamındaki ödemeler üzerinden kesilen vergilerin ödenmiş olması şartı aranmaz.
(7) Vergi Usul Kanununda düzenlenen düzeltme zamanaşımı süresi dolduktan sonra yapılan başvurular üzerine red ve iade yapılması söz konusu değildir. 1/1/2016 tarihinden önceki dönemler zamanaşımına uğradığından, bu dönemlere ilişkin yapılan başvurulara istinaden red ve iade işlemleri yapılmayacaktır.
(8) Düzeltme talepleri üzerine red ve iade işlemlerinin yapılabilmesi için bu iade işlemlerine ilişkin dava açılmaması şarttır. Vergi dairesince iade işlemi yapıldıktan sonra her ne sebeple olursa olsun bu iade işleminden dolayı dava açılması halinde, yapılmış olan iade haksız iade kapsamında değerlendirilecek ve iade edilen tutarlar ceza ve faiz uygulanmak suretiyle geri alınacaktır.
(9) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 23’üncü maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88’inci maddesi hükümleri dikkate alınarak mükelleflerin iade işlemleri gerçekleştirilecektir.
Dava aşamasında bulunan iade talepleri
VUK’da düzenlenen düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde düzeltme başvurusunda bulunmuş ve düzeltme talebi kabul edilmediği için dava açmış olan mükelleflerin, mahkemelerde ihtilafı devam eden (henüz kesinleşmeyen) davalarından feragat etmeleri ve buna ilişkin ilgili mahkemeden feragat ettiklerini gösterir şerhli dilekçe örneklerini veya bu belge temin edilemediği takdirde mahkemenin feragat nedeniyle davanın reddine dair
vereceği karar örneklerini mükelleflerin başvuruda bulunacakları vergi dairelerine ibraz
etmeleri kaydıyla gerekli red ve iade işlemleri yapılacaktır.
- Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere vazgeçilen davalarla ilgili olarak idare
veya davacı lehine ya da aleyhine yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedilmeyecektir.
- 213 sayılı Kanun’da düzenlenen düzeltme zamanaşımı süresi dolduktan sonra
yapılmış olan düzeltme başvurularının reddi üzerine dava açmış ve mahkemelerde ihtilafı
devam eden mükelleflere, davalarından feragat edip etmediklerine bakılmaksızın red ve iade
yapılması mümkün olmayıp, mahkemelerce verilen kararlara göre işlem tesis edilecektir.
- Hakkında kesinleşmiş yargı kararı bulunan iade talepleriyle ilgili olarak kesinleşen
yargı kararına göre işlem tesis edilmesi gerekmekte olup, verilen kararlar aleyhine olan
mükelleflerin yeniden düzeltme başvurusunda bulunmak suretiyle madde ile getirilen
düzenlemeden faydalanması mümkün değildir. Akif Akarca/Dr. Mehmet Şafak
