Çalışma hayatında aynı ayda birden fazla işte/işyerinde çalışma uygulamasının giderek yaygınlaştığı görülmektedir. Bu şekildeki çalışma ekonomik nedenlerle olabileceği gibi, bağlanacak emekli aylığının yüksek olması gibi bir amaçla da olabilir.
Söz konusu çalışma, bir işverene bağlı olarak SSK (4/a) statüsünde çalışan bir işçinin, başka bir işverene ait işyerinde yine SSK (4/a) statüsünde çalışması, Bağ-Kur (4-b) statüsünde olan kişinin bir işverene bağlı olarak SSK (4/a) statüsünde çalışması, SGK isteğe bağlı sigortalılığına (4/b) prim ödeyen bir kişinin bir işverene bağlı olarak SSK (4/a) statüsünde çalışması, Emekli Sandığı (4/c) statüsünde çalışan bir kişinin bir işverene bağlı olarak SSK (4/a) statüsünde çalışması şeklinde gündeme gelebilmektedir.
Bu çerçevede, yazımızda konunun İş Kanunu ve Devlet Memurları Kanunu boyutundan çok sosyal güvenlik mevzuatına göre bir kişinin aynı anda birden fazla işyerinde çalışmasının mümkün olup olmadığına değinilecektir.
Bir kişi birden fazla işyerinde çalışabilir mi?
Sosyal güvenlik mevzuatına göre, hizmet akdine/iş sözleşmesine istinaden birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar 4/a (SSK) statüsünde zorunlu sigortalı sayılmaktadır.
Dolayısıyla, sosyal güvenlik mevzuatına göre bir kişinin birden fazla işyerinde çalışması yasal olarak mümkündür.
Birden fazla işyerinde çalışanların sosyal güvenlik bildirimleri nasıl yapılır?
Bir kişi birden fazla işverenin yanında hizmet akdine/iş sözleşmesine tabi olarak (4/a statüsünde) çalıştırılıyorsa, her işveren çalıştırdığı süre ve ücret üzerinden ayrı ayrı SGK’ya bildirim yapması ve primlerini ödemesi gerekmektedir.
Çalıştırılan kişinin başka bir işyerinden sosyal güvenlik bildiriminin yapılıyor olması, diğer işveren veya işverenlerin bu konudaki sosyal güvenlik yükümlülüklerini ortadan kaldırmamaktadır.
Çalışanın SGK isteğe bağlı sigortalılığına prim ödemesi işverenin yükümlülüğünü ortadan kaldırır mı?
SGK isteğe bağlı sigortalılığına prim ödeyen kişinin hizmet akdine/iş sözleşmesine tabi olarak (4/a statüsünde) bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, isteğe bağlı sigortalılığı çalışmaya başladığı tarihten itibaren sona ermektedir.
Dolayısıyla, çalışanın SGK isteğe bağlı sigortalılığına prim ödüyor olması, işverenin çalıştırdığı kişi ile ilgili sosyal güvenlik yükümlülüklerini (SGK’ya bildirme, primlerini ödeme vd.) ortadan kaldırmamaktadır.
Bağ-Kur’lu olan bir kişi başka bir işyerinde SSK statüsünde çalışabilir mi?
Sosyal güvenlik yönünden Bağ-Kur’a (4/b) tabi olan bir kişinin, aynı anda sahibi veya ortağı olmadığı başka bir işyerinde hizmet akdine/iş sözleşmesine tabi olarak çalışması halinde, Bağ-Kur sigortalılığı durmakta, SSK (4/a) sigortalılığı geçerli olmaktadır.
Ancak, bu durumda olanlar, isterlerse SGK’ya yazılı talepte bulunarak, SSK sigortalılığının yanı sıra sigorta primine esas kazanç üst sınırı aşılmamak kaydıyla, Bağ-Kur’a da prim ödemeye devam edebilirler.
Emekli Sandığı (4/c) statüsünde kamuda çalışan bir kişinin özel sektöre ait işyerinde çalışması halinde sigortalı olması gerekir mi?
Sosyal güvenlik mevzuatına göre, kamuda Emekli Sandığı (4/c) statüsünde çalışan bir kişinin aynı anda SSK (4/a) sigortalısı olmasını gerektirecek şekilde hizmet akdine/iş sözleşmesine tabi olarak bir işyerinde çalışması halinde, 4/c sigortalılığı geçerli olmaktadır.
Dolayısıyla, sosyal güvenlik yönünden 4/c sigortalısı olan kişilerin, özel sektöre ait bir işyerinde hizmet akdine/iş sözleşmesine tabi olarak çalışmaları durumunda, SSK (4/a) sigortalısı olmaları mümkün değildir.
Birden fazla işyerinde çalışmanın, emekliliğe ve emeklilik maaşına etkisi var mı?
Sosyal güvenlikte ilgili ayların kaç gün (28, 30, 31) çektiği üzerinde durulmaksınız, tam çalışılmış olması durumunda her ay 30 gün, bir yıl 360 gün olarak kabul edilmektedir.
Yine, SGK primleri asgari ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasındaki prime esas kazanç tutarı üzerinden ödenmektedir.
Buna göre, aynı ay içerisinde birden fazla işyerinde çalışılması durumunda emeklilik açısından prim gün sayıları ve prime esas kazançlar toplanmaktadır. Ancak, birden fazla işyerinden bildirilen prim gün sayıları toplamının 30’u geçmesi durumunda her ay 30 gün kabul edilmekte, yine farklı işyerlerinden bildirilen prime esas kazançlar da toplanarak (üst sınırı aşmamak kaydıyla) emeklilik hesaplamalarında dikkate alınmaktadır.
Dolayısıyla, aynı ay içerisinden birden fazla işyerinden prim gün sayısı ve prime esas kazanç bildirilmesi, ileride kişiye SGK tarafından bağlanacak emekli aylığının daha yüksek olmasını sağlamaktadır. Celal ÖZCAN
