Öteden beri vergiye tabi kazanç elde edenler mart ayında beyanname verir ve ilk taksitlerini de bu ayda öderdi. Herkesin ezberine de yerleşmişti ‘mart ayı vergi ayı’ söylemi... Şahsen kira geliri elde edenler, gayrimenkul satışından, ortak olduğu şirketten kar payı kazancı elde edenler... Kendi adlarına işyerlerinden ticari kazanç elde edenler, avukat, mimar, mali müşavir gibi serbest meslek kazancı elde edenler... Beyana tabi ücret geliri elde edenler... Mecliste görüşülen yasa teklifine göre (Md.7) artık mart ayında değil, şubat ayında gelir vergisi beyannamesi verecekler. İlk taksit ödemesini şubat ayında, ikinci taksit ödemesini (temmuz yerine) haziran ayında ödeyecekler.
BİRER AY ÖNE ÇEKİLDİ
Geçen hafta Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda da kabul edilen yasa teklifiyle şirketler de artık nisan da değil, mart ayında kurumlar vergisi beyannamesi verecekler. Yani şahısların da, şirketlerin de yıllık vergi beyanları birer ay öne çekiliyor. Yasa teklifiyle aynı zamanda; işletmelerin yıl içinde dört kez verdikleri geçici vergi beyannamelerinin sayısı da üçe düşürülüyor, şubat ayındaki dördüncü geçici vergi beyanları kaldırılıyor.
BEYANNAME SÜRESİ
Beyanname verme döneminin bir ay öne çekilmesinin etkilerini, işletmeler mali müşavirleri birlikte değerlendireceklerdir. Ancak bir de çoğunlukla mali müşavirleri olmayan ve Maliye’ye yılda bir kez gelir vergisi beyannamesi hazırlayan sade vatandaşlar var. Beyana tabi; kira geliri elde edenler, gayrimenkul satış kazancı elde edenler, kar payı elde edenler, yurt dışı faiz geliri elde edenler, ücretliler... Yasa teklifinin genel kurulda görüşülüp mevcut haliyle kabul edilmesi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı sonrası Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla artık mart ayı sonuna kadar değil, şubat ayının 25’ne kadar gelir vergisi beyannamesi verilebilecek. Beyana tabi kira geliri sınırları hatırlayalım öncelikle... 2021’de yıl boyunca toplamda 7 bin liraya kadar konut kirası elde edenler beyanname vermeyecek. Dolayısıyla vergi de ödemeyecekler. 7 bin lirayı aşan konut kirası elde edenler beyanname vermek zorunda. 2021’de brüt 53 bin liradan fazla işyeri kira geliri elde edenler beyanname (1-25 Şubat 2022) verecek. Eğer işyeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2021 gelirleri için 2 bin 800 lira. Gelir türüne göre şartlar ise şöyle;
GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANCI
Gelir Vergisi Kanunu’na göre alış tarihinin üzerinden 5 tam yıl geçtikten sonra taşınmaz satıldığında ne kadar kazanç elde edilirse edilsin vergi ödenmiyor. Evini-işyerini beş yıldan önce satıp (2021’de) 19 bin lirayı aşan kazanç elde edenler bu kazançlarını beyan etmek zorunda.
KÂR PAYI GELİRLERİ
2021 yılında elde ettiği brüt temettü ve kâr payı tutarının yarısı, 53 bin lirayı aşmayanlar beyanname vermeyecek. Stopaj yapılmadan önceki brüt gelirin yarısı, (varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte) toplam 53 bin lirayı geçiyorsa şahsen beyanname verilmesi gerekiyor. Beyannameye gelir olarak kârın (temettünün) yarısı dâhil edilip vergilendiriliyor (kalan yarısı istisna) ve şirketin ödediği yüzde 15 stopaj da ödenecek vergiden mahsup ediliyor, düşülüyor. Kesinti yoluyla ödenen (yüzde 15) verginin, hesaplanan gelir vergisinden yüksek olduğu durumda vergi iadesi de söz konusu olabiliyor.
FAİZ GELİRLERİ
Yurtiçinde (2021’de) elde edilen mevduat faiz gelirleri için de, repo kazançları için de vatandaşın şubat ayında ayrıca beyanname vermesi gerekmiyor. Elde edilen gelirin büyüklüğü ne kadar olursa olsun fark etmiyor, beyanı gerekmiyor. Gayrimenkul kira geliri, gayrimenkul satış kazancı gibi gelirlerden dolayı beyanname verilmesi gerekse dahi, vadeli mevduat faiz geliri de, repo kazancı da beyannameye dâhil edilmiyor. Kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr paylarında da durum aynı. Katılım bankalarınca, kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları için de beyanname vermek gerekmiyor. Yurtdışından elde edilen faiz gelirleri Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmadığından ve istisna da uygulanmadığından yurtdışında (2021’de) elde edilen faizlerin 2 bin 800 lirayı aşması halinde yıllık beyanname ile menkul sermaye iradı (MSİ) olarak beyan edilmesi gerekiyor. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirlerinin de stopaja tabi olmamasından yurt içinde beyan edilmesi gerekiyor.
ÜCRET GELİRLERİ
2021’de elde edilen ücret gelirleri, gelir vergisi tarifesinin 4’üncü dilimini (650 bin lira) aştığında, tek işverenden bu gelirler elde edilmiş olsa da 2022 Şubat ayında beyan edilmek zorunda. Birden fazla işverenden ücret alıp toplam ücret tutarı 650 bin lirayı geçenler de beyanname vermek zorunda.2021’de birden fazla işverenden ücret almış çalışanlardan, birinci işverenden aldıkları ücret 650 bin lirayı aşmamasına rağmen, ikinci (ve varsa daha fazla) işverenden aldığı ücretin brüt tutarı 53 bin lirayı aşanlar da beyanname vermek zorunda. Beyanname vermek zorunda olan ücretlilerin, tüm ücret gelirlerini de beyannamesine dâhil etmesi gerekecek.
DKV DE ŞUBAT BEYAN EDİLİYOR
Yasa teklifine göre, bir yandan şubat ayında verilmesi gereken 4.ncü geçici vergi beyanı kaldırılıyor, diğer yandan gelir vergisi beyanı mart ayından şubat ayına çekiliyor. Şubat ayında bir beyanname verme mükellefiyeti daha var yalnız… Değerli Konut Vergisi (DKV) mükelleflerinin de 20 Şubat’a kadar beyanname vermesi gerekiyor. Aslında Değerli Konut Vergisi, beyannamesiz de tahsil edilebilir. Bu önerimi daha önceden de (19 Ocak 2021) bu köşede dile getirmiştim. Emlak vergi değeri üzerinden hesaplanan DKV’yi Maliye, aynı emlak vergisi gibi beyannamesiz olarak tahsil edebilir. Bu şekilde; DKV için hiç gereği olmayan kırtasiye yükü vatandaşın üzerinden alınarak şubat ayı beyanname yoğunluğu hafifletilebilir. Ahmet Karabıyık
https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-karabiyik/sosyal-medya-gelirine-otomatik-vergi-41909972
