Son yıllarda Hazır Beyan Sistemi gibi uygulama kolaylıkları ve yeni yasal düzenlemeler, gelir vergisi beyannamesi veren mükellef sayısını önemli ölçüde arttırdı. Beyanname verme sayılarındaki artış, vergi gelirlerini artırmanın yanında, iade alan mükellef sayısının da artmasına neden oldu. 6 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile gelir vergisi iadesi için temel vergisel düzenleme olan 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ile bazı değişiklikler yapıldı. Tebliğ düzenlemesiyle nakden yapılan iadelerle ilgili 10 bin TL ve 100 bin TL olarak belirlenen rakamsal sınırlar, 50 bin TL ve 500 bin TL olarak güncellendi. Bu değişiklik, 2020 yılı için iade hakkı bulunan ve henüz iade almayan mükellefleri yakından ilgilendiriyor.

Gelir vergisi iade hakkı nasıl doğuyor?

Gelir Vergisi Kanunu’na göre vergi mükellefleri çeşitli kazanç türlerinden elde ettikleri gelirleri her yıl Mart ayı içerisinde yıllık beyanname ile beyan ederler. Ancak bazı gelir türleri beyanname verme usulüyle vergilendirilmez. Örneğin ücret gelirlerinde, ücretlinin vergisi işveren tarafından hesaplanıp vergi dairesine ödenir. Benzer şekilde, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilen bazı gelirlere ait vergiler de, banka ve aracı kurumlar tarafından kesinti suretiyle ödenir. Elde edilen gelirler için beyanname verilmeyen ve vergi kesintisinin nihai vergileme olduğu örnekleri çoğaltmak mümkün. İşte bu şekilde beyanname vermeyen mükellefler, beyanname üzerinden gösterilebilecek giderleri indiremedikleri ve vergi kesintilerini beyannamede gösteremedikleri için, vergi iadesi alamazlar. Beyanname veren mükellefler ise; sağlık, sigorta ve eğitim harcamaları gibi belgelendirilebilen giderleri beyannamede gösterebilir, ayrıca daha önce kesinti suretiyle veya geçici vergi olarak ödedikleri vergileri de yıllık gelir vergisine mahsup edebilirler. Böylece beyanname veren mükelleflerin ödedikleri vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden fazla olabilmekte ve mükellefler için vergi iadesi hakkı doğabilmektedir.

Kesinti yoluyla ödenen gelir vergileri nasıl iade alınıyor?

Farklı gelir kaynaklarından mükelleflere yapılan ödemeler üzerinden kesilen vergiler, vergi mükelleflerince yıllık gelir vergisi beyannamesinde gösterilir. Bu vergiler, yıllık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsuptan sonra bir tutar kalıyorsa, kalan kısım için iade talep edilip, mahsuben veya nakit olarak iade alınabilir.

Eğer mükellef mahsuben iade talep ediyorsa, bu iade talebi hiçbir vergi incelemesi olmadan ve teminat istenilmeden yerine getirilmektedir. Mükellefler bu yolla vergi dairesine başka vergi türünden olan borçlarını (örneğin Motorlu Taşıtlar Vergisi) nakit ödeme yapmadan kapatabilirler. Ancak nakit iade talep ediliyorsa, bu talebin yerine getirilebilmesi için bazı belgelendirme yükümlülükleri ve prosedürler mevcut.

Nakden iade rakamları güncellendi!

Kesinti yoluyla ödenen vergilerden kaynaklanan nakit iadeler, iade miktarına göre aşağıda gösterildiği şekilde; teminat gösterilmesi, vergi incelemesi yapılması veya YMM Raporu ibraz edilmesi yöntemiyle gerçekleştirilir. 

Daha önce 10 bin ve 100 bin TL olarak belirlenmiş olan rakamsal sınırlar, Tebliğ’de yapılan değişiklikle 5 kat artırılarak güncellenmiş, ayrıca her yıl yeniden değerleme oranında arttırılması sağlanmıştır. Buna göre değişiklikten önce 10 bin TL üzerinde iade hakkı olan bir vergi mükellefi, teminat veya vergi incelemesi gibi prosedürlere muhatap olurken, artık 50 bin TL’ye kadar olan vergi iadelerinde bu prosedürlerin hiçbiri olmadan vergi dairesince iadeler gerçekleştirilecektir.

Nakden iade talebinin 500 bin TL’ye kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilebilir. Bu düzenleme yalnızca kurumlar vergisi mükellefleri için geçerlidir. İade talebinin 500 bin TL’yi aşan kısmının iadesi ise vergi inceleme yetkisi bulunanlarca düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir.

Nakden İadede Hangi Belgeler İsteniyor?

Kesinti yoluyla ödenen vergilerin iadesinde;

- Ücret geliri elde edenler için işveren tarafından vergi kesintisinin yapıldığını gösteren yazının onaylı örneği,

- Gayrimenkul sermaye iradı elde edenler için kira kontratının onaylı örneği,

- Menkul sermaye iradı elde edenler için vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin onaylı örneği,

- Serbest meslek kazancı elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren belgenin onaylı örneği,

- Kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari veya zirai kazanç elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumluları tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin ilgili kurumca onaylanan bir örneği,

iade işlemini gerçekleştirecek olan vergi dairesine iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte ibraz edilmelidir.

Kısmen nakit kısmen mahsuben iade alınabilir mi?

Gelir vergisi iadesinin kısmen nakit ve kalan kısmı için mahsuben iade şeklinde yapılması mümkündür. Kesinti yoluyla ödenen vergiler için, 50 bin TL’yi geçmeyen nakit iadelerde vergi incelemesi yapılması veya teminat gösterilmesi gibi zorunluluklar yoktur. Ayrıca mahsuben iadeler de, miktarına bakılmaksızın inceleme ve teminat gerektirmeden yapılabilmektedir. Dolayısıyla mükelleflerin, 50 bin TL’den fazla iade hakları varsa, bu tutara kadar olan iade miktarını nakit olarak talep etmeleri ve böylece yalnızca ilgili vergi dairesinin kontrollerinden sonra vergi incelemesi ve teminat olmaksızın iade alabilmeleri mümkündür.  Nakit iade talebiyle birlikte 50 bin TL’yi aşan kısım için başka vergi borçlarına mahsup talep edilebilir. Böylece iade hakkı vergi incelemesine muhatap olunmadan en süratli şekilde kullanılabilir.

İade alacağı üçüncü kişilerin vergi borçlarına mahsup edilebilir mi?

İade hakkını kullanan vergi mükellefleri, nakden iade edilebilir aşamaya gelen iade alacağının üçüncü kişilerin vergi borçlarına mahsubunu talep edilebilir. Bu mahsup işlemine ilişkin verilecek iade talep dilekçesine “Üçüncü Kişilerin/Kurumların Vergi Borçlarına Mahsup Talebine İlişkin Liste” eklenir. Bu liste, 429 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin ekinde yer almaktadır. Üçüncü kişilerin vergi borçlarına yapılan mahsup talepleri düzeltme fişinin onaylandığı tarih itibarıyla yerine getirilir.

İade talebinde değişiklik yapılabilir mi?

İade talepleri, “İade Talebinin Değiştirilmesine/İade Talebinden Vazgeçilmesine İlişkin 7 No.lu Dilekçe” ile değiştirilebilir. Buna göre; 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’ndeki düzenlemelerin 6 Ekim 2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesiyle 2020 yılı için vergi inceleme prosedürüne muhatap olmamak amacıyla mahsuben iade talep eden mükellefler, 50 bin TL’yi aşmayan iadelerini nakit iade talebi şeklinde değiştirebilirler.

Geçici vergiden ve vergi hatalarından kaynaklanan iadelerde rakamsal sınırlar yok!

Geçici vergi ödeyen mükellefler, ödedikleri geçici verginin yıllık hesaplanan vergiden fazla olması halinde, aşan tutarın öncelikle diğer vergi borçlarına mahsubunu talep edebilirler. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı bulunuyorsa, o yılın sonuna kadar iade talep edilmelidir. Geçici vergi iadelerinde, iadenin mahsuben veya nakden olmasına hiç bakılmadan, teminat ve inceleme raporu aranmadan iade gerçekleştirilir.

Bazı iadeler de vergi hatalarından kaynaklanabilmektedir. Vergi mükellefleri beyan verirken vergi matrahında, indirimlerde veya mahsuplarda hata yapabilir, ödemesi gerekenden fazla vergi ödeyebilir veya hiç ödenmemesi gereken bir vergiyi ödemiş bulunabilirler. Vergi hatalarından kaynaklanan iadelerde de, nakden veya mahsuben hiçbir rakam sınırı gözetmeksizin teminat ve inceleme raporu aranmadan iadeler gerçekleştirilir.

İade taleplerinizi standart iade dilekçeleriyle yapınız.

İade hakkı doğuran işlemler nedeniyle yapılacak iade talepleri, Gelir İdaresi Başkanlığı internet vergi dairesi üzerinden elektronik ortamda ve 429 No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde belirlenmiş standart dilekçeler kullanılarak yapılır. İade talep dilekçeleri, ayrıca internet vergi dairesi şifresi kullanılmak suretiyle SMM veya YMM aracılığıyla da gönderilebilir. İade sürecinde sıkıntı yaşamamak adına, kesinti yoluyla ödenen vergilerden doğan iadeler için (1A), geçici vergiden doğan iadeler için (1B) ve fazla veya yersiz olarak ödenen vergilerin iadesi için (1C) standart iade talep dilekçelerini kullanarak iade talep edebilirsiniz. İsmail Vefa AK

https://www.dunya.com/kose-yazisi/nakit-iade-rakamlari-ve-belgelendirme-yukumlulukleri-guncellendi/635854