31 Aralık 2020 tarihli 5. Mükerrer Gazete’de yayımlanan “7262 Sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanın Önlenmesine İlişkin Kanun”la 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişikliklerle; Halka açık olmayan anonim şirketlerde de hamiline yazılı pay senetlerinin sahiplik bilgisinin takip edilebilmesi amacıyla bildirim yükümlülüğü getirilmiş ve pay sahiplerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde kayıt altına alınmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Yapılan düzenlemeler uyarınca, 1 Nisan 2021 tarihinden itibaren, halka açık olmayan anonim şirketlerde de hamiline yazılı pay senetlerinin “bastırılması”nda ve “devri”nde Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirim yapmak zorunlu olacaktır.
Halka açık olmayan anonim şirketlerde yönetim kurulu, hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri, senetleri pay sahiplerine dağıtmadan önce Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirmek zorundadır.
Halka açık olmayan anonim şirketlerde Genel Kurul Toplantılarına katılanlar için düzenlenmekte olan “hazır bulunanlar listesi” hamiline yazılı pay sahipleri bakımından Merkezi Kayıt Kuruluşundaki kayıtlara göre düzenlenecektir. Dolayısıyla yönetim kurulu, “hamiline yazılı pay senetleri sahipleri çizelgesi”ni Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan sağlayacağı listeye göre düzenleyecektir.
Ticaret Bakanlığı tarafından konuyla ilgili hazırlanan Tebliğ 6 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan Tebliğde;
- Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketine bildirilmesi ve kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretleri,
- Pay sahipleri çizelgesinin Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketinden sağlanmasının usul ve esasları,
belirlenmiş olup, anılan usul ve esaslar aşağıda ayrıca açıklanmıştır.
Pay senetlerinin bastırılması ve dağıtılması
Anılan Tebliğ’de düzenlendiği üzere;
- Hamiline yazılı pay senetleri, pay bedellerinin tamamının ödenmesinin ardından yönetim kurulunun alacağı bir karara istinaden bastırılır. Yönetim kurulu kararında asgari olarak, bastırılacak pay senetlerinin; adedi, tertibi, itibari değeri, temsil ettiği pay adedi ve tutarı, grubu, şirket tarafından verilen sıra numarası ile toplam pay adedi ve bu paylara karşılık gelen toplam pay bedeli belirtilir.
- Şirketi temsile yetkili olanlarca, yönetim kurulu kararı ve bastırılacak her bir senedin dağıtılacağı hamiline yazılı pay sahibinin;
a) Gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası,
b) Tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresi,
c) İletişim bilgileri,
MKK’ye bildirilerek bu amaçla oluşturulan sisteme kaydedilecektir. Yapılacak bildirimde şirketin iletişim bilgilerine de yer verilecektir. Pay senedi, sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilecektir. Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınabilecektir.
- Pay senetleri, MKK tarafından her bir pay senedi için üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirket tarafından bastırılacaktır. Pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin yönetim kurulu kararı tescil ve ilan edilecektir, ayrıca bağımsız denetime tabi şirketlerde şirketin internet sitesine konulacaktır. (Yönetim kurulu kararının tescilinden önce, hamiline yazılı pay senetlerinin MKK sistemine kaydedildiği ticaret sicili müdürlüğü tarafından teyit edilecektir.)
- Pay senetleri şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanacak ve gerekli kontrollerin yapılmasının ardından imza karşılığında pay sahiplerine dağıtılacaktır.
- Pay senetlerinin bastırılması, MKK’ye bildirilmesi ve pay sahiplerine dağıtılması işlemleri, pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde tamamlanacaktır.
- Sermaye artırımına bağlı olarak hamiline yazılı pay senedi bastırıldığı ve dağıtıldığı durumlarda da yukarıda açıklandığı şekilde işlemler yapılacaktır.
Pay senetlerinin devri ve devrin bildirilmesi
- Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesi suretiyle payı devralan tarafından MKK’ye yapılacak bildirimle hüküm ifade edecektir. Hamiline yazılı pay senedini devralan tarafından gerekli bildirimde bulunulmazsa, devralan bu Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamayacaktır.
Devralan tarafından şirkete başvurulması durumunda devir bildirimi şirket aracılığıyla yapılacaktır.
- Yapılacak bildirimde;
a) Devralan gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarasına,
b) Devralan tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresine,
c) Devralanın iletişim bilgilerine,
yer verilecektir. Bildirime pay senedinin bir örneği eklenecektir.
- Bildirim üzerine devralan, ilgili senetle ilişkilendirilerek senede ilişkin tekil numara altında kaydedilecektir.
- Hamiline yazılı pay senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu’na yapılan bildirim tarihi esas alınacaktır.
Mevcut hamiline hisse senetleri için geçiş uygulaması
Halka açık olmayan anonim şirketlerde halen mevcut olan hamiline yazılı hisse senetleriyle ilgili olarak geçiş uygulaması için 6102 sayılı Kanuna geçici 14 üncü madde eklenmiştir. Anılan düzenlemeye göre;
- Halka açık olmayan anonim şirketlerde halen hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, 31/12/2021 tarihine kadar Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilmek üzere, pay senetleri ile birlikte anılan Tebliği 2 nolu ekindeki örneğe uygun iki suret halinde düzenlenen formla birlikte anonim şirkete başvuracaklardır.
- Pay senedinin gerçekliği ve geçerliliği ile pay sahibine ilişkin bilgilerin doğruluğu yönetim kurulunca kontrol edilerek formun her iki sureti temsile yetkili yönetim kurulu üyesince imzalanacak ve ıslak imzalı formun bir sureti pay sahibine verilecek ve pay senedi şirket tarafından teslim alınacaktır.
- Başvuru üzerine anonim şirket yönetim kurulu, beş iş günü içinde hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildireceklerdir.
- MKK’ca yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınacaktır. MKK tarafından senet için üretilen tekil numara senet üzerinde görülebilecek bir yere şirket tarafından yazılacak ve imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanacaktır. Pay senetleri ve daha önce alınmış olan formun bir sureti pay sahibine iade edilecektir.
- Pay sahipleri anonim şirkete başvurmazsa, bu Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli başvuru yapılıncaya kadar kullanamayacaklardır.
- Başvuruda bulunması gerektiği halde bulunmayan hamiline yazılı pay senedi sahiplerine 5.000 Türk Lirası ve başvuruda bulunulmasına rağmen, pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşuna 31.12.2021 tarihine kadar bildirmeyen şirketlere 20.000 Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.
Pay sahipleri çizelgesinin MKK’den sağlanması
- Genel kurulu toplantıya çağıranlar, genel kurula katılabilecekler listesini düzenlerken hamiline yazılı pay sahipleri bakımından MKK’den sağlanan pay sahipleri çizelgesini dikkate alacaklardır.
- Pay sahipleri çizelgesinin hazırlanması için, şirketi temsile yetkili olanlarca genel kurul tarihinden en az iki gün önce MKK sistemi üzerinden başvuruda bulunulacak olup, genel kurul toplantıya mahkeme tarafından yetkilendirilen kayyım veya pay sahibi, azlık, tasfiye memurları tarafından çağrılıyorsa başvuru bunlar tarafından yapılabilecektir. Pay sahipleri çizelgesinde hamiline yazılı pay sahiplerinin ad ve soyadları veya unvanları, adresleri, sahip oldukları pay miktarı, payların itibarî değerleri ve varsa grupları gösterilecektir.
- Pay sahipleri çizelgesi MKK tarafından genel kurul gününden bir önceki gün MKK sistemindeki gün sonu kayıtları esas alınarak hazırlanacak ve.hazırlanan pay sahipleri çizelgesi genel kurul günü MKK sisteminden genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından alınacaktır.
- MKK’den alınan bu bilgiler üçüncü kişilere verilemeyecek ve veriliş amacı dışında kullanılamayacaktır. Şirketler, pay sahipleri ve temsilcilerine ilişkin bilgiler ile bu tebliğ uyarınca MKK sisteminden aldıkları verileri 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na aykırı olarak ve edinim amacı dışında kullanamayacaklardır. (KAP’ta yayınlanacak genel kurul açıklamalarında, hazır bulunanlar listelerinin ortakların adı / soyadı veya ticaret unvanı dışındaki bilgileri içermeyecek şekilde hazırlanmasına özen gösterilmeli, KAP’ta yapılacak diğer tüm açıklamaların da kişisel veri içermeyecek şekilde hazırlanması konusunda gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.)
- 31/12/2021 tarihine kadar, genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından genel kurula katılabilecekler listesi düzenlenirken, MKK’ye bildirilmek üzere şirkete başvuruda bulunan ancak henüz şirket tarafından MKK’ye bildirilmeyen pay sahipleri de dikkate alınacaktır.
Diğer hususlar
Merkezi Kayıt Kuruluşu, hamiline yazılı pay senetleriyle ilgili tutulan kayıtları, yetkili kılınmış mercilerce talep edilmesi halinde, onlarla paylaşacaktır.
Hamiline yazılı pay sahipleri MKK nezdinde kendi adına kayıtlı payları MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından elektronik ortamda sorgulayabilir, bunlara ilişkin belgeyi elektronik ortamda edinebileceklerdir.
Sermaye azaltımı veya pay senedinin değiştirilmesi nedeniyle senedin iptal edilmesi halinde, şirketi temsile yetkili olanlarca ilgili kararla birlikte yapılacak bildirim üzerine senede ilişkin kayıt MKK sisteminden iptal edilecektir.
Şirketin ticaret sicilinden terkin edildiğinin, bildirim üzerine veya re’sen tespit olunduğu hallerde hamiline yazılı pay senedine ilişkin kayıtlar doğrudan MKK tarafından iptal edilecektir.
Hamiline yazılı pay senedi çıkaran anonim şirketlerde, hamiline yazılı pay sahipliğine ilişkin bilgilerin Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmemesi halinde;
- Hamiline yazılı pay senetlerinin pay sahiplerine dağıtılmasından önce MKK’ya bildirimde bulunmayanlar için 20.000 Türk Lirası,
- Hamiline yazılı pay senetlerinin devrinin, devralan tarafından MKK’ya bildirilmemesi durumunda, devralan için 5.000 Türk Lirası,
idari para cezası uygulanacaktır. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK
