Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7326 sayılı Kanun’la Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) geçici 31’inci maddesine eklenmiş bulunan yedinci fıkranın uygulanmasına ait usul ve esaslar aşağıda yer almaktadır. Şöyle ki;
Birinci fıkrada sayılan mükellefl er bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktifl erine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (sat - kirala - geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilemez taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31 Aralık 2021 tarihine kadar bu konuda yer alan kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebileceklerdir. Şöyle ki;
Birinci fıkranın (b) bendinin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen durumlarda yeniden değerleme oranının belirlenmesine ilişkin hesaplamada; maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değeri yerine bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değeri,
Bu madde kapsamında daha önce yeniden değerlendirmeye tabi tutulan taşınmazlar için bu fıkra uyarınca yapılacak değerlemede ise, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran, dikkate alınacaktır. Bu fıkra kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenebilecektir. Önceki fıkrada taşınmazlar için öngörülen hükümler bu fıkra uygulamasında amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler için de geçerlidir.
Yeniden değerleme yapılabilecek ve yapılamayacak varlıklar:
Yeniden değerleme konusu yapılabilecek iktisadi kıymetler Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31’inci maddesinde tanımlanan taşınmazlar ile taşınmaz mahiyetinde olmamakla birlikte Vergi Usul Kanunu uyarınca amortisman yoluyla itfası gereken gayrimenkul gibi değerlenen kıymetler (gayrimenkullerin mütemmim cüzileri ve teferruatı, tesisat ve makinalar, gemiler ve diğer taşıtlar, gayrimaddi haklar), demirbaşlar, sinema filmleri, şerefiyeler, araştırma geliştirme harcamaları, özel maliyet bedelleri, aktifl eştirilen ilk tesis ve taazzuv giderleri gibi kıymetlerden oluşmaktadır.
Bilindiği üzere “Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil olmak üzere ferdi işletme sahibi gelir vergisi mükellefl eri ile kurumlar vergisi mükellefl eri bilançolarına kayıtlı iktisadi kıymetlerini, Kanunda öngörülen istisnalar dışında yeniden değerleme hakkına sahiptirler.”
Aşağıda ifade edilen mükellefl er Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31’inci maddesinin yedinci fıkra hükümlerinden yararlandırılmamaktadır. Şöyle ki;
a) Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefl er,
b) İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dahil) esasına göre defter tutan mükellefl er,
c) Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefl er,
ç) Finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösteren mükellefl er,
d) Sigorta ve reasürans şirketleri,
e) Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları,
f) Özellikle (münhasıran) sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefl er
g) Vergi Usul Kanunu’nun 215’inci maddesi uyarınca kendilerine, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefl er,
yeniden değerleme yapımından yararlanamayacaklardır.
Yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetler:
Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31. maddesinin yedinci fıkrasının yürürlüğe girdiği 09.06.2021 tarih itibarıyla aktife kayıtlı bulunan iktisadi kıymetler yeniden değerleme konusu yapılabilecektir.
“Sat - Kirala - Geri Al” işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen iktisadi kıymetler ile iktisadi kıymetlerin alım-satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktifl erinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetler, bahse konu kıymetler kapsamında yeniden değerleme konusu yapılmamaktadır. Kapsama dahil olan işletmelerin kiralamaya konu ettikleri iktisadi kıymetler emtia niteliğinde bulunmadığından, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.
Yeniden değerlemeye tabi tutulacak taşınmazların, Vergi Usul Kanunu uygulamasında amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğinde olması zorunluluğu bulunmadığından, müessese hükümlerinden faydalanmak isteyen mükellefl erce boş arazi ve arsalar da yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.
Yeniden değerleme, iktisadi kıymetlerin ve varsa bunlara ait amortismanların, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve 09.06.2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri üzerinden yapılacaktır.
Yeniden değerleme işlemi zorunlu olmayıp, bu karar mükellefl erin tercihine bırakılmış olup bu kapsamda dileyen mükellefl er bilançolarında kayıtlı iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutmayabilirler.
Yeniden değerleme, uygulamadan yararlanma hakkına sahip mükellefl erin 09.06.2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan iktisadi kıymetler ve varsa bunlara ait amortismanlar esas alınmak suretiyle 31 Aralık 2021 tarihine kadar yapılabilecektir. Veysi SEVİĞ
https://www.dunya.com/kose-yazisi/yeniden-yapilandirmada-ozel-hukum/633511
