Asgari ücret artışlarına bağlı olarak ortaya çıkan işgücü maliyetlerinin aşağıya çekilmesi amacıyla, 2016 yılından 2020 yılı sonuna kadar olan dönemde işverenlere belli şartlarla İşsizlik Sigortası Fonu’ndan asgari ücret desteği sağlanmıştı.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı’nın 2021 yılı asgari ücret artışı ile ilgili olarak 28 Aralık 2020 tarihinde yaptığı açıklamada; asgari ücret desteğinin çalışan sayısı ayırımı yapılmaksızın tüm işyerleri için günlük 2,5 TL (aylık 75 TL) olarak devam edeceği ifade edilmiş, buna karşın asgari ücret 2021/Ocak ayından itibaren yürürlüğe girmiş ve aradan 6 aydan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen, 2021 yılı asgari ücret desteği ile ilgili yasal düzenleme yapılmadığından işverenler henüz destekten yararlanamadıkları gibi, asgari ücret desteğinin hesaplanmasına esas olan parametrelerle (asgari ücret desteğinin hesaplanmasında baz alınacak prime esas kazanç tutarının ne olacağı, destekten yararlanabilmek için bir önceki yıldaki en düşük işçi sayısı kadar işçi çalıştırma şartı aranıp aranmayacağı vd.) ilgili belirsizlikler devam etmekteydi.

2021 yılında asgari ücret desteğinin devam edip etmeyeceği tartışmaları sürerken, işveren temsilcisi örgütlerin de ısrarlı takibi sonucunda Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında asgari ücret desteğine ilişkin verilen teklif kabul edilmiş ve 7333 sayılı Kanun olarak Genel Kurul’daki görüşmeler sonucunda yasalaşmıştır.

2021 yılı asgari ücret desteğine ilişkin düzenlemelerin de bulunduğu 7333 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 28 Temmuz 2021 tarihli, 31551 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın açıklamalarına göre, 2021 yılında asgari ücret desteği olarak toplamda 1,4 milyon işletmeye, istihdam edilen 9.3 milyon sigortalıdan dolayı 6,2 milyar destek sağlanacağı öngörülmektedir.

Yazımızda 2021 yılı asgari ücret desteği ile ilgili merak edilen hususlara açıklık getirilecektir.

Soru-1: İşverenlere günlük ve aylık ne kadar destek verilecektir?

Kanunda öngörülen düzenlemeye göre, 2021 yılı asgari ücret desteğinde çalışan sayısı ve sektör ayırımı yapılmaksızın tüm işyerlerine aşağıda belirtilen tutarda destek sağlanacaktır.

Soru-2: Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı nasıl hesaplanacaktır?

Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı SGK işyeri tescil tarihi 01.01.2021 tarihinden önce veya sonra olmasına veya işyerinde toplu iş sözleşmesi olup olmadığına göre aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Soru-3: 2021 yılında sigortalı sayısı azalmış olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi? 

2021 yılında destekten yararlanılacak ayda, 2020/Ocak-Aralık döneminde 4/a kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısından daha az sigortalı çalıştırılması halinde asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.

Örnek-1: A işyerinin 2020/Ocak-Aralık döneminde uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimini 2020/Ekim ayında 100 kişi olarak yaptığını varsayalım. Söz konusu işyerinin 2021/Ocak ayında sigortalı sayısı 95 ise bu işyeri 2021/Ocak ayında asgari ücret desteğinden yararlanamayacaktır.

Örnek-2: Yukarıda belirtilen işyerinin 2021/Mart ayında sigortalı sayısının yeni sigortalı girişleri ile birlikte 105’e çıktığını varsayalım. Bu durumda, işyerinin 2021/Mart ayındaki sigortalı sayısı 2020/Ocak-Aralık dönemindeki ortalama sigortalı sayısının (100’ün) üzerine çıktığından, 2021/Mart ayında asgari ücret desteğinden yararlanabilecektir.

Soru-4: 2021 yılında asgari ücret desteğinden kaç ay yararlanılabilecek?

2021 yılında işverenlere Ocak-Aralık döneminde 12 ay olarak asgari ücret desteği sağlanacaktır. İşverenlerin yasanın gecikmeli olarak yürürlüğe girmiş olması nedeniyle şu ana kadar yararlanamamış oldukları önceki aylara ilişkin asgari ücret desteklerinden de toplu olarak yararlanmaları sağlanacaktır.

Soru-5: Prime esas kazanç tutarının eksik bildirilmesi durumunda nasıl bir yaptırım uygulanacak?

Sigortalıların prime esas kazançlarının herhangi bir nedenle 2021/ Ocak- Aralık döneminde SGK’ya bildirilmediğinin veya eksik bildirdiğinin tespit edilmesi halinde, yararlanılan asgari ücret desteği gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri asgari ücret desteğinden kalan süreler için de yararlanamayacaktır.

Ancak, ilgili ayda 2021 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (357,75 TL) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanmaya devam edebileceklerdir.

Soru-6: Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin/Aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi dışında verilmesi durumunda destekten yararlanılabilecek mi?

SGK’da gerek 2021 yılından önce, gerekse sonrasında tescil edilmiş işyerlerinde asgari ücret desteğinden yararlanılabilmesi için 2021 yılının ilgili ayına ait aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde SGK’ya verilmesi gerekmekte olup, bildirgenin yasal süresi dışında verilmesi halinde o aya ilişkin asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.

Soru-7: SGK’ya borcu olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanılabilecek mi?

2021 yılı öncesinde SGK’da tescil edilmiş olan işyerleri, gerek cari aya için prim borcu, gerekse ödeme vadesi geçmiş borcu olsa dahi asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.

Ancak, ilk defa 2021 yılında SGK’da tescil edilmiş olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilmeleri için hem 2021 yılının ilgili ayı için tahakkuk eden cari ay prim borcunu yasal süresi içinde ödemesi, hem de geçmiş dönemlere ilişkin ödeme vadesi geçmiş prim, idari para cezası ve gecikme cezası/gecikme zammı şeklinde bir borcunun bulunmaması veya borç varsa taksitlendirilmiş/yapılandırılmış olması gerekmektedir.     

Soru-8: Muvazaalı işlem durumunda nasıl bir işlem yapılacak?

Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da yeni bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi yöntemlere başvurularak asgari ücret desteğinden yararlanıldığının tespit edilmesi halinde, yararlanılan destek tutarı gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri kalan süreler için de destekten yararlandırılmayacaktır.

Soru-9: Ev hizmetlisi çalıştıran işverenler de asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?

5510 sayılı Kanunu’nun ek 9’uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler de, yukarıda diğer işverenler açısından belirtilen şartları taşımaları şartıyla 2021 yılında asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.

Soru-10: Destekten yararlanmak için başvuru yapılması gerekiyor mu?

Asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin herhangi bir başvuru yapmasına gerek yoktur. Yararlanılacak olan asgari ücret desteği tutarı, SGK tarafından otomatik olarak hesaplanıp, işverenlerin takip eden ay veya aylardan doğan sigorta prim borçlarına, yine SGK tarafından otomatik olarak mahsup edilmek suretiyle yararlanmaları sağlanacaktır. Celal ÖZCAN

https://www.dunya.com/kose-yazisi/10-soruda-2021-yili-asgari-ucret-destegi/629131