Yeni yıla vergi ve harçlardaki olağanüstü artışlarla girerken, öyle bir harç kalemi var ki en yükseklerden bir tanesi olmasına rağmen (2017 için Başvuru harcı 56 bin 979 TL, Yenileme harcı 45 bin 583 TL) kaldırıldı ve yapılacak anlaşmanın damga vergisi hariç, hizmet mükelleflere bilabedel verilmeye başlandı. Bu harç, kurumlar vergisi mükelleflerinin, yurtdışı veya serbest bölgedeki yada serbest bölgedeki mükelleflerin bölge dışındaki ilişkili kişi yada kurumlarla hizmet veya mal, alım yada satım yapması halinde uygulayacağı fiyatı belirlemek maksadıyla, Mali İdare ile yapılan anlaşma üzerinden alınan bir harç idi ve her yıl yenileme harcına tabii idi. Bilindiği kadarıyla 3 mükellef bu zamana kadar bu anlaşmayı yapmıştır. İdare, yeterli randıman alamadığı için sistemin önündeki maliyet engelini kaldırarak doğru bir adım atmıştır.
Konuya vakıf olmayanlar, tabii olarak, Mali İdare'nin, mükelleflerin hizmet veya mal alım yada satımında fiyat belirlemeye yetkili olup olmadığını sorgulayabilir. Konu, 5520 sayılı Kurum Vergisi Kanunu'nun Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı başlıklı 13'üncü maddesi ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler başlıklı 41'inci maddesinin 5'inci fıkrasında düzenlenmiştir. İlişkili kişilerle yapılan işlemlerde, emsallere göre düşük veya yüksek bedel veya ücretin uygulanması halinde, İdare, bunu kar payının örtülü dağıtımı olarak sayıyor ve cezalı tarhiyatlar uyguluyor. Mükelleflere yardımcı olmak ve belirsizlikleri gidermek maksadıyla Kurumlar Vergisi Kanunu'nun mezkur maddesinin 5'inci fıkrasında, mükellefler dilerse peşin fiyatlandırma anlaşması için Maliye Bakanlığı'na başvurabilir deniyor.
Uygulama teoride çok basit ve garanti olmasına rağmen pek rağbet görmedi. Süreci kısaca özetlemek gerekirse; mükellef, Mali İdare'ye bir dilekçe ile başvuruyor ve bu anlaşmayı yapmak istediğini bildiriyor. Tek taraflı ise yani başka bir ülkenin mali idaresi işin içinde yoksa 9 ayda, varsa 18 ayda Mali İdare ile bu anlaşma imzalanıyor. Piyasa koşullarında bu sürelerin çok uzun olduğunu belirtmek gerek. Mükellef, 9 veya 18 ayda ilişkili kişi ile yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyattan emin olamayacaktır. Önceki dönem ile anlaşmadaki olumsuz farklar 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 371'inci maddesi kapsamında pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre, 15 gün içinde beyan edilip ödenmesi halinde, vergi ziyaı cezası kesilmeden, vergi aslı ve geçikme zammı ile tahsil olunurken, mükellefin lehine olan farklar ise düzeltilmez ve iade edilmez. Bu da mükellef hukuku açısından ayrı bir eleştiri konusudur.
Anlaşma 3 yıllık yapılır ve uzatılabilir. Anlaşma yapıldıktan sonra kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gerektiği süreye kadar her yıl yıllık rapor verilecektir. Bu raporu hazırlayan mükelleflerin, Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu hazırlamalarına gerek bulunmamaktadır. Mali İdare, anlaşmanın değiştirilmesini, isteyebileceği gibi tamamen de reddebilir. Şartların değişmesi halinde mükellef veya idare sözleşmenin revize edilmesini veya iptalini isteyebilir. Anlaşma yapılması vergi incelemesine engel değildir.
Transfer Fiyatlandırması, Vergi Denetim Kurulu'nun çok önem verdiği bir konu olduğu için kendi içinde bu isim altında ayrı bir başkanlık tesis etmiştir. İdarenin sistemi çok iyi kontrol edecek kanallara ulaşma imkanlarına sahip olması, e-Fatura, e-Defter gibi uygulamalar, banka hareketlerinin elektronik takibi gibi birçok yöntem süreçlerin izlenmesini kolaylaştırmaktadır. Mükellefler zaten yıllık transfer fiyatlandırması raporları hazırlamaları gerektiğinden, 5 yıllık zamanaşımı ve hatta zarar mahsubu veya amortisman uygulamaları nedeniyle, daha uzun süre arşivlenmesi gereken bu raporlar bir şekilde Mali İdare'nin kontrolünden geçmektedir. Risk almamak adına, önceden bu anlaşmalara yanaşılmasını tavsiye ederim.
Özellikle yabancı kurumlarda ilişkili kişi işlemleri tutar ve adet olarak çok yüksek olduğundan bu işletmelerin yöneticileri büyük sorumluluk altındadır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulu Hakkında Kanun'un mükerrer 35'inci maddesine göre asıl borçludan tahsil edilemeyen kamu alacakları kanuni temsilcilerin malvarlıklarından tahsil edilebiliyor. Usulüne uygun yapılan peşin fiyatlandırma anlaşmaları hem işletmenizi ve hem de kendinizi olası vergi risklerinden koruyacaktır. Üstelikte artık masrafsız bir şekilde. Hasan Alevli
https://www.dunya.com/kose-yazisi/pesin-fiyatlandirma-anlasmasi-yolu-ile-transfer-fiyatlandirmasi/395133
