I- GİRİŞ
Bilindiği üzere, 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7194 sayılı Yasa kapsamında gerçek ve tüzel kişilere indirimli vergi ödeme olanağı getirilmiştir(1). Yine aynı Yasa ile bazı özel durumlarda mahkeme kararlarının istinaf edilmemesi halinde indirimli vergi ve ceza ödeme olanağı mevcuttur. Buna göre, vergi ziyaı cezası ve kesilebilecek ceza konularında VUK’un 341. maddesine göre kesilecek cezalarda213 sayılı VUK’un ilgili maddelerine göre indirim tatbik edilmektedir.
II- 7194 SAYILI YASA İLE GETİRİLEN İNDİRİM OLANAKLARI
Vergi ziyaı olduğunun vergi idaresince tespit edilmesi halinde Kanun’un 344. maddesinde belirlenen vergi ziyaı cezası uygulanacaktır. Ayrıca Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma ve belge düzenine ilişkin hükümlerine uyulmaması halinde, Kanun’un 352-357. maddelerinde belirlenen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları da kesilecektir.
İdarece kesilen cezaların ödenecek miktarı konusunda idare ile uzlaşma yoluna gidilmesi, cezalarda Kanun’un tanıdığı indirim imkânından yararlanılması veya yargı yoluna başvurulması vergi mükelleflerinin başvurabileceği yollardır.
7194 Sayılı Kanun’un 27. maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun 379. maddesi yeniden düzenlenerek yargı yoluna başvurulmuş olması halinde de kanun yolundan vazgeçme durumunda davanın seyrine göre vergi ve cezalarda yeni indirim olanakları sağlanmıştır.
III- VERGİ ZİYAI CEZASI, USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARINDA İNDİRİM
Bilindiği üzere, 7194 Sayılı Kanunla yapılan değişiklikle vergi cezalarında indirimle ilgili Kanun’un 376. maddesi yeniden düzenlenmiş vergi cezalarının % 50’sinin maddede belirtilen şartlara uyulması şartıyla indirimine olanak getirilmiştir. İndirim için cezanın ilk defe kesilmesi ile 2. veya 3. defa kesilmesinin önemi kalmamıştır. Uzlaşılan vergi ve cezanın kanuni süresinde ödenmesi şartıyla üzerinde uzlaşılan cezanın da % 25’nin indirilmesi hükmü getirilmiştir.
Madde hükmüne göre, mükellef veya vergi sorumlusu;
1- İkmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkını ve vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının % 50’sini ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı AATUHK’ya göre belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitiminden itibaren 3 ay içinde ödeyeceğini bildirirse kesilen cezanın yarısı uygulanır.
2- Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkını ve vergi ziyaı cezasının % 75’ini bu Kanun’un Ek 8. maddesinin 1/1 bendinde yer alan ödeme süreleri içinde öderse üzerinde uzlaşılan cezanın % 25’i indirilir.
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını yukarıda yazılı süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.
Yukarıdaki hükümler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen usulsüzlük cezaları hakkında da uygulanır.
Uzlaşmalarda, tarh edilecek vergi ve kesilecek cezada indirim yapılması mümkündür. Uzlaşılan vergi ve vergi ziyaı cezasının kanuni sürelerde ödenmesi halinde Kanun’un 376. maddesine göre vergi ziyaı cezasının % 25’i ayrıca indirilir.
IV- KANUN YOLUNDAN CAYMA HALİNDE VERGİ VE CEZALARDA İNDİRİMLİ ÖDEME OLANAKLARI
Bilindiği gibi, 213 sayılı VUK’un 379. maddesi 7194 Sayılı Kanun’un 26. maddesiyle yeniden düzenlenerek ihtilaf konusu yapılarak yargıya başvurulan vergi ve ceza tarhiyatları için vergi mükelleflerine davalardan vazgeçmeleri halinde, maddede belirtilen şartlarla önemli indirim olanağı getirilmiştir.
Vergi ve ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda (Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç);
1) Kaldırılan vergi tutarının % 60'ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının % 75'i,
2) Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya 359. maddede yazılı fiillere iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının % 25'i ve tasdik edilen tutarının % 75'i, tahakkuk ettirilir. Geriye kalan tutarın tahakkuk ve tahsilinden vazgeçilir.
V- VERGİ DAİRESİNE CAYMA DİLEKÇESİ VERİLMESİ VE MÜDDETİ İÇİNDE ÖDEME GEREĞİ VE EK % 20 İNDİRİM
Vergi mükellefleri için geçerli olan Kanun yoluna başvuru süresi içerisinde, dava konusu vergi ve/veya vergi cezalarının tümü için kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin ilgili vergi dairesine verilmesi şartıyla kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla başkaca bir işleme gerek kalmaksızın söz konusu vergi ve ceza tutarları tahakkuk edecektir (Söz konusu dilekçe örneği yazımızın ekinde verilmiştir).
Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının % 80'inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarından % 20 oranında indirim yapılır. Şu kadar ki, tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarında indirim yapılmaz. İndirim hükmünden yararlanılabilmesi için dava konusu yapılan ve bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte bu fıkra kapsamında ödenmesi zorunludur.
VI- KANUN YOLUNDAN CAYMADA ESAS ALINACAK BAZ TARİH VE VERGİ DAİRELERİ TARAFINDAN YAPILACAK İŞLEMLER
Bilindiği gibi, Kanun yolundan vazgeçme dilekçesi vergi dairesince ilgili yargı merciine gönderilecektir. Bu dilekçenin vergi dairesine verildiği tarih kanun yolundan vazgeçme tarihi olarak esas alınır. Kanun yolundan vazgeçilmesi hâlinde idarece de ihtilaf sürdürülmeyecektir. Kanun yolundan vazgeçildiği hâlde istinaf veya temyiz yoluna başvurulması durumunda ise bu başvurular yargı organları tarafından incelenmeyecektir.
Kanun yolundan vazgeçilen vergi ve vergi ziyaı cezası için bu maddeye göre yapılan tahakkuktan önce ödenen gecikme faizi ve gecikme zammı da dâhil tutarlar, bu madde hükmüne göre ödenecek tutarlara mahsup edilir.
Bu madde uyarınca istinaf ve temyiz yolundan vazgeçilen davaya ilişkin kararlarda hükmedilen yargılama giderleri, avukatlık ücretleri ve fer'i masraflar karşılıklı olarak talep edilmeyecek ve bu alacaklar için icra-i takibat yapılmayacaktır. Böylece, bütün ihtilaflar kısa yoldan karşılıklı mükellef-vergi dairesi ile sulh yoluyla halledilmiş ve ihtilaf sonlandırılmış olacaktır(1).
DİLEKÇE ÖRNEĞİ
………… Vergi Dairesi Müdürlüğüne
…..……
………….. hesap noda kayıtlı mükellefinizim.
Dairenizce tarafıma tebliğ edilen vergi ve cezalara karşı süresinde açmış olduğum davaya konu vergi ve cezaların tümü için 213 sayılı VUK’un 379. maddesi kapsamında Kanun yolundan vazgeçtiğimi beyan eder, bu kapsamda aşağıda bildirdiğim ve bir örneğini dilekçeme eklediğim vergi mahkemesi/bölge idare mahkemesi kararı esas alınarak madde hükmüne göre vergi ve cezaların tahakkuk ettirilmesini arz ederim.
…../…../20….
Adı ve Soyadı/Unvanı
Kanun Yolundan Cayan Mükellefin
Vergi/TC Kimlik No:
Ad Soyad/Unvanı:
Kanuni Temsilci Adı ve Soyadı/TC Kimlik No:
Adres:
Telefon:
E-Posta:
Kanun Yolundan Cayma Kapsamındaki Karar
Mahkeme Adı:
Karar Tarihi:
Esas-Karar No:
Kararın Tebliğ Tarihi:
NOT: Bu dilekçe ekinde kanun yolunun kullanılmasından cayılan karar örneği ve ayrıca mahkeme kararının mükellefe tebliğ edildiği tarihi gösteren belge eklenmelidir.
Nazlı Gaye ALPASLAN*
Yaklaşım / Haziran 2021 / Sayı: 342
* Avukat
(1) 7194 Sayılı Yasa Resmi Gazete’nin 07.12.2019 tarih ve 30971 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
(2) Yararlanılan Kaynaklar: Mustafa ALPASLAN, Vergi Uyuşmazlıklarında Kanun Yolundan Cayma Dilekçesi, Muhasebe tr, 20.02.2020; Akif AKARCA - Mehmet ŞAFAK, “Vergi Cezaları ve İndirimli Ödeme İmkânları-Yeni Düzenlemeler”, Dünya Gazetesi, 02.01.2020
