I- Giriş
Katma Değer Vergisinde, malı satan ya da hizmeti sunan, faturayı veya serbest meslek makbuzunu düzenleyip mal veya hizmeti alandan tahsil ettiği KDV’den varsa kendi ödemiş olduğu KDV’yi indirerek, kalan olumlu farkı vergi dairesine yatırmaktadır.
Genel kural bu olmakla birlikte, tevkifat (kesinti) uygulaması bu durumu tersine çevirir. Yani KDV tevkifatı (kısmen veya tamamen tevkifat uygulaması olabilir) varsa bu defa mal veya hizmeti alan kesinti yoluyla tuttuğu KDV’yi, “vergi sorumlusu” sıfatıyla vergi dairesine ödemektedir. Böylece faturada ya da serbest meslek makbuzunda görünen KDV tevkifatı tutarı, satıcıya veya hizmeti sunana (faturayı ya da serbest meslek makbuzunu kesene) değil, doğrudan vergi dairesine ödenmektedir. KDV Kanunu’na göre böyle bir düzenleme yapılmasındaki amaç, vergi alacağının emniyet altına alınmasıdır (md. 9/1)[1].
KDV tevkifatına ilişkin detaylar ise Kanunda değil Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği’nde yer almaktadır. Söz konusu Tebliğ’de 01.03.2021 tarihinden geçerli olmak üzere önemli değişiklikler yapılmış olup bu değişiklikler sonrasında uygulamada en çok tereddüt oluşturan konulardan biri avukatlık hizmetlerindeki KDV tevkifatıdır. Çalışmamızda bu husustaki Tebliğ ve özelgeler kapsamında vergi idaresinin görüşü analiz edilecek, sonrasında önerilerimize yer verilecektir.
II- KDV Uygulama Genel Tebliğinin İlgili Hükümleri
KDV Uygulama Genel Tebliği’nin, avukatların sunacağı hukuki hizmetler bakımından önem taşıyan hükümlerinden birincisi olan “I.B.4. Avukatlık Ücretleri” başlıklı kısmında[2] mahkeme kararına istinaden avukatlara ödenecek karşı taraf (yan) avukatlık (vekalet) ücretlerinin KDV’nin konusuna girdiği belirtilmiş; bu hususa Tebliğ’de özel olarak yer verilmiştir.
Tebliğin “I/C. 2.1.3.2.2.2. Kapsam” başlıklı bölümünde ise şu açıklamalara yer verilmiştir:
“Avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekalet akdi çerçevesinde (icra vb.) verdikleri hizmetler prensip olarak[3] tevkifat kapsamına girmemektedir. Avukatların verdikleri danışmanlık hizmetleri ise tevkifata tabidir.”
Tebliğin “I/C-2.1.3.2.13. Diğer Hizmetler” başlıklı bölümüne de 01.03.2021 tarihinde itibaren yürürlük kazanan şu hükümler getirilmiştir:
“KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanun’a ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, döner sermayeli kuruluşlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları ile kalkınma ajanslarına ifa edilen ve Tebliğde özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet ifalarında söz konusu alıcılar tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır.”
Bu hüküm nezdinde, KDV tevkifatı yapılmayacağı belirtilmeyen, sayılanlara ifa edilen ve bedeli KDV dahil 1.000 TL üzerinde olan avukatlık hizmetleri bakımından KDV tevkifatı yapılması gerekeceğinden[4], tevkifat yapılmayacak hizmetlerin daha açık bir şekilde belirtildiği Tebliğ değişikliğinin yapılması, tereddütleri gidermesi bakımından önemlidir.
Zira Tebliğ hükümleri, uygulamadaki ihtimaller dâhilinde incelendiğinde görülmektedir ki; avukatların yürüttükleri mesleki faaliyetlerin önemli bir kısmı Tebliğ’de kullanılan dil ve ifadelerde karşılık bulamamakta, karşılık bulanlar da net bir şekilde belirlenememektedir
III- Özelgelerin Her Biri Ayrı Telden Çalıyor
Tebliğ hükümlerinin avukatların uygulamada yürüttükleri mesleki faaliyetleri karşılamaması nedeniyle mükellef kişi ve kurumlar, vergi idaresinin çeşitli birimlerinden görüş istemiştir. Ancak dayanak yapılabilecek Tebliğ hükümlerinin yetersiz olması ve/veya vergi idaresinin avukatlık hizmetlerinin ayrıntıları hakkında bilgi sahibi olmaması nedeniyle özelgeler meseleyi daha da karmaşık hale getirmiştir. Söz konusu farklı sonuçlara ulaşan özelgelerin ilgili kısımları şu şekildedir[5]:
“… avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekâlet akdi çerçevesinde (icra vb.) verdikleri hizmetler KDV tevkifatına tabii olmayacak ancak, verdikleri danışmanlık hizmetleri (9/10) oranında KDV tevkifatına tabii olacaktır.
Diğer taraftan, KDV mükellefleri tarafından Başkanlığınıza ifa edilen ve Tebliğde özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet ifalarında da, mezkur Tebliğin (I/C-2.1.3.2.13.) bölümüne göre tarafınızca (5/10) oranında KDV tevkifatı yapılması gerekeceği tabiidir.”[6]
“KDV Genel Uygulamalar Tebliğinin 35 Seri No’lu Tebliğ ile değişen “Diğer Hizmetler” başlıklı (I/C-2.1.3.2.13) bölümünde sayılan idare, kurum ve kuruluşlara verilen diğer avukatlık hizmetlerine ilişkin bedel üzerinden hesaplanan 5/10 oranında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.”[7]
“… avukatların 5271 sayılı Kanun kapsamında verdikleri vekalet ve arabuluculuk hizmetleri[8] 3065 sayılı Kanunun 1/1’inci maddesine göre KDV’ye tabi olup avukatların verdikleri bu hizmetlere ilişkin KDV dahil bedelin 1.000 TL'yi aşması halinde Adıyaman Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.2.13) bölümü kapsamında (5/10) oranında KDV tevkifat uygulanması gerekmektedir.”[9]
“Tebliğ’in (I/C-2.1.3.4.1.) bölümündeki tevkifat uygulamasındaki sınır da dikkate alınarak;
- Avukatların adli yardım görevlerini ifa etmek için vekalet karşılığı Başkanlığınıza verdikleri hizmetin Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13.) bölümüne göre tarafınızca (5/10) oranında,
- 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu kapsamında; Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde sayılan alıcılara verilen, arabuluculuk hizmetlerinin aynı bölüme göre bu alıcılar tarafından (5/10) oranında,
- Ayrıca KDV mükellefleri tarafından Başkanlığınıza ifa edilen ve Tebliğ’de özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet ifalarında, mezkûr Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13.) bölümüne göre tarafınızca (5/10) oranında KDV tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Öte yandan, avukatların kurumunuza vereceği danışmanlık hizmetlerine ise, KDV Genel Uygulama Tebliğ’inin (I/C-2.1.3.2.2.) bölümü uyarınca (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacağı tabiidir.”[10]
“… serbest meslek erbabı avukatların;
- Yapmış oldukları hizmet karşılığında mahkemelerce hükmolunan karşı taraf vekalet ücreti üzerinden KDV hesaplanması,
- Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayrımındaki belirlenmiş alıcılara verdikleri ve KDV dahil bedeli 1.000 TL'yi aşan danışmanlık hizmetlerinde, Tebliğin (I/C-2.1.3.2.2.) bölümü kapsamında (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması,
- Hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekâlet akdi çerçevesinde (icra vb.) Tebliğin (I/C-2.1.3.2.13) bölümü kapsamında yer alanlara verdikleri ile karşı taraf vekalet ücreti kapsamında anılan bölüm kapsamında yer alanlar adına düzenledikleri belgelerde gösterilen ve KDV dahil bedeli 1.000 TL'yi aşan hizmetler için de ilgili sorumlular tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.”[11]
Görüldüğü üzere özelgelerin her biri ayrı telden çalmakta ve uygulamadaki tereddütleri giderebilecek gibi görünmemektedir. Üstelik son alıntı yapılan, Türkiye Barolar Birliği’nin talebine istinaden T.C. Hazine ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 14.04.2021 tarihli Özelge, açıkça Tebliğ hükümlerine aykırıdır. Zira Tebliğ’de avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekalet akdi çerçevesinde (icra vb.) verdikleri hizmetlerin KDV tevkifatı kapsamına girmediği belirtilmekteyken, ilgili Özelgede tam tersi görüş verilmiştir.
Bu bağlamda, özelgelere istinaden uygulamaya yön verilmesi, farklı uygulamalara ve karmaşaya neden olacak, netice itibariyle hak kaybına uğrayacak mükellefler olacaktır.
IV- Tebliğ Hükümlerinin Cevaplaması Gereken Sorular
Uygulamadaki ihtimaller dâhilinde incelendiğinde görülmektedir ki; avukatların yürüttükleri mesleki faaliyetlerin önemli bir kısmı KDV Uygulama Genel Tebliği’nde kullanılan dil ve ifadelerde karşılık bulamamakta, karşılık bulanlar da net bir şekilde belirlenememektedir.
Bu itibarla Tebliğ hükümlerinin tartışmasız olarak yorumlanabilmesi için aşağıda bazıları yer alan sorulara cevap verilmesi gerekmektedir:
- “Hukuki ihtilaflarla” ifadesiyle tüm yargısal faaliyetlerdeki avukatlık hizmetleri kapsanmak istenmekte midir? Örneğin ceza soruşturması ve kovuşturması aşamalarında verilen hizmetlerin durumu nedir?
- Yargı mercileri ile işaret edilen merciler hangileridir?
- İcra dairelerindeki avukatlık hizmetine ilişkin olarak “yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekalet akdi çerçevesinde (icra vb.) verdikleri hizmetler” ifadesi kullanıldığı için KDV tevkifatı ilamlı icra takiplerinde olmayacak ama ilamsız icra takiplerinde olacak mıdır?
- “Vekalet akdi çerçevesinde” verilen hizmetlerin KDV tevkifatı kapsamında olmaması ile kastedilen avukata verilen vekaletname kapsamında takip edilen işler midir?
- Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre görevlendirilen ve mevzuat gereği vekaletname olmaksızın süreci takip eden avukatların durumu nedir?
- Adli yardım ile barolar tarafından görevlendirilen avukatların hizmetlerinin durumu nedir?
- Arabuluculuk, tahkim gibi kurumlar nezdindeki taraf vekilliği kapsam dahilinde midir?
Daha da artırılması mümkün olan bu soruların cevapları, ilgili hükümden doğrudan ve net şekilde çıkarılamamaktadır.
Bu sebeple, KDV Uygulama Genel Tebliği’nde değişiklik yapılarak avukatlık hizmetleri için daha açık ve tereddütsüz uygulanacak hükümler getirilmesi gerekmektedir.
V- CMK Görevlendirmelerinin Değerlendirilmesi
Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince baro tarafından görevlendirilen müdafi veya vekile, "Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Görevlendirilen Müdafi ve Vekillere Yapılacak Ödemelere İlişkin Tarife" ye göre ödenecek meblâğ Adalet Bakanlığı bütçesinde bu amaçla ayrılan ödenekten karşılanmaktadır.
Uygulamada, bu ücretin ödenebilmesi için Cumhuriyet Savcılıklarına serbest meslek makbuzu düzenlenerek sunulması istenmektedir.
Hizmetin kime sunulduğu ve vekalet ilişkisinin durumu tartışma konusudur. Zira görevlendirmeyi baro yapmakla birlikte, esasen avukatlık hizmetinden faydalanan kişi şüpheli veya sanıktır. Bununla birlikte, Tebliğ ile bu hizmetlerin KDV tevkifatı kapsamına alınmak istendiği anlaşılmaktadır. Hem barolar[12], hem de Adalet Bakanlığı ve nezdindeki Cumhuriyet Savcılıkları Tebliğ’in “I/C-2.1.3.2.13. Diğer Hizmetler” başlıklı bölümünde belirtilen kurumlar içinde yer aldığından, Tebliğ’in amacı kapsamında ve uygulamadaki vergi idaresinin muhtemel yaklaşımı dikkate alındığında KDV tevkifatı yapılmasının bekleneceği görülmektedir.
VI- Adli Yardım Görevlendirmelerinin Değerlendirilmesi
Avukatlık Kanunu’nun 176. maddesi gereğince; “Adlî yardım, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanlara bu Kanunda yazılı avukatlık hizmetlerinin sağlanmasıdır.”
İşbu hüküm nezdinde, her ne kadar adli yardım kapsamındaki görevlendirme ilgili baro tarafından yapılıyor (Avukatlık Kanunu md. 179) ve ücretin alınabilmesi için serbest meslek makbuzu barolara yönelik olarak düzenleniyor olsa da adli yardımdaki avukatlık hizmetinin barolara değil; yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanlara verildiği, dolayısıyla hizmetin baroya değil kişilere ifa edildiği şeklinde haklı bir iddia ortaya atılabilir. Bu iddia kapsamında da adli yardım hizmetinin, “I/C-2.1.3.2.13. Diğer Hizmetler” başlıklı bölümünde belirtilen kurumlar dışındakilere sunulduğu ve KDV tevkifatı kapsamı dışında tutulması gerektiği öne sürülebilir. Ancak CMK görevlendirmelerinde olduğu gibi Tebliğ ile bu hizmetlerin de KDV tevkifatı kapsamına alınmak istendiği dikkate alınmalıdır[13].
VII- Hukuki Danışmanlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi
Tebliğ’in “I/C-2.1.3.2.2.2. Kapsam” başlıklı bölümünde “Avukatlık ve Danışmanlık Hizmetleri” ile ilgili ayrı ve özel hükümler bulunmaktadır. Buna göre;
“… avukatların verdikleri danışmanlık hizmetleri ise tevkifata tabidir.
“Avukatlarla yapılan sözleşmede avukatlık ve danışmanlık hizmetleri birlikte yer alıyorsa, bu iki unsur ayrı ayrı ücretlendirilmediği takdirde, toplam sözleşme bedeli üzerinden tevkifat uygulanır.”
Görüldüğü üzere avukatların vekalet sözleşmesi kapsamında yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak verdikleri hizmetler KDV tevkifatı dışında tutulmuştur. Bu halde, yargı mercii nezdindeki avukatlık hizmeti dışında kalan hukuki danışmanlık hizmetleri, KDV dahil hizmet bedelinin 1.000 TL’yi aşması halinde 9/10 oranında KDV tevkifatı kapsamındadır.
VIII- Avukatlık ve Hukuki Danışmanlık Hizmetlerinde KDV Tevkifatı Uygulamasına İlişkin Şemalı Açıklama
Yukarıda da açıklandığı üzere, öncelikle KDV Uygulama Genel Tebliği’nde değişiklik yapılarak avukatlık hizmetleri için daha açık ve tereddütsüz uygulanacak hükümler getirilmesi gerekmektedir.
Bununla birlikte, söz konusu değişikliğin yapılmaması ihtimalinde ya da yapılmasının gecikmesi halinde, yürütülmesi gereken işlerle ilgili makbuz düzeni ve ödemelerin nasıl yapılacağı konusunda aşağıda yer alan soru-cevap şeması ile çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Söz konusu şemanın son kısmında Tebliğ hükümlerinin lafzi ve dar yorumu yanında amaçsal ve geniş yorumuna da yer verilmiştir.
IX- Arabuluculuk Hizmetlerinin Değerlendirilmesi
Tebliğ’in “I/C-2.1.3.2.13. Diğer Hizmetler” başlıklı bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve Tebliğde özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet ifalarında söz konusu alıcılar tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacağı belirtilmiştir.
Arabuluculuk hizmeti de Tebliğ’de özel olarak belirlenmemiş olduğundan, işbu hüküm kapsamı içindedir. Bu itibarla, KDV mükellefi olan (serbest meslek mükellefiyeti olan) arabulucular tarafından;
- 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara,
- Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına,
- Döner sermayeli kuruluşlara,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına,
- Bankalara,
- Sigorta ve reasürans şirketlerine,
- Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları ile kalkınma ajanslarına
ifa edilen hizmetler nedeniyle, KDV dahil hizmet bedelinin 1.000 TL’yi aşması halinde, 5/10 oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.
Arabulucuların uygulamada en çok karşılaşabileceği ve sorunların yaşanabileceği durum, dava şartı arabuluculuk kapsamında arabuluculara yapılan görevlendirmelerde anlaşma olmaması halinde Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek arabuluculuk ücreti için kesilmesi gereken serbest meslek makbuzlarından kaynaklı olacaktır.
(Bu noktada belirtmek gerekir ki “anlaşma olmaması halinde Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek arabuluculuk ücretinin Gelir Vergisi Kanunu md. 61 kapsamında ‘ücret’ olarak vergilendirilmesi gerektiği, bu itibarla KDV’nin zaten doğmadığı, serbest meslek makbuzu kesilmeksizin ödemenin kaynakta kesinti yoluyla yapılması gerektiği” görüşümüz, dava şartı arabuluculuk uygulanmaya başladığından bu yana devam etmektedir.)[14]
Aşağıdaki açıklamalar ise serbest meslek makbuzu kesilmesi gerektiği ve ödemenin bu şekilde yapılabileceği görüşüne göre hazırlanmıştır.)
Konuyla ilgili vergi idaresi özelgesi şu şekildedir:
“6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu kapsamında verilen arabuluculuk hizmetine ilişkin bedelin KDV dahil 1.000 TL'yi aşması durumunda, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlar tarafından, Tebliğin (I/C-2.1.3.2.13) bölümü uyarınca, hesaplanan KDV tutarı üzerinden (5/10) oranında tevkifat uygulanması gerekmektedir.”[15]
X- Sonuç
KDV Uygulama Genel Tebliği hükümleri, avukatlık hizmetleri bakımından farklı icra ediliş şekillerindeki ihtimalleri değerlendirir ve karşılar durumda değildir. Bu itibarla, Tebliğ hükümlerinin basit, net ve anlaşılır halde yeniden düzenlenmesinde fayda vardır.
Aksi halde, farklı uygulamalar ve başka sorunlar da ortaya çıkabilecektir. Nitekim Tebliğ’e göre, tevkifat uygulamasından doğan KDV alacaklarının mükelleflere iade edilebilmesine ilişkin iade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması şartı getirilmiş olması bu sorunları önemli noktalara taşıyabilir.
Çalışmamızda, bu değişiklikler yapılmaksızın görüş ve yorumlarımızın doğrudan açıklanması tercih edilmemiş, vergi idaresinin muhtemel yaklaşımına göre farklı senaryolarda avukatlık hizmetine ilişkin KDV tevkifatı değerlendirilmesi yapılmıştır.
Ancak öncelikli görüş ve yorumumuzu kısaca belirtmek gerekirse; avukatlık, hukuki danışmanlık ve arabuluculuk hizmetlerinin KDV alacağını tehlikeye düşürecek ve bu itibarla güvence altına alınmasını gerektirecek bir niteliği bulunmamaktadır. Bu nedenle de söz konusu hukuki hizmetlerin açıkça KDV tevkifatı dışında bırakılması yerinde olacaktır.
Dr. Y. Burak ASLANPINAR
Avukat / Uzman Arabulucu / Ph.D. (Maliye-Vergi Hukuku)
[1] Y. Burak ASLANPINAR, “KDV Tevkifatı Düzenlemesi Çerçevesinde Avukatlık, Hukuki Danışmanlık ve Arabuluculuk Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi”, Hukuki Haber, 15.03.2021 (https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/kdv-tevkifati-duzenlemesi-cercevesinde-avukatlik-hukuki-danismanlik-ve-arabuluculuk-faaliyetlerinin-degerlendirilmesi)
[2] “4. Avukatlık Ücretleri
Mahkemelerce hükmolunan avukatlık ücretlerinin davayı kazananlara ödenmesi KDV’nin konusuna girmez. Ancak bu paralardan sözleşmeleri gereği ücret karşılığı çalışanlar dışında kalan avukatlara intikal eden kısım, serbest meslek kazancı kapsamında vergiye tabi olur. Avukatlar aldıkları bu para için davayı kazanana serbest meslek makbuzu düzenler ve makbuzda alınan tutar üzerinden KDV hesaplayıp ayrıca gösterirler.
Mahkeme kararında “KDV hariç” şeklinde bir ifadenin yer almaması halinde, vekalet ücretinin KDV dahil olduğu kabul edilir ve iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan KDV, düzenlenen serbest meslek makbuzunda gösterilir.”
[3] “Prensip olarak” ibaresi kesinlik içermemekte ve belirsizliğe neden olmaktadır. “Vergilemede Belirlilik İlkesi”ne uygun olmayan bu ibarenin hükümde yer almadığı varsayılarak hareket edilmelidir.
[4] Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği’nin “I/C-2.1.3.4.1.Tevkifat Uygulamasında Sınır” başlıklı bölümünün ilgili hükmü gereğince;
“Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dahil bedeli 1.000 TL’yi aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmaz. Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılır.
Tespit edilen tutarı aşan işlemlerde KDV tevkifatı zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedel parçalara ayrılamaz, aynı işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak bu sınırın aşılması halinde tevkifat yapılır.
Tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla, birden fazla fatura düzenlenmek suretiyle bedelin parçalara bölündüğünün tespiti halinde vergi dairelerince, bütünlük arz ettiği anlaşılan alımların toplamının yukarıda belirtilen sınırı aşıp aşmadığına bakılarak gerekli işlemler yapılır.”
Aynı mükellefe verilen farklı hizmetlerin, örneğin farklı dava dosyalarının, ayrı serbest meslek makbuzlarına konu edilmesi ve dolayısıyla Tebliğ’deki “bedel parçalara ayrılamaz, aynı işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak bu sınırın aşılması halinde tevkifat yapılır” hükmünün kapsamı dışında kaldığı kabul edilmelidir.
[5] Özelgelerin tam metinleri için bkz. https://www.aslanpinar.com/bilgi-bankasi/guncel
[6] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 01.04.2021 tarihli ve E-21152195-130[99-2021/3615]-E.125076 sayılı Özelgesi (İzmir Barosu Başkanlığı talebi üzerine verilmiştir.)
[7] Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 05.04.2021 tarihli ve E-84974990-130[KDV/5-H-9-2021/57]-123742 sayılı Özelgesi.
[8] Özelgede, vergi idaresinin avukatlık hizmetleri hakkında yeterli bilgi sahibi olmadığı açıkça anlaşılmaktadır. Zira 5271 sayılı Kanun yani CMK kapsamında verilen avukatlık hizmeti vekalet ile değil görevlendirme ile olmaktadır. Arabuluculuk hizmeti ise 5271 sayılı Kanun yani ceza muhakemesi hakkında değil 6325 sayılı Kanun yani hukuk uyuşmazlıkları hakkında verilmektedir.
[9] T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının 30.03.2021 tarihli ve E-84958988-130[5409-724]-E.44856 sayılı Özelgesi.
[10] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 06.04.2021 tarihli ve E-21152195-130(99-2021/3615)- E.132403 sayılı Özelgesi. Bu Özelge, yukarıda özeti yer alan İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 01.04.2021 tarihli ve E-21152195-130[99-2021/3615]-E.125076 sayılı Özelgesi’ndeki hususlara açıklık kazandırmak amacıyla verilmiştir.
[11] T.C. Hazine ve Gelir İdaresi Başkanlığının 14.04.2021 tarihli ve E-43370460-130[5309-765]-51968 sayılı Özelgesi. (Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı talebi üzerine verilmiştir.)
[12] Avukatlık Kanunu’nun 76/1. maddesi gereğince barolar, 109/2. maddesi gereğince de Türkiye Barolar Birliği, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.
[13] Belirtmek gerekir ki hem CMK hem de adli yardım konusundaki bu görüşler, hukuki anlamda tamamen katıldığımız görüşler değildir. Tebliğ’deki tamamlanması gereken boşluklar da dikkate alındığında, mevcut durumda uygulamada karşılaşılması ve vergi idaresince benimsenmesi muhtemel görüşlerdir.
[14] “Devletin arabuluculara yaptığı ödemelerin serbest meslek kazancı değil, Gelir Vergisi Kanunu'nun 61/1. maddesinde tanımlanan ve 61/5. maddesinde ayrıca sayılan kapsamda "ücret" olarak kabul edilmesi daha yerinde olur. Zira benzer durumlarda bilirkişilere ve ceza hukukunda uzlaştırmacılara ödenen meblağlar "ücret" olarak değerlendiriliyor. Bu değerlendirme neticesinde hiç KDV alınmıyor. Ayrıca kaynakta kesilerek alınan gelir vergisi oranının düşük olması ve ücret gelirlerindeki vergi dilimi avantajından da yararlanılabiliyor.
Tarifedeki aynı meblağın serbest meslek kazancı olarak kabul edilmesi neticesinde ilk aşamada yaklaşık "yüzde 32,2" vergi alınıyorken, bu meblağ ücret olarak kabul edilirse vergi oranı "yüzde 15,8"de kalıyor.” (Y. Burak ASLANPINAR, “Arabuluculuk Ücretinin Vergilendirilmesi Nasıl Olmalı?”, Hürses, 21.03.2018, https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/arabuluculuk-ucretinin-vergilendirilmesi-nasil-olmali)
“Arabulucu, arabuluculuk bürosuna yapılan başvuru neticesinde ‘dava şartı arabuluculuk’ kapsamında atanmış ise (arabulucu belirleme tutanağı ile arabuluculuk bürolarından dosya ve başvuru no alınması hali dahil) anlaşma olmaması durumunda "ücret" olarak vergilendirilmelidir.” (Y. Burak ASLANPINAR, “Arabuluculuk Faaliyetinin Vergilendirilmesinde İhtiyari Arabuluculuk ile Dava Şartı Arabuluculuk Ayrımının Önemi”, Hukuki Haber, 27.03.2019, https://www.hukukihaber.net/arabuluculuk-faaliyetinin-vergilendirilmesinde-ihtiyari-arabuluculuk-ile-dava-sarti-arabuluculuk-ayriminin-onemi-makale,6595.html)
[15] Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığının 18.03.2021 tarihli ve E-97726449-130[5500298906]-E.31422 sayılı Özelgesi.
