Özel okullar ya da sağlık sigortası için ödenen tutarlar yasada yer alan sınırlar dahilinde kira gelirinden düşülebiliyor. Bu ödemeleri gelirden düşmek için gerçek gider yönteminin seçilip seçilmediğinin de bir önemi yok. Çünkü bu harcamalar, beyannamede ‘gider’ olarak değil ‘indirim’ olarak dikkate alınıyor.
Nihal Hanım, geçen yıl iki farklı konut üzerinden birisi kendisine ait, diğeri hisseli olarak toplam 34 bin 666 lira kira geliri elde etmiş. Çocuğunun özel okul masrafı olarak da (2020 yılı için) 13 bin 128 lira ödeme yapmış. Öncelikle “Okul masrafının tamamını gelirimden düşebilir miyim?” diyor e-postasında. Ayrıca 6 bin 665 lira da özel sağlık sigortası masrafı yaptığını, bunu nasıl beyannamede göstereceğini soruyor… Her iki sorunun cevabı da aşağıdaki tabloda yer alıyor…
İNDİRİM SAYILIYOR
Ancak zaman zaman karıştırılabilen bir konuyu özellikle açıklamak istiyorum. Okul harcamalarını da, sigorta harcamalarını da gelirden düşmek için gerçek gider yönteminin seçilip seçilmediğinin bir önemi yok. Çünkü bu harcamalar, beyannamede ‘gider’ olarak değil ‘indirim’ olarak dikkate alınacak. Nihal Hanım e-postasında ‘gerçek gider’ yöntemini seçeceğinden de bahsettiğinden bu konunun altını çiziyorum. Nihal Hanım’ın özel okula ödediği bedel de sağlık sigortası için ödediği bedel de götürü gider seçilmiş olsa da ‘yasada yer alan sınırlar dahilinde’ kira gelirinden düşülebiliyor.
YÜZDE 10 VE 15 SINIRI
Çünkü bu harcamalar beyannamenin giderler bölümünde-satırında değil, indirimler satırında kira gelirinden düşülebiliyor.
Giderler de, özel okul, özel hastane ve özel sigorta masrafları da gelirden düşülebiliyor ama koşulları da farklı, beyannamede yer aldıkları bölümler-satırlar da farklı… Giderleri ayrıntılı olarak yazı dizimizin ilk iki gününde ele almıştık. Götürü gider için belge gerekmediğini, ‘gerçek gider’ kabul edilen masrafların hangileri olduğunu (emlak vergisi, tapu harcı, onarım vb. masraflar) açıklamıştık. Özel okullara, özel hastanelere, özel sağlık sigortalarına ödenen bedeller beyannamede ‘gider’ olarak değil ‘indirim’ olarak yer alabiliyor. Beyan edilecek gelirin (İstisna ve gider düşülmüş gelir) yüzde 10’u ve yüzde 15’i oranındaki sınırlara tabi… Eğitim ve sağlık harcamaları yüzde 10’la, sigorta poliçeleri yüzde 15’le sınırlı…
İSTİSNADAN KİMLER YARARLANAMAYACAK?
Vergi hesaplamasında konut kira gelirlerinden öncelikle 6 bin 600 liralık istisna düşülüyor, sonrasında gider ve varsa indirimler düşülüyor. Konut kira istisnasından yararlanma hakkında kritik noktalar şöyle:
2020 kira gelirine ilişkin beyannamesini; 31 Mart 2021 tarihine kadar vermeyip sonradan (inceleme sonucu) vergisini ödeyen mülk sahipleri istisnadan yararlanamayacak.
Ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının tutarı yıllık 180 bin lirayı aşanlar da istisnadan yararlanamıyor.
Ticari, zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan, esnaf, tüccar, doktor, avukat vb. kişiler de istisnadan yararlanamıyor.
6. bin 600 liralık istisna konut kira gelirleri için düzenlendiğinden, işyeri kira gelirinden istisna düşülemiyor.
Aynı dönemde hem işyeri, hem de konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabında 6 bin 600 lirayı gelirinden düşebiliyor.
Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak, 6 bin 600 liralık istisnadan ayrı ayrı yararlanabilecek.
Bir kişinin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde ise 6.600 liralık istisna yalnızca bir kez dikkate alınabilecek. Ahmet Karabıyık
