Bilindiği üzere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 35. maddesinde, “Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.” Denilmektedir.

Bu konuda, 1 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin “indirim” le ile ilgili “Matrah ve İndirim miktarlarının değişmesi” başlıklı (VIII) (G) bölümünde: “Katma Değer Vergisi Kanununun 35. maddesine göre, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şartıyla malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirime hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemi içinde düzelteceklerdir.” hükmü yer almaktadır. Bu durumda düzeltme işlem bedeli üzerinden  hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısım üzerinden gerçekleştirilecektir.

Satıcılar iade edilen mallarla ilgili olarak daha önce beyan ettiği vergiyi “satışlardan iade edilen işlemi gerçekleşmeyen veya işleminden vazgeçilen mal ve hizmetler nedeniyle indirilmesi gereken KDV” ile ilgili indirim konusu yapacaktır. Alıcılar ise daha önce indirim konusu yaptıkları vergiyi “ilave edilecek KDV” ile ilgili satıra yazarak beyan  edeceklerdir.

Diğer taraftan, 58 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de, katma değer vergisi tevkifatına tabi tutulan malların satıcıya iadesinde yapılması gereken işlemler açıklanmış olup, mal iadelerinde düzeltme işleminin, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden yapılması gerektiği açıklanmıştır.

KDV tevkifatı ile ilgili bir örnek uygulamayı aşağıda izah edelim; 

Bakır teslimine ilişkin fatura kesimi örneği

100 milyar liralık tevkifata tabi bir bakır teslimi işi için tevkifat oranının % 90 olduğunu göz önüne alırsak,

FATURA KESIMI:

Xyz bakır malzemesi                                          100,00 - TL

                                                    %18 KDV       18,00 - TL 

                                          %90 kdv tevkıfatı     16,20 - TL

                                           %10 tahsil edl.kdv    1,80 - TL

                                                      TOPLAM    101,80 - TL

(Yalnız yüzbirytlseksenykr tahsil edilmiştir)

Faturayı Kesenin Muhasebe Kaydı;

Faturayı Alanın Muhasebe Kaydı;

Beyan :

Faturayı Kesen:

Mükellefler tevkifat uygulanan işlem bedelinin tamamını ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinin Tablo 2 de Beyannamenin “matrahın vergi ve tevkifat oranlarına göre dağılımı” başlıklı satırlarında, beyan edilecektir. “oran” sütununa tevkifat oranı 9/10  “vergi” sütununa bu oranlara göre hesaplanacak tutarın yazılacağı tabiidir. Buna göre, vergi sütununda, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulmayan kısmı yer alacaktır

Faturayı Alan;

Faturadaki kdv nin tamamını genel indirim hükümlerine göre indirim konusu yaparken,tevkifata tabii olan ve firmaya ödemediği % 90 lık kısmı,2 nolu kdv beyanında tablo 2 kısmi tevkifat uygulanan işlemlere ait bildirim de beyan ederek ödeyecektir, bu ödeme ihracata konu  veya iadeye konu bir teslim nedeniyle vergi dairesinden alacaklı olunan bir iadeden mahsup yöntemi ile de ödemesi sağlanabilir.

Tevkifata tabi teslim ile doğacak iade için, İade talebinde bulunan mükelleflerin, dilekçelerine tevkifat uygulanan işleme ait faturaların aslına uygunluğunu belirten bir şerh taşıyan örneklerini veya bu faturaların dökümünü ihtiva eden bir liste ile yüklenilen vergilerin listesini de eklemeleri gerekmektedir.


Gelelim bu faturanın iadesine: 

FATURA KESIMI:

                              İADE FATURASI 

Xyz bakır malzemesi                                         100,00 - TL

                                                   tahsil edl.kdv    1,80 - TL

                                                      TOPLAM     101,80 - TL

(Yalnız yuzbirytlseksen ykr tahsil edilmiştir) 

 İade Faturasını Kesenin Muhasebe Kaydı;

Faturayı Alanın Muhasebe Kaydı;

Beyan : 

Faturayı Kesen: 

Mükellefler işlem bedelinin tamamını 1 Nolu ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinin 30 Nolu  Sütununda  ‘İlave Edilecek KDV’ kısmına iade kesilen faturanın kdv sinı ekleyerek dönem beyannamesini tahakkuka bağlayacaktır.aman matraha ilave etmeyelim faturanın kdv matrahını.sadece kdv sini eklenecek bölüme ilave edelim. 

Faturayı Alan; 

Faturadaki KDV’yi genel indirim hükümlerine göre, ‘34 Nolu Sütunda Mal İadeleri veya Gerçekleşmeyen İşlemler Nedeniyle Düzeltilecek KDV’ kısmına satış  iade edilen KDV’yi ekleyerek indirim konusu yapacaklardır. Dr. Uuk Özdemir http://www.muhasebetr.com/