Asgari ücret maratonu başladı. Çalışma hayatında pek çok konu için asgari ücretten hesaplama yapılıyor. Örneğin 1 Ocak’ta asgari ücret artınca işsizlik maaşı da yükselecek. BES’teki devlet katkısı da artacak.
2018 yılının asgari ücretinin belirlenmesi için çalışmalar cuma günü başladı. Peki, asgari ücret nasıl, neye göre ve kim tarafından belirleniyor? Asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Komisyonda işçi, işveren ve devlet temsilcileri yer alıyor. Komisyonda asgari ücrete ilişkin görüşmeler ve hesaplamalar yapılıyor ve neticede bir karara varılıyor. Bu kararın alınması için oyçokluğu gerekiyor. Dolayısıyla işçi veya işveren tarafının devletin önerdiği asgari ücret rakamını kabul etmesi şart. Oyların eşit olması halinde ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın tespit ettiği başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış oluyor.
NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Asgari ücret, normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi temel ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir. Dolayısıyla asgari ücretin işçinin yalnızca kendisinin ihtiyaçları düşünülerek ele alınması gerekir. Ancak ülkemizde kadınların işgücü piyasasına katılım oranı düşük olduğu için çoğu asgari ücretli kazandığı parayla ailesini geçindirmek durumunda. Bu nedenle de asgari ücret üzerinden ortalama dört kişilik bir ailenin giderlerinin karşılanması zorunluluğu ortaya çıkıyor.
HASSAS BİR KARAR
Komisyonun vereceği karar çok kritik. Yalnızca asgari ücretliler için değil, asgari ücrete yakın düzeylerde çalışan kişiler için alınacak karar büyük önem taşıyor. 2016 yılında asgari ücrette yüzde 30’a yakın artış olunca, asgari ücretin biraz üzerinde maaş alan kişilerin de ücretlerinde önemli bir artış yapılması gereği doğdu. Bu bir çığ etkisiyle ücretlerde artış getirdi. Bu konuda işverenlere ek destek uygulanarak sorun çözülmeye çalışıldı. Bu ay içerisinde verilecek karar hem işçi kesimini, hem işveren kesimini memnun edecek nitelikte olmalı.
Borçlanma miktarı değişecek
Asgari ücret yalnızca asgari ücretle çalışanları ilgilendirmiyor. Çalışma hayatında pek çok konu için asgari ücret üzerinden hesaplama yapılıyor. İlk olarak asgari ücret artınca 1 Ocak 2018 itibarıyla SGK’ya yapılan borçlanmalarda bir günlük borçlanma miktarı değişecek. Böyle olunca doğum, yurtdışı, askerlik borçlanması yapacak kişilerin cebinden daha yüksek miktarda para çıkacak. Ancak asgari ücrete bağlı tek değişken borçlanma değil.
Bağ-Kur’lunun primi etkilenecek
Asgari ücret artınca yeni adıyla 4/b’lilerin eski adıyla Bağ-Kur’lunun ödeyeceği prim de artacak. Bağımsız çalışanlar, esnaflar ve şirket ortaklarının her ay SGK’ya ödediği primlerde asgari ücrete endeksli olduğu için 1 Ocak 2018’ten itibaren asgari ücretteki artış bu kişilerin ödediği prime de yansıyacak.
1 Ocak itibarıyla işsizlere de müjde: Üst sınır yükselecek
Asgari ücrete endeksli bir diğer ödeme de işsizlik maaşı. Bir kişinin prime esas kazancı yani brüt ücreti ne kadar olursa olsun işsiz kaldığında İŞKUR’dan alabileceği işsizlik maaşında üst sınır söz konusudur. Bu üst sınır asgari ücretin brütünün yüzde 80’idir. Dolayısıyla bir kişinin çalışırken maaşı 7500 TL’de olsa bu kişi işsiz kaldığında asgari ücretin brütünün yüzde 80’inden fazla işsizlik maaşı alamaz. 1 Ocak 2018’de asgari ücret artınca bu sınır da artacak ve maaşı yüksek olan kişilerin alabileceği işsizlik maaşı da artacak.
5332 TL’lik limit yukarı çıkacak
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) ödenen katkı paylarına yüzde 25 oranında devlet katkısı söz konusu. Ancak devlet katkısında bir üst limit var. Bu da asgari ücretin brüt tutarının yıllık miktarının yüzde 25’i. 2017 yılı itibarıyla devlet katkısındaki üst limit 5.332,5 TL. Asgari ücretin artmasıyla üst sınırda da artış olacak ve devlet katkısı miktarı yükselecek. Okan Güray Bülbül
